Stanisław Sinkowski
Ilustracja
dziekan dziekan
Data i miejsce urodzenia

3 stycznia 1890
Sanoczek

Data i miejsce śmierci

20 października 1942
Perth

Przebieg służby
Lata służby

1917–1940

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

I Korpus Polski

Stanowiska

szef służby duszpasterskiej

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-ukraińska
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Krzyż Pro Ecclesia et Pontifice (od 1908)

Stanisław Sinkowski[1] (ur. 3 stycznia 1890 w Sanoczku, zm. 20 października 1942 w Perth) – polski duchowny rzymskokatolicki, dziekan Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się 3 stycznia 1890 w Sanoczku, w rodzinie Jana, nauczyciela ludowego, i Agnieszki z Chowańców[2][3][4]. W 1909 zdał egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum Męskim w Sanoku (w jego klasie byli m.in. Karol Friser, Jakub Mikoś, Władysław Owoc, Jan Scherff, Zygmunt Wrześniowski, Karol Zaleski)[5][6][7][8]. W trakcie nauki szkolnej zamieszkiwał z matką przy ulicy Rylskich[4]. Następnie studiował teologię w Seminarium Duchownym w Przemyślu. Będąc klerykiem wprowadził akcję niepodległościową w podprzemyskich wsiach będących pod wpływami ruskimi: Kuńkowce (przez trzy lata) i Ostrów, organizował koła amatorskie, przedstawienia, odczyty i naukę musztry. 29 czerwca 1913 przyjął święcenia kapłańskie w Przemyślu. Od 1913 do czerwca 1917 posługiwał jako wikariusz i zastępca katechety w różnych miejscowościach. Pod koniec 1913 został przeniesiony z Odrzykonia do parafii w Dębowcu[9], stamtąd w 1915 do Golcowej[10], następnie pod koniec 1916 do Jasienia[11].

Podczas I wojny światowej na wiosnę 1917 został mianowany kapelanem rezerwowym c. i k. armii pełniąc wówczas służbę w powiatowej komendzie uzupełniającej obrony krajowej w Sanoku[12]. 1 lipca 1917 został powołany do wojskowej służby duszpasterskiej w c. i k. armii w charakterze kapelana polowego (niem. feldsuperior) w Przemyślu do 30 sierpnia 1917[13]. Od 1 września 1917 do 27 października 1918 służył w batalionie zapasowym 90 pułku piechoty w Jiczynie. Był kapelanem w szpitalach polowych (malarycznych) w okręgu Litomierzyce na terenie Czech. Od sierpnia 1918 działał w konspiracji polskiej w ramach 90 pułku będąc odpowiedzialnym za magazyn wojskowy. Według stanu ewidencji armii z 1918 przebywał wtedy w Jasieniu[14].

W październiku 1918 w Jarosławiu uczestniczył w przekształcaniu batalionu zapasowego 90 pułku piechoty w Jiczynie na oddział Wojska Polskiego, późniejszy 14 pułk piechoty. W szeregach tego pułku wyruszył na front polsko-ukraiński. Od 1 listopada 1918 pełnił funkcję kapelana grupy „Lubaczów”[15]. W grudniu 1918 z 3 kompanią podczas walk pod Lubaczowem szedł w tyralierze z atakującymi żołnierzami, opatrywał i wynosił rannych, pomagał strzelającym, wygłaszał przemówienia zagrzewając żołnierzy do walki i służył jako kapłan. Jako kapelan 14 pp walczył na wojnie z bolszewikami. Wyróżnił się w walkach, w pierwszej linii nad Sanem. Koło stacji kolejowej Białokorowicze konno udał się do oddziału atakującego, aby żołnierzom dodać animuszu. Dwukrotnie był przedstawiany do odznaczenia Orderem Virtuti Militari (za walki w 1918 i w 1920 roku), który otrzymał w 1921 roku. Od 15 lipca 1921 roku był kapelanem Garnizonu Starogard, od września tego roku w stopniu starszego kapelana (major) ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[16][17], został mianowany proboszczem Syberyjskiej Dywizji Piechoty. 15 listopada 1923 objął stanowisko kierownika Rejonu Duszpasterstwa Toruń i proboszcza kościoła pw. św. Katarzyny[18], a z dniem 15 sierpnia 1924 – kierownika Rejonu Duszpasterstwa Katowice-Oświęcim i proboszcza parafii garnizonowej w Katowicach[19][20][21][22]. Tam w latach 1930–1933 zbudował kościół garnizonowy św. Kazimierza Królewicza[23]. 2 grudnia 1930 roku został mianowany na stopień proboszcza ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931 i 4. lokatą w duchowieństwie wojskowym wyznania rzymskokatolickiego[24][25]. W czerwcu 1934 został przeniesiony na stanowisko szefa duszpasterstwa Okręgu Korpusu Nr VIII w Toruniu[26][2]. Na stopień dziekana został mianowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1939 i 2. lokatą w duchowieństwie wojskowym wyznania rzymskokatolickiego[27][28].

W czasie kampanii wrześniowej 1939 był delegatem biskupa polowego WP Józefa Gawliny w Kwaterze Głównej Naczelnego Wodza[29]. Po kampanii wrześniowej został internowany w Rumunii, w obozie Babadag. Później w Polskich Siłach Zbrojnych w Anglii. Od lutego 1942 był szefem duszpasterstwa I Korpusu Polskiego. Zmarł 20 października 1942 w szkockim Perth w Wielkiej Brytanii i został pochowany na tamtejszym cmentarzu Wellshill[30][31].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ W ewidencji wojskowych C. K. Armii był określany w języku niemieckim jako „Stanislaus Sinkowski”.
  2. 1 2 3 Kolekcja ↓, s. 1.
  3. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1901/1902 (zespół 7, sygn. 29). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 137.
  4. 1 2 CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1908/1909 (zespół 7, sygn. 48). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 860.
  5. ↑ XXVIII. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1908/9. Sanok: Fundusz Naukowy, 1909, s. 54.
  6. ↑ Kronika. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 135 z 17 czerwca 1909.
  7. ↑ Sprawozdanie jubileuszowe z działalności Państwowego Gimnazjum w Sanoku w latach 1888 – 1938 wydane z okazji Wielkiego Zjazdu Wychowawców i Wychowanków Zakładu w 50 rocznicę pierwszego egzaminu dojrzałości. Lwów: Drukarnia Urzędnicza we Lwowie, 1938, s. 47.
  8. ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2016-03-22].
  9. ↑ Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. 1, styczeń 1914.
  10. ↑ Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. 6, s. 97, 1915.
  11. ↑ Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. 11-12, s. 152, listopad-grudzień 1916.
  12. ↑ Kronika. Mianowania w c. i k armii. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 102 z 5 maja 1917.
  13. ↑ Zmiany na stanowiskach i urzędach duchownych. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. 7-8, s. 128, lipiec-sierpień 1917.
  14. ↑ Ranglisten des Kaiserlichen und Königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918, s. 1651.
  15. ↑ Rozkazy Ministra Spraw Wojskowych. 1550. „Dziennik Rozkazów Wojskowych”. Nr 48, s. 1143, 3 maja 1919.
  16. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1426.
  17. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1297.
  18. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1421.
  19. ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych z 5 września 1924 r., Nr 90, s. 509.
  20. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1293.
  21. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 840.
  22. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 898.
  23. ↑ Kolekcja ↓, s. 4.
  24. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 3 grudnia 1930 roku, s. 341.
  25. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 406.
  26. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 272.
  27. ↑ Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 469.
  28. ↑ Awanse w wojsku. „Słowo Pomorskie”. Nr 67, s. 9, 22 marca 1939.
  29. ↑ Rezmer 1993 ↓, s. 60.
  30. ↑ Kapłani zmarli. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej O.Ł.”. Z. 5/7, s. 107, 1947.
  31. ↑ Wykaz poległych i zmarłych żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na obczyźnie w latach 1939-1945. Londyn: Instytut Historyczny im. Gen. Sikorskiego, 1952, s. 33.
  32. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 43 z 27 grudnia 1921, s. 1723.
  33. ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 96.
  34. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 19 marca 1937, s. 3.
  35. 1 2 3 Kolekcja ↓, s. 3.
  36. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 11 listopada 1932, s. 389.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.