Stany
wieś
ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 lubuskie

Powiat

nowosolski

Gmina

Nowa Sól

Strefa numeracyjna

68

Kod pocztowy

67-108[1]

Tablice rejestracyjne

FNW

SIMC

0912310

Położenie na mapie gminy wiejskiej Nowa Sól
Mapa konturowa gminy wiejskiej Nowa Sól, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Stany”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Stany”
Położenie na mapie województwa lubuskiego
Mapa konturowa województwa lubuskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Stany”
Położenie na mapie powiatu nowosolskiego
Mapa konturowa powiatu nowosolskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Stany”
Ziemia51°50′48″N 15°46′55″E/51,846667 15,781944[2]

Stany (do 1945 niem. Aufhalt) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie nowosolskim, w gminie Nowa Sól.

Historia

Stary dom we wsi

W początku XVII wieku w rejonie obecnej wsi funkcjonowała przeprawa promowa. Odegrała ona istotną rolę podczas wojny trzydziestoletniej, kiedy to obóz rozbiła tu armia (prawdopodobnie szwedzka). Relikty tego obozu zachowały się do dziś. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1740. Wkrótce potem wieś dzieliła się na dwie części: północną, przynależną do stanowego państwa Carolath-Beuthen rodu Schönaich z Siedliska oraz południową, będącą królewszczyzną. W 1907 powstał most kolejowy na Odrze, w miejscu dawnej przeprawy promowej (linia Wolsztyn - Nowa Sól). W 1933 we wsi mieszkało 467 osób[3].

W 1945 most kolejowy został wysadzony przez uciekających Niemców. Wieś zasiedlili polscy osadnicy, którzy początkowo nadali jej nazwę Przyrzecze. Most odbudowano w latach 50. XX wieku i wznowiono ruch kolejowy. W 1948 przyjęto obecną nazwę. W latach 60. XX wieku miejscową gospodę zaadaptowano na kaplicę Objawienia Matki Bożej w Lourdes. Należała ona początkowo do parafii św. Antoniego w Nowej Soli, a potem do parafii w Przyborowie (od 1982). W latach 1989-1991 zbudowano nowy kościół. Jego projektantem był Edmund Tumielewicz. W latach 90. XX wieku zawieszono przewozy kolejowe (obecnie linia kolejowa przebudowana jest na drogę rowerową, także przez most)[3].

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie zielonogórskim.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[4]:

  • dwór klasycystyczny z około 1800 roku, obecnie dom nr 77,
  • szkoła, z połowy XIX wieku,

inne zabytki:

  • most kolejowy na rzece Odrze o długości 642 metrów, z przęsłem nurtowym długości 100,01 m. Znajduje się W pobliżu miejscowości. Na lewym krańcu mostu są przyczółki mające dawniej charakter wojskowy,
  • dawna dzwonnica w centrum wsi.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1208 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  2. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 128008
  3. 1 2 Tomasz Andrzejewski, STANY - historia miejscowości, tablica informacyjna na miejscu
  4. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 47. [dostęp 2013-02-01].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.