Sterjo Spasse
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

14 sierpnia 1914
Gollomboç (Albania)

Data i miejsce śmierci

12 września 1989
Tirana (Albania)

Narodowość

macedońska

Język

albański

Dziedzina sztuki

powieść

Ważne dzieła

Nga jeta në jetë - Pse!?

Faksymile

Sterjo Spasse (ur. 14 sierpnia 1914 we wsi Gollomboç w okręgu Korcza, zm. 12 września 1989 w Tiranie[1]) – albański pisarz, pochodzenia macedońskiego.

Życiorys

Pochodził z rodziny chłopskiej pochodzenia macedońskiego, mieszkającej nad jeziorem Prespa. W 1932 ukończył szkołę pedagogiczną w Elbasanie (Shkolla Normale)[1]. W tym samym roku rozpoczął pracę nauczyciela w wiejskiej szkole w Derviçan, w pobliżu Gjirokastry, a następnie w Voskopojë. Był jednym z twórców pisma Normalisti, wydawanego do roku 1937, w którym prowadził rubrykę poświęconą zagadnieniom edukacji. Po zakończeniu II wojny światowej pracował jako inspektor w ministerstwie oświaty (Wydział podręczników szkolnych), wtedy też założył pismo Shkolla e re (Nowa szkoła)[1]. Z czasem w pełni poświęcił się pracy pisarza.

Pierwsze utwory pisał w czasie, kiedy uczył się w szkole pedagogicznej, jednak pierwszych wydań swojej prozy doczekał się w czasie pracy w wiejskich szkołach[1]. Powstało wtedy najbardziej znane dzieło Spasse Nga jeta në jetë - Pse!?. Podobnie jak inny znany pisarz tego okresu - Haki Stërmilli, Spasse pisał swój utwór w konwencji dziennika, opisującego tragiczny los intelektualisty (Gjona Zaveriego) w zacofanym społeczeństwie albańskiej wsi. Dzieło to poprzez swoją nihilistyczną konwencję zyskało określenie roman i mohimit (powieść zaprzeczenia). W okresie powojennym powieść Spasse uznano za jedno z największych osiągnięć albańskiej prozy XX w. Kolejne powieści, wydane już w okresie powojennym w pełni związały Autora z nurtem socrealizmu.

Oprócz literatury pięknej pozostawił po sobie także podręczniki szkolne (Gramatyka albańska, Literatura obca) oraz tłumaczenia dzieł z języka angielskiego i francuskiego: Nędznicy Victora Hugo i Chaty wuja Toma - Harriet Beecher Stowe. W 1951 opracował i wydał antologię poezji bułgarskiej w języku albańskim. Od 1959 był wiceprzewodniczącym Towarzystwa Przyjaźni Albańsko-Chińskiej.

Syn Sterjo Spasse - Ilinden jest także pisarzem. Imię pisarza nosi jedna z ulic w północnej części Tirany. We wsi Pustec k. Korczy znajduje się popiersie pisarza.

Dzieła

  • 1934: Kurorë rinije (Korona młodości)
  • 1935: Nga jetë në jetë - Pse!?, (Z życia do życia - Dlaczego ?), Korça, wyd. Drita.
  • 1952: Ata nuk ishin vetëm (Nie byli osamotnieni)
  • 1955: Afërdita përsëri në fshat (Aferdita ponownie we wsi)
  • 1955: Përsëri në fshat (Znowu we wsi, powieść)
  • 1956: Fshati i ri : tregime, përshkrime, reportazhe
  • 1958: Të fala nga fshati : tregime për pionierë e për te rinj
  • 1965: Buzë liqenit (Brzeg jeziora)
  • 1966: Sokolesha.
  • 1968: Të fala nga fshati (Pozdrowienia ze wsi).
  • 1972: Zjarre. (Ogień)
  • 1978: Ja vdekje, ja liri (Śmierć lub wolność)
  • 1983: Kryengritësit. (Powstańcy)
  • 1989: O sot, o kurr!.
  • 2000: Letra nipit tim Arian : (Nga Maqedonia dhe Kosova-1975)

Tłumaczenia polskie

  • 1960: Nie byli osamotnieni, tłum. z ros. J.Orłowski, Z.Stankiewicz, wyd.KiW
    • rec. Kozłowski M., Nowe Książki 1961/4, s.228-229

Ekranizacje

Przypisy

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.