Stryszów
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

wadowicki

Gmina

Stryszów

Liczba ludności (31.12.2008)

2101

Strefa numeracyjna

33

Kod pocztowy

34-146[1]

Tablice rejestracyjne

KWA

SIMC

0071052

Położenie na mapie gminy Stryszów
Mapa konturowa gminy Stryszów, w centrum znajduje się punkt z opisem „Stryszów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Stryszów”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Stryszów”
Położenie na mapie powiatu wadowickiego
Mapa konturowa powiatu wadowickiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Stryszów”
Ziemia49°49′31″N 19°37′31″E/49,825278 19,625278[2]
Strona internetowa

Stryszów – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie wadowickim, siedziba gminy Stryszów[3][4].

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie bielskim.

Położenie

Miejscowość położona jest u stóp góry Chełm w paśmie Beskidu Makowskiego.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Stryszów[3][4]
SIMC Nazwa Rodzaj
0071247 Bugaj przysiółek
0071069 Dół część wsi
0071075 Działy część wsi
0071081 Góra część wsi
0071253 Kamieniec przysiółek
0071098 Kocioł część wsi
0071106 Ligoczyzna część wsi
0071112 Nad Dworem część wsi
0071129 Nad Kółkiem część wsi
0071135 Nad Sadzawką część wsi
0071141 Pawlikówka część wsi
0071158 Podchełm część wsi
0071164 Podgrobel część wsi
0071170 Potoczek część wsi
0071187 Rdzawki część wsi
0071193 Rzeczki część wsi
0071260 Sztuki przysiółek
0071201 Wajdówka część wsi
0071276 Wielkie Pole przysiółek
0071218 Za Browarem część wsi
0071224 Zakarczmie część wsi
0071282 Zalesie przysiółek
0071299 Zalipie przysiółek
0071230 Zarębki część wsi

Historia

  • 1326 – pierwsza wzmianka o miejscowości.
  • przełom XV i XVI w. – utworzono samodzielną parafię oraz wybudowano drewniany kościół św. Mikołaja.
  • 1739 – pożar we wsi, podczas którego spłonął kościół i częściowo dwór.
  • 1742–1747 – staraniem właściciela wsi Kazimierza Wilkońskiego oraz proboszcza Wojciecha Rzepeckiego powstaje nowa, murowana świątynia w miejscu spalonego kościoła św. Mikołaja[5]
  • 1860 – dziedzic Julian Gorczyński przeznaczył 21 złr., 6 sąg drzewa i dom na szkołę i mieszkanie nauczyciela. Proboszcz ks. Andrusikiewicz przyrzekł zakupić potrzebne sprzęty szkolne, a gromady w Stryszowie, Dąbrówce i Zakrzowie zobowiązały się płacić na utrzymanie szkoły 167 złr. i drzewo opałowe zrąbać i zwozić[6].
  • 1915 – zmarł w Krakowie właściciel Stryszowa Franciszek Pomian Łubieński; został pochowany w Stryszowie 14 października 1915 roku[7][8].
  • 1917 – zmarła żona Franciszka Łubieńskiego Rozalia z Gorczyńskich i została pochowana w Kielcach[9]. Łubieńscy mieli 4 dzieci: Marię Skrochowską, Różę Dobrzańską, Annę i Wojciecha[10].
  • 1939–1947 – wikarym w parafii w Stryszowie był ks. Bruno Wyrobisz – kapłan diecezji łuckiej na Wołyniu, działacz oświatowy, w czasie wojny organizator tajnego nauczania, a po wojnie szkolnictwa zawodowego[11].

Zabytki

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[12].

Inne

  • Modlitwa w Ogrójcu z Stryszowa.
  • Liczne przydrożne kapliczki stanowiące Szlak Przydrożnej Modlitwy. Do najstarszej z nich należy figura św. Wojciecha na postumencie z 1768 roku. Na uwagę zasługują także dwie kapliczki znajdujące się w centrum wsi: św Rozalii z 1836 i św. Jana Nepomucena z 1814 roku[13].


Dwór z XVI wieku, wzniesiony prawdopodobnie przez właścicieli dóbr – Suskich. Obecnie muzeum, oddział Zamku Królewskiego na Wawelu – Państwowych Zbiorów Sztuki.

Kościół parafialny św. Jana Kantego został wybudowany z fundacji właściciela wsi Kazimierza Wikońskiego w 1742 roku na miejscu starszej, drewnianej świątyni pw. św. Mikołaja, która spłonęła w wyniku wielkiego pożaru wsi z 1739 roku[14]. 26 sierpnia 1767 roku do niedawno wybudowanej świątyni przywieziono z Krakowa relikwie św. Jana Kantego[15]. W tym samym roku zamieniono też patrona kościoła ze św. Mikołaja na św. Jana. W 1840 roku kościół został powiększony o wieżę i przedłużone zostało jego prezbiterium. Budowla posiada cechy barokowe, klasycystyczne i neogotyckie. Wewnątrz znajdują się 3 ołtarze: główny z wymiennymi obrazami Serca Jezusa, Trójcy Świętej, Chrystusa Ukrzyżowanego i św. Jana Kantego w koronie i dwa boczne (lewy poświęcony MB Pocieszenia i prawy św. Mikołajowi.) Na uwagę zasługuje także płaskorzeźba ze szkoły Wita Stwosza z 1500 roku, Modlitwa w Ogrójcu z Stryszowa umieszczona we wnęce po prawej stronie i organy z 1911 roku powstałe staraniem proboszcza Jana Figwera. Na północnej ścianie kościoła znajduje się także XIX-wieczny fresk przedstawiający procesję błagalno-pokutną. Tematyka malowidła odwołuje się do epidemii cholery i tyfusu, które nawiedzały Stryszów i okoliczne wioski w latach 1846–1849. Wystrój świątyni dopełnia kamienna chrzcielnica pochodząca prawdopodobnie ze starego kościoła św. Mikołaja i ambona z figurą św. Stanisława[16].

Galeria

Przypisy

  1. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1212 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  2. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 132241
  3. 1 2 Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  4. 1 2 Główny Urząd Statystyczny [online], eteryt.stat.gov.pl [dostęp 2020-10-16].
  5. ↑ Julian Zinkow, Wokół Kalwarii Zebrzydowskiej i Lanckorony, 2000.
  6. ↑ Czas 1860 nr 43 (22 lutego).
  7. ↑ Nekrolog Czas s.1 nr 529 z 11 października 1915 [online].
  8. ↑ Wspomnienie pośmiertne Czas 1915 nr 574 [online].
  9. ↑ 11 września 1917 roku Czas s. 1 nr 423 z 14 września 1917 roku.
  10. ↑ Nekrologia Czas 1917 nr 496 s. 3.
  11. ↑ Bruno Wyrobisz – ku pamięci. Ogrody Wspomnień. Cmentarz Internetowy [online], www.ogrodywspomnien.pl [dostęp 2023-06-07].
  12. ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2024-01-01].
  13. ↑ Jan Wacławski, Encyklopedia Stryszowa i Okolic, 2015.
  14. ↑ Julian Zinkow, Wokół Kalwarii Zebrzydowskiej i Lanckorony, 2000.
  15. ↑ Katarzyna Słabosz – Palacz, Kalendarz SGB 2016, 2016.
  16. ↑ Marcin Leśniakiewicz, Babia Góra i okolice, 2015.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.