Strzyżak sarni
Lipoptena cervi[1]
(Linnaeus, 1758)
Ilustracja
Strzyżak sarni
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

muchówki

Podrząd

muchówki krótkoczułkie

Rodzina

narzępikowate

Podrodzina

Hippoboscinae

Plemię

Lipoptenini

Rodzaj

Lipoptena

Gatunek

strzyżak sarni

Strzyżak sarni, strzyżak jelenica (Lipoptena cervi) – gatunek owada z rodziny narzępikowatych, rzędu muchówek. Pospolicie występuje na obszarach o klimacie umiarkowanym w Europie, północnych Chinach i na Syberii, został także zaintrodukowany do Ameryki Północnej.

Charakterystyka

Strzyżak sarni z uszkodzonymi skrzydłami

Ciało długości od 5 do 6 mm, barwy brunatnej. Szeroka głowa ma małe oczy, wyraźnie szerszą niż dłuższą płytkę śródcieminiową, trzykrotnie szerszą niż dłuższą płytkę zacieminiową oraz 2-3 długie szczecinki boczne i jedną tylnokątową na parafrontaliach. Głaszczki szczękowe tak długie jak przód głowy. Tułów gęsto oszczeciniony. Śródplecze ze szwem ciągnącym się od środka po tarczkę[2] i 15-18 szczecinkami środkowo-bocznymi. Płaty przedpiersia z kolcami w przedniej ponad ½ do ⅔ długości[3]. Na tarczce 6 do 8 długich szczecinek. Skrzydła długości od 5,5 do 6 mm każde, są odrzucane po znalezieniu żywiciela. Samica ma trzeci tergit odwłoka znacznie mniejszy niż piąty i czwarty[2].

Pasożytuje na sarnach, jeleniach i łosiach, żywiąc się ich krwią. Po odnalezieniu żywiciela odrzuca skrzydła, a zapłodnione samice wydają na świat w futrze żywiciela larwę[4].

Nie rozmnaża się na człowieku, jego ugryzienia są często początkowo niezauważalne, lecz mogą być dotkliwe i wywoływać reakcję alergiczną. Powstająca u człowieka po ukąszeniu na skórze swędząca grudka może utrzymywać się przez dłuższy czas, przeważnie 2-3 tygodnie, czasami do jednego roku[5]. U części osób ukąszenie prowadzić może po pewnym czasie do wtórnej reakcji alergicznej i utrzymujących się kilka miesięcy silnie swędzących, rumieniowych zmian skóry[6].

Przypisy

  1. ↑ Lipoptena cervi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. 1 2 Lech Borowiec: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XXVIII Muchówki – Diptera z. 77 Wpleszczowate – Hippoboscidae. Warszawa, Wrocław: PWN, PTEnt., 1984.
  3. ↑ A. M. Hutson: Handbooks for the identification of British Insects. Vol. 10. part 7. Keds, Flat-Flies and Bat-Flies. Diptera, Hippoboscidae and Nycteribiidae. Londyn: Royal Entomological Society of London, 1984.
  4. ↑ Sanna-Mari Kynkäänniemi, Raine Kortet, Laura Härkönen, Arja Kaitala, Tommi Paakkonen, Anne-Mari Mustonen, Petteri Nieminen, Sauli Härkönen, Hannu Ylönen, Sauli Laaksonen. Threat of an invasive parasitic fly, the deer ked (Lipoptena cervi ), to the reindeer (Rangifer tarandus tarandus): experimental infection and treatment. „Ann. Zool. Fennici”. 47, s. 28-36, 2010. Finnish Zoological and Botanical Publishing Board. ISSN 1797-2450. (ang.).
  5. ↑ Christoph Dehio, Ursula Sauder, Rosemarie Hiestand. Isolation of Bartonella schoenbuchensis from Lipoptena cervi, a Blood-Sucking Arthropod Causing Deer Ked Dermatitis. „Journal of Clinical Microbiology”. 42 (11), s. 5320–5323, 2004. US: American Society for Microbiology. DOI: 10.1128/JCM.42.11.5320-5323.2004. ISSN 0095-1137. PMID: 15528732. PMCID: PMC525279. (ang.).
  6. ↑ R. Kortet i inni, Experiments on the ectoparasitic deer ked that often attacks humans; preferences for body parts, colour and temperature, „Bulletin of Entomological Research”, 100, Cambridge University Press, 2010, s. 279–285, DOI: 10.1017/S0007485309990277 (ang.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.