Stara Iwiczna
wieś
Ilustracja
Kościół parafialny w Starej Iwicznej
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

piaseczyński

Gmina

Lesznowola

Liczba ludności (2020)

1236[1]

Strefa numeracyjna

22

Kod pocztowy

05-500[2]

Tablice rejestracyjne

WPI

SIMC

0005003[3]

Położenie na mapie gminy Lesznowola
Mapa konturowa gminy Lesznowola, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Stara Iwiczna”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Stara Iwiczna”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Stara Iwiczna”
Położenie na mapie powiatu piaseczyńskiego
Mapa konturowa powiatu piaseczyńskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Stara Iwiczna”
Ziemia52°04′56″N 20°59′41″E/52,082222 20,994722[4]

Stara Iwiczna (niem. Alt-Ilvesheim[5]) – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie piaseczyńskim, w gminie Lesznowola[3][6].

Historia

Wieś została założona pod nazwą Alt Ilvesheim w ramach akcji kolonizacyjnej, prowadzonej w l. 1801–1806 przez rząd pruski. W kolonii zamieszkali głównie osadnicy z południowo-zachodnich części Rzeszy Niemieckiej, tzw. Olędrzy. Nazwa wsi pochodziła prawdopodobnie od miejscowości Ilvesheim, położonej w dzisiejszej Badenii-Wirtembergii. Obecną nazwę nadał wsi w 1820 r. rząd Królestwa Polskiego. W 1867 r., w ramach reformy administracyjnej, utworzono urząd gminy w Starej Iwicznej. Był siedzibą gminy Nowo-Iwiczna[7].

Po wybuchu I wojny światowej Stara Iwiczna znalazła się na linii obrony Warszawy, której bronił 1 Syberyjski Korpus Armijny. 26 września 1914 r. jego pozycje zostały zaatakowane przez 17 Korpus dowodzony przez August von Mackensen. Następnego dnia Rosjanie cofnęli się z zajmowanych pozycji[8]. Kontrofensywa rosyjska miała miejsce 5 października. W trakcie walk ucierpiały zabudowania wsi, uszkodzeniu uległ kościół w Starej Iwicznej, w którym kilkakrotnie przestrzelono ściany i wieżę. Niemcy powrócili na te tereny w sierpniu 1915 r. Stara Iwiczna została włączona do Cesarsko-Niemieckiego Generalnego Gubernatorstwa Warszawskiego[9].

Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. Stara Iwiczna znalazła się w powiecie warszawskim i w województwie warszawskim, nadal była siedzibą gminy. Teren gminy został zmniejszony w 1924 r., kiedy to wyłączono z jego obszaru uzdrowisko Skolimów-Chylice (zostało włączone do nowo powstałej gminy w Skolimów-Konstancin)[7].

W czasie II wojny światowej Stara Iwiczna należała dystryktu warszawskiego w Generalnym Gubernatorstwie. Po zakończeniu walk przywrócono przedwojenny podział administracyjny. W 1951 r. urząd gminy w Starej Iwicznej spłonął, jego siedzibę przeniesiono do Chylic. W 1952 gmina Nowo-Iwiczna została rozwiązana. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa warszawskiego. Z chwilą reaktywowania w Polsce powiatów w 1999 r. Stara Iwiczna została włączona do powiatu piaseczyńskiego[10].

Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 721.

Zabytki

  • Kościół pod wezwaniem Zesłania Ducha Świętego, siedziba parafii Zesłania Ducha Świętego. Gmina ewangelicka w 1843 r. zbudowała swój drewniany zbór. W 1857 r. w Starej Iwicznej została erygowana samodzielna parafia. Pod koniec XIX w. podjęto decyzję o budowie murowanego kościoła. Projekt świątyni został opracowany przez architekta Możdżeńskiego, lokalna społeczność zebrała środki finansowe na jego budowę oraz dostarczyła cegłę i drewno. Budowę kościoła zakończono w 1893 r., świątynia została poświęcona w 1898 r. W czasie I wojny światowej budynek został lekko uszkodzony. Kolejne zniszczenia miały miejsce podczas II wojny światowej. Dzięki staraniom pastora Feliksa Teodora Gloeha i nielicznej społeczności ewangelickiej naprawiono świątynię. Jednak koszty jej utrzymania przekraczały możliwości ewangelików, dlatego też w 1979 r. świątynię zakupił kościół katolicki[11].
  • Cmentarz z 1850 ze starymi nagrobkami.

Galeria

Przypisy

  1. ↑ Raport o stanie gminy za rok 2020. Liczba mieszkańców w dn. 31.12.2020 s. 7
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1192 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. 1 2 GUS. Wyszukiwarka TERYT
  4. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 128162
  5. ↑ Karte der Deutschen Siedlungen in Mittelpolen : Maßstab 1:500 000, Bibliographisches Institut AG., 1938 [dostęp 2017-11-26].
  6. ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. 1 2 Bagieńska, Bagieński 2008 ↓, s. 9.
  8. ↑ Bagieńska, Bagieński 2004 ↓, s. 52.
  9. ↑ Bagieńska, Bagieński 2004 ↓, s. 53.
  10. ↑ Bagieńska, Bagieński 2008 ↓, s. 10-11.
  11. ↑ Stara Iwiczna. Dawny kościół ewangelicki z 1893 r.. Polska Niezwykła.pl. [dostęp 2023-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-22)]. (pol.).

Bibliografia

  • Ewa Bagieńska, Włodzimier Bagieński: Szkice z dziejów miasta Piaseczna. Piaseczno: Oficyna Księgarska Maria Mucha - Jacek Uchmanowicz, 2004. ISBN 83-921358-0-6. OCLC 69329167.
  • Ewa Bagieńska, Włodzimier Bagieński: Drugie szkice z dziejów Piaseczna i okolic. Piaseczno: Oficyna Księgarska Maria Mucha - Jacek Uchmanowicz, 2008. ISBN 978-83-921358-2-1. OCLC 297558977.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.