Strzępiak jeżowaty
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

strzępiakowate

Rodzaj

strzępiak

Gatunek

strzępiak jeżowaty

Nazwa systematyczna
Inocybe hystrix (Fr.) P. Karst.
Bidr. Känn. Finl. Nat. Folk 32: 453 (1879)

Strzępiak jeżowaty (Inocybe hystrix (Fr.) P. Karst.) – gatunek grzybów należący do rodziny strzępiakowatych (Inocybaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Inocybe, Inocybaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1838 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus hystrix. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Petter Karsten w 1879 r.[1]

Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 1999 r.[2] Sprawa nazwy polskiej jest niejasna. Andrzej Nespiak, autor monografii strzępiaków, pod nazwą strzępiak jeżowaty opisuje gatunek Inocybe erinaceomorpha Stangl et Vessel[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 1,5–4 cm, wypukły lub bardzo szeroko dzwonkowaty. Powierzchnia sucha, gęsto pokryta brązowymi lub ciemnobrązowymi łuskami, które stają się coraz bardziej oddalone w miarę dojrzewania grzyba, odsłaniając jaśniejszą powierzchnię pod łuskami[4].

Blaszki

Przyrośnięte, początkowo białe lub jasnożółte, z czasem stają się żółtawo-brązowe lub szarawo-brązowe. Ostrza zwykle białawe. U młodych okazów słabo widoczna i zanikająca zasnówka[4].

Trzon

Wysokość 3–8 cm, grubość do 1 cm, mniej więcej walcowaty. Powierzchnia sucha i gęsto pokryta łuskami jak na kapeluszu. Początkowo łuski przykryte są osłoną, potem zanim łuski się rozdzielą, pojawią się w osłonie – potem nabierają siateczkowatej struktury, a ostatecznie stają się wyraźnie oddzielone, brązowe na jasnym tle, czasami ze strefą pierścieniową powstająca z zasnówki[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki 9–13 × 5–6,5 µm, o kształcie od migdałkowatego do mniej więcej eliptycznego, gładkie. Pleurocystydy 50–90 × 12–22 µm, szeroko maczugowate z wierzchołkiem główkowatym lub prawie główkowatym i ścianach o grubości 2–2,5 µm. W zmiennej liczbie występują także cheilocystydy i inne sterylne komórki na krawędzi blaszek[4].

Występowanie i siedlisko

Znane jest występowanie strzępiaka jeżowatego w Europie, Ameryce Północnej i Środkowej[5]. W Ameryce Północnej jest szeroko rozprzestrzeniony[4]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano jedno stanowisko (Babiogórski Park Narodowy, 1979)[2]. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów[6]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek narażony, który prawdopodobnie w najbliższym czasie przejdzie do kategorii wymierających, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[7].

Grzyb mikoryzowy. Rośnie na ziemi w lasach liściastych, rzadziej iglastych, zwłaszcza w towarzystwie grabów, leszczyny, buków, dębów i świerka[2].

Gatunki podobne

Wielu mykologów uważa, że strzępiak jeżowaty jest w odróżnieniu od innych strzępiaków łatwy do odróżnienia dzięki swoim charakterystycznym, najeżonym łuseczkom. Jednak może być pomylony ze strzępiakiem wełnistym Inocybe lanuginosa - obydwa te gatunki są brązowe i mają podobne łuseczki. Niezbędna jest, jak przy wszystkich strzępiakach analiza mikroskopowa[4].

Przypisy

  1. 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2020-02-04] (ang.).
  2. 1 2 3 Władysław Wojewoda. Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  3. ↑ Andrzej Nespiak. Grzyby. Tom XIX. Strzępiak (Inocybe). Warszawa – Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Marie Curie Skłodowskiej, 1990, ISBN 83-01-08749-8.
  4. 1 2 3 4 5 6 Iocybe hystrix [online] [dostęp 2020-02-03] (ang.).
  5. ↑ Index Fungorum [online] [dostęp 2020-02-03] (ang.).
  6. ↑ Aktualne stanowiska strzępiaka jeżowatego w Polsce [online] [dostęp 2020-02-03].
  7. ↑ Zbigniew Mirek, Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006, ISBN 83-89648-38-5
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.