Syzyf

Σίσυφος

założyciel i król miasta Efyra
Syzyf toczący kamień
Występowanie	mitologia grecka
Siedziba	Korynt
Rodzina
Ojciec	Eol
Żona	Merope
Dzieci	Glaukos

Syzyf (gr. Σίσυφος Sísyphos, Sisyphos Aiolides, łac. Sisyphus) – w mitologii greckiej założyciel i król miasta Efyra (późniejszy Korynt), syn Eola, postać tragiczna, archetyp. Miał być ojcem Odyseusza i Glaukosa, późniejszego króla Koryntu. Bogowie lubili Syzyfa i zapraszali go na swoje uczty, skąd król zawsze podkradał trochę ambrozji, a także słuchał pogłosek i plotek wymienianych przy stole, które potem powtarzał wśród innych śmiertelnych. Bogowie wybaczali jego przewinienia do czasu, gdy ten zdradził pewien poufny sekret Zeusa. Postanowili zabić Syzyfa, ten jednak uwięził bożka śmierci, Tanatosa. Kiedy zauważony został fakt nagłej nieśmiertelności ludzi, Tanatos został odbity. Sprytny Syzyf zdołał powiedzieć swej żonie, aby nie chowała go zgodnie z ceremoniałem greckim – tym samym jego dusza nie mogła zapłacić Charonowi za przeprawę przez Styks. Hades pozwolił mu więc na powrót do krainy żywych, aby dopilnować odpowiedniego pochówku swojego ciała. Syzyf jednak wykorzystał ten fakt i skrył się przed boskim wzrokiem. Żył bardzo długo, lecz w końcu przypomniano sobie o uciekinierze. Wtedy to bogowie zdecydowali, że ukarzą Syzyfa wieczną i bezużyteczną pracą – ma on wtaczać na szczyt ogromnej góry wielki głaz, który jednak przed wierzchołkiem zawsze wymyka mu się z rąk i stacza się na sam dół zbocza^[1].

Wnukiem Syzyfa był Bellerofont, który zabił przez nieostrożność swojego brata.

W mieście Efyrze, w zakątku Argos, gdzie dobrej nie braknie paszy dla koni,

żył Syzyf najprzebieglejszy wśród ludzi, syn Ajolosa.

Ów Syzyf miał także syna Glaukosa, a zaś z Glaukosa zrodzony był Bellerofont bez skazy.

Tego pięknością bogowie i pełną powabu siłą obdarowali.

(Homer – Iliada, Pieśń VI) Siedziba Korynt

Współcześnie określenie „syzyfowa praca” oznacza ciężką, prawie niemożliwą, bezcelową pracę, nie mającą końca, z góry skazaną na niepowodzenie.

Dla starożytnych los Syzyfa był zapewne głównie przestrogą, by szanować bogów – jest to przecież kolejny buntownik przeciw boskiej władzy, ale pokolenia późniejszych odbiorców odczytały mit o Syzyfie jako obraz absurdu ludzkiego istnienia. Ludzkie życie jest jak trud Syzyfa, bez sensu, podległe wyższym siłom. Syzyf stał się swoistym symbolem ludzkiego heroizmu i wytrwałości. Uosabia trud i bunt walczącego z bogami o swoją godność.

Archetyp

Jako archetyp charakteru może być kojarzony z upadłą naturą anielską.

Zobacz też

• Syzyfowe prace – powieść Stefana Żeromskiego
• Wu Gang – postać z mitologii chińskiej podobna do Syzyfa
• beczka Danaid - inny przykład niekończącej się pracy

Przypisy