Stolperstein poświęcony Emmy Zehden na Franzstraße 32 w Berlinie
Stolperstein w Białej Podlaskiej poświęcony Chaimowi Zylberbergowi

Stolperstein (wym. MAF: [ˈʃtɔlpɐˌʃtaɪ̯n], ⓘposłuchaj; z niem. kamień, o który się potykamy, po polsku – kamień pamięci) – określenie pomników poszczególnych ofiar nazizmu, mających postać osadzonych w bruku betonowych kostek brukowych z mosiężną tabliczką, z wyrytym na niej nazwiskiem upamiętnionej osoby, datami jej urodzin i śmierci oraz informacją o losie, jaki ją spotkał. Stolpersteiny montowane są w chodniku, zazwyczaj w pobliżu ostatniego miejsca zamieszkania upamiętnionej ofiary nazizmu. W ten sposób upamiętniono męczeńską śmierć nie tylko Żydów, ale i Romów, ludzi niepełnosprawnych, Świadków Jehowy, homoseksualistów i członków partii politycznych. Co jakiś czas kamienie pamięci są niszczone przez neonazistów, lecz są uzupełniane[1].

Pomniki tego typu zaczął tworzyć w latach 90. XX w. niemiecki artysta Gunter Demnig, który nadał im również nazwę[2].

Pierwsze kamienie pamięci pojawiły się na ulicach Kolonii w 1995 roku. Do 29 grudnia 2019 roku zainstalowano 75 000 kamieni pamięci na ulicach europejskich miast[3]. Znajdują się one na terenie ponad 20 krajów, w tym Niemiec, a także Austrii, Belgii, Czech, Węgier, Włoch, Polski, Norwegii, Ukrainy czy Holandii. W samym Berlinie jest ich np. 6000, w Hamburgu 5000, a w Kolonii 2000. W Polsce zainstalowano ponad 30 sztuk, m.in. w Oświęcimiu, Wrocławiu, Słubicach[4] czy Zamościu[5].

Według Charlotte Knobloch, prezeski Centralnej Rady Żydów w Niemczech, pomysł nie jest do końca trafiony, gdyż może przywodzić na myśl deptanie pamięci ofiar Holocaustu[6]. Także w Polsce pojawiły się głosy, kwestionujące ideę projektu Demniga[7].

Przypisy

  1. ↑ Niemiecki spór o pamięć wyborcza.pl, Bartosz Wieliński, 17 sierpnia 2015 [dostęp: 22 maja 2022]
  2. ↑ Ingrid Scheffer: Do Tread on Me!. goethe.de, październik 2007. [dostęp 2014-02-26]. (ang.).
  3. ↑ 75.000. Stolperstein verlegt (niem.), faz.net, Frankfurter Allgemeine Zeitung [dostęp: 2021-05-24]
  4. ↑ Pracownik UAM - Wieczór filmowy i dyskusja „25 nowych kamieni pamięci (Stolpersteine) w Słubicach i we Frankfurcie” [online], pracownicy.amu.edu.pl [dostęp 2021-09-28].
  5. ↑ Zamość. „Kamienie pamięci” upamiętnią rodzinę Bialskich i Wolfenfeldów | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2021-09-28].
  6. ↑ Marcin Kostaszuk, Marek Zaradniak: Przechodniu, tu mieszkali sąsiedzi. w: Głos Wielkopolski, 1 lutego 2011, s. 5.
  7. ↑ Szczecin potyka się o kamienie pamięci. 80 lat po pierwszej w Niemczech wywózce Żydów IPN sięgnął bruku [online], szczecin.wyborcza.pl [dostęp 2021-09-28].

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.