Stary Oleksiniec
ilustracja
Państwo

 Ukraina

Obwód

 tarnopolski

Rejon

krzemieniecki

Powierzchnia

13,51 km²

Populacja (2001)
• liczba ludności
• gęstość


983
72,8 os./km²

Nr kierunkowy

+380 3546

Kod pocztowy

47061

Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego
Mapa konturowa obwodu tarnopolskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Stary Oleksiniec”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Stary Oleksiniec”
Ziemia49°50′22″N 25°33′34″E/49,839444 25,559444

Stary Oleksiniec albo Aleksiniec Stary (ukr. Старий Олексинець) – wieś w rejonie krzemienieckim obwodu tarnopolskiego, założona w 1430 r. W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Stary Oleksiniec w powiecie krzemienieckim województwa wołyńskiego. Wieś liczy 983 mieszkańców.

Historia

Dzieje dwóch miejscowości o podobnej naz­wie, Oleksiniec Stary i Nowy leżących u źródeł rzeki Horyń, w odległości czterech kilometrów od siebie, kształtowały się początkowo odmiennie. Oleksiniec Stary w 1463 r. był własnością księcia Sołtana Wasilewicza Zbaraskiego. Później wraz z pobliską wsią Rydoml stał się dziedzic­twem książąt Sołomereckich. Beata Sołomerecka darowała tę włość Czartoryskim. Oleksiniec Nowy, noszący początkowo nazwę Andrzejowa, należał w tym czasie do książąt Wiśniowieckich. Księżna Aleksandra Wiśniowiecka, córka Jędrzeja, wo­jewody wołyńskiego, wychodząc około 1570-1580 roku za mąż za Jerzego na Klewaniu Czartoryskiego (ur. ok. 1560 r. - zm. 1626 r.), sta­rostę łuckiego, wniosła majątek Andrzejów do dóbr męża i zmieniła jego nazwę na Olek­siniec Nowy oraz uzyskała dla osady status mias­teczka. W ten sposób w ręku Czartoryskich znalazł się zarówno Oleksiniec Stary, jak i No­wy, tworzące odtąd całość[1].

Pod koniec XVIII wieku cały klucz oleksiniecki należał do księcia Józefa Klemensa Czartory­skiego, stolnika Wielkiego Księstwa Litewskiego, ostatniego męskiego potomka linii koreckiej. Jego córka Celestyna (1790-1850), poślubiw­szy w 1812 r. Gabriela Rzyszczewskiego herbu Pobóg   (1780-1857), późniejszego generała i marszałka szlachty powiatu krzemienieckie­go, otrzymała w posagu klucz oleksiniecki. Ge­nerał Rzyszczewski, dziedzic Żukowiec, Wyżgródka, Rydomla, Rzyszczewa i wielu innych dóbr, a w końcu także i Oleksińca, mieszkał stale w Żukowcach. Po jego śmierci majątek uległ podziałowi między dzieci. Stary i Nowy Oleksiniec oraz Rokitno przypadły synowi najmłodszemu, Aleksandrowi (1823-1891), ożenionemu z Anielą Mężeńską herbu Kościesza. Ostatnim z rodziny właścicielem Olek­sińca był ich najmłodszy syn Stefan hrabia Rzyszczewski (ur. w 1862 r.). Około 1914 roku sprzedał on majątek żonie rosyjskiego generała, Swininowej. Na przełomie XIX i XX w. ob­szar dóbr oleksinieckich zajmował powierzch­nię 2820 dziesięcin[1].

Czartoryscy posiadali w Oleksińcu bastionowy zamek zbudowany w końcu XVI wieku w stylu renesansowym, który został około 1850 roku przebudowany na neogotycki pałac. Obiekt został zniszczony podczas I wojny światowej[1].

W okresie po rozbiorach Polski położony przy granicy Galicji po stronie rosyjskiej.

Zabytki

  • zamek[2] - zniszczony podczas I wojny światowej, do naszych czasów zachowały się jego ruiny
  • rzymskokatolicki kościół zamkowy fundacji Czartoryskich, zamieniony na cerkiew prawosławną[3].

Przypisy

  1. 1 2 3 Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, Tom 5, Województwo wołyńskie", 1994, s. 323-325
  2. ↑ Oleksiniec. [dostęp 2013-08-26].
  3. ↑ Grzegorz Rąkowski, Wołyń. Przewodnik po Ukrainie Zachodniej. Część I, Pruszków: Rewasz, 2005, s. 420, ISBN 83-89188-32-5, OCLC 69330692.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.