Stuart Whitman
Ilustracja
Stuart Whitman na fotosie promocyjnym do filmu Najdłuższy dzień (1962)
Imię i nazwisko

Stuart Maxwell Whitman

Data i miejsce urodzenia

1 lutego 1928
San Francisco

Data i miejsce śmierci

16 marca 2020
Montecito

Zawód

aktor

Współmałżonek

Patricia LaLonde
(1952-1966; rozwód)
Caroline Boubis
(1966-1974; rozwód)
Julia Vadimovna Paradiz
(2006-2020; jego śmierć)

Lata aktywności

1940–2000

Stuart Maxwell Whitman (ur. 1 lutego 1928 w San Francisco, zm. 16 marca 2020 w Montecito[1]) – amerykański aktor filmowy i telewizyjny.

Występował w wielu kultowych westernach, w tym W kraju Komanczów (1961) u boku Johna Wayne’a. W 1962 był nominowany do Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego w dramacie Piętno (1961)[2]. Whitman służył również w United States Army w trakcie II wojny światowej, a także osiągnął niemałe sukcesy w boksie.

1 lutego 1998 otrzymał własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 7083 Hollywood Boulevard[3][4].

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w San Francisco w Kalifornii w rodzinie pochodzenia żydowskiego[5][6][7] jako starszy z dwóch synów. Jego matka, Cecilia (z domu Gold), była żydowską imigrantką z Rosji[5]. Jego ojciec, Joseph Charles Whitman, urodził się w Nowym Jorku w rodzinie polsko–żydowskich imigrantów[5]. Miał młodszego brata Kippa Anthony’ego (ur. 1946)[8]. Jego rodzina miała także korzenie rosyjskie, szkockie, irlandzkie i angielskie[7].

Whitman interesował się aktorstwem od piątego roku życia. Jego ojciec w tym czasie pracował jako bileter w Tammany Hall i czasami pozwalano mu oglądać sztuki teatralne. Jego rodzice pobrali się jako nastolatki i często podróżowali w dzieciństwie – jego ojciec został prawnikiem, który przeniósł się do branży deweloperskiej. Whitman rozpoczął naukę w Nowym Jorku, na Manhattanie i w Poughkeepsie[9]. Jego wujek Ben uważał, że ma potencjał jako bokser i potajemnie go trenował. Kiedy wybuchła II wojna światowa, jego rodzina osiedliła się w Los Angeles, gdzie w 1945 ukończył Hollywood High School[10]. Następnie zaciągnął się do United States Army i przez trzy lata służył w Korpusie Inżynierów w Fort Lewis w stanie Waszyngton. Whitman został honorowo zwolniony w 1948[11]. W tym okazjonalnie boksował, wygrywając 31 ze swoich 32 rund[12].

Kariera

Studiował prawo w Los Angeles City College, gdzie został dostrzeżony przez łowcę talentów[11] i zadebiutował na ekranie jako Kip Whitman w niewielkiej roli w filmie fantastycznonaukowym Rudolpha Maté When Worlds Collide (1951)[13]. Potem wziął udział w filmie fantastycznonaukowym Roberta Wise’a Dzień, w którym zatrzymała się Ziemia (1951). Na swoim koncie miał udział w wielu produkcjach filmowych i telewizyjnych, m.in.: Człowiek, którego już nie ma (1958), Wściekłość i wrzask (1959), Najdłuższy dzień (1962) czy Ci wspaniali mężczyźni w swych latających maszynach (1965).

Alfred Hitchcock rozważał jego kandydaturę, wraz z Cliffem Robertsonem, Robertem Loggią i Tomem Tryonem, do roli Sama Loomisa w Psychozie (1960), ale rola przypadła Johnowi Gavinowi. Za kreację Jima Fullera, który wychodzi na wolność po spędzeniu trzech lat w więzieniu za próbę molestowania dziecka w dramacie Piętno (1961) został nominowany do Oscara. Wcielił się w postać Jonathana Kenta, ojca Clarka Kenta (John Newton/Gerard Christopher) w serialu DC Comics Superboy (1988–1992)[14].

12 października 2007 otrzymał nagrodę Silver Spur w Sportsmen’s Lodge w Studio City.

Życie prywatne

13 października 1952 zawarł związek małżeński z Patricią Ann LaLonde, z którą miał czworo dzieci – dwóch synów: Tony’ego (ur. 1953), Michaela (ur. 1954) i Scotta (ur. 1958) oraz córkę Lindę (ur. 1956)[15]. W październiku 1966 doszło do rozwodu. 5 listopada 1966 poślubił Carol Vogel, z którą miał syna Justina. Rozwiedli się w lutym 1976. W 2006 ożenił się z Julią Vadimovną Paradi[16].

Śmierć

16 marca 2020 zmarł w swoim domu w Montecito w Kalifornii w wieku 92 lat. W ostatnich chwilach towarzyszyła mu najbliższa rodzina. Jak podał portal TMZ, aktor chorował na raka skóry[17].

Filmografia

Filmy

  • Dzień, w którym zatrzymała się Ziemia (1951) jako wartownik
  • Barbed Wire (1952) jako handlarz bydłem
  • One Minute to Zero (1952) jako oficer
  • Człowiek z Alamo (1953) jako ordynans
  • Należysz do mnie (1953) jako Dick
  • The All American (1953) jako Zip Parker
  • The Veils of Bagdad (1953) jako sierżant
  • Appointment in Honduras (1953) jako telegrafista
  • Walking My Baby Back Home (1953) jako pacjent
  • Co się zdarzyło w Silver Lode (1954) jako Wicker
  • Rapsodia (1954) jako Dove
  • Prisoner of War (1954) jako kapitan
  • Diane (1956) jako spadkobierca/dziedzic Księcia Henri
  • Siedmiu ludzi do zabicia (1956) jako por. Collins
  • Bombowce B-52 (1957) jako mjr Sam Weisberg
  • Człowiek, którego już nie ma (1958) jako Charley Bongiorno
  • Cienista droga (1959) jako Tom Ping
  • Wściekłość i wrzask (1959) jako Charlie Bush
  • Historia Rut (1960) jako Booz
  • Piętno (1961) jako Jim Fuller
  • Franciszek z Asyżu (1961) jako hrabia Paolo
  • W kraju Komanczów (1961) jako Paul Regret
  • Najdłuższy dzień (1962) jako por. Sheen
  • Ścigani przez śmierć (1963) jako kpt. Allan Morley
  • Rio Conchos (1964) jako kpt. Haven
  • Ci wspaniali mężczyźni w swych latających maszynach (1965) jako Orvil Newton
  • Miasto pod wodą (1971) jako adm. Michael Matthews
  • Kapitan Apacz (1971) jako Griffin
  • Noc lepusa (1972) jako Roy Bennett
  • Szalona mama (1975) jako Jim Bob
  • Biały bizon (1977) jako Winifred Coxy
  • Zjedzeni żywcem (1977) jako szeryf Martin
  • Pirat (1978) jako Terry Sullivan
  • Motylek (1982) jako wielebny Rivers
  • Szef mafii (1990) jako Don Fransisco
  • Prywatne porachunki (1993) jako Alexander Winters
  • Człowiek prezydenta (2000) jako George Williams

Seriale telewizyjne

  • Gunsmoke (1955–75) jako Bart (gościnnie, 1956)
  • Ulice San Francisco (1972–77) jako Nick Carl (gościnnie, 1973)
  • Quincy (1976–83) jako szeryf Parsons (gościnnie, 1977)
  • Wyspa fantazji (1978–84) – różne role w 7 odcinkach
  • Nieustraszony (1982–86) jako Frank Sanderson (gościnnie, 1984)
  • Hardcastle i McCormick (1983–86) jako Teddy Hendrix (gościnnie, 1986)
  • Drużyna A (1983–87) jako Chuck Easterland/Jack Harmon (gościnnie, 1983 i 1985)
  • Niebezpieczne ujęcia (1984–85) jako szeryf Skinner (gościnnie)
  • Opowieści z ciemnej strony (1984–88) jako Edward Osborne (gościnnie, 1985)
  • Knots Landing (1979–93) jako pan Willis (gościnnie, 1990)
  • Napisała: Morderstwo (1984–96) – różne role w 4 odcinkach
  • Przygoda na Dzikim Zachodzie (1993–94) jako Granville Thorogood (gościnnie)
  • Strażnik Teksasu (1993–2001) jako Laredo Jake Boyd (gościnnie, 1994)

Przypisy

  1. ↑ Ailbhe MacMahon (2020-03-17): Stuart Whitman dead: Oscar-nominated star dies aged 92 amid skin cancer battle. „Daily Star”. [dostęp 2020-03-17]. (ang.).
  2. ↑ Sandra Brennan: Stuart Whitman Biography. AllMovie. [dostęp 2020-03-17]. (ang.).
  3. ↑ Stuart Whitman. Walk of Fame. [dostęp 2023-07-05]. (ang.).
  4. ↑ Zohreen Adamjee, Hedda Hopper: Hollywood Star Walk: Stuart Whitman. „Los Angeles Times”, 2010-06-21. [dostęp 2023-07-05]. (ang.).
  5. 1 2 3 Stuart Whitman What Nationality Ancestry Race. EthniCelebs.com, 2015-03-18. [dostęp 2023-07-05]. (ang.).
  6. ↑ Herbert G. Luft: The Jewish Year in Hollywood. The Canadian Jewish Chronicle, 1959-10-02. [dostęp 2023-07-05]. (ang.).
  7. 1 2 Brian Pendreigh, Obituary: Stuart Whitman, actor who starred in westerns and was Oscar-nominated for role as convicted child molester [online], The Herald Scotland, 26 marca 2020 [dostęp 2023-07-05] [zarchiwizowane z adresu 2023-07-05] (ang.).
  8. ↑ Kipp Whitman w bazie IMDb (ang.)
  9. ↑ „Films and Filming”, Hansom Books, 1958
  10. ↑ Mike Barnes: Stuart Whitman, Star of ‘Cimarron Strip’ and ‘The Mark,’ Dies at 92. „The Hollywood Reporter”, 2020-03-17. [dostęp 2023-07-04]. (ang.).
  11. 1 2 Film and TV Actor Stuart Whitman Dead at 92. RingSide Report. [dostęp 2023-07-05]. (ang.).
  12. ↑ Ashley Southall: Stuart Whitman, Leading Man on Big and Small Screens, Dies at 92. „The New York Times”, 2020-03-17. [dostęp 2023-07-05]. (ang.).
  13. ↑ Stuart Whitman Biography (1926?–). Film Reference. [dostęp 2023-07-05]. (ang.).
  14. ↑ Stuart Whitman. Rotten Tomatoes. [dostęp 2023-07-05]. (ang.).
  15. ↑ Dino-Ray Ramos: Stuart Whitman Dies: ‘Cimarron Strip’ Star And Oscar-Nominated Actor Was 92. Deadline, 2020-03-17. [dostęp 2023-07-04]. (ang.).
  16. ↑ Alex Curren: Julia Vadimovna Paradiz: Stuart Whitman’s Wife. BrazenDenver, 2022-10-15. [dostęp 2023-07-05]. (ang.).
  17. ↑ Actor Stuart Whitman Dead Dies 92. TMZ, 2020-03-17. [dostęp 2023-07-05]. (ang.).

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.