 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Dziedzina sztuki |
poeta, dramatopisarz, nowelista, dziennikarz |
| Ważne dzieła | |
|
Nawojka (komedia) | |
| Odznaczenia | |
 | |
Stanisław Rossowski (ur. 3 maja 1861 w Monasterzyskach, zm. 26 lutego 1940 w Warszawie) – polski poeta, dramatopisarz, nowelista i dziennikarz „Gazety Lwowskiej”[1].
Życiorys
Uczęszczał do Gimnazjum w Buczaczu, Krakowie, C. K. Gimnazjum im. Franciszka Józefa I we Lwowie i w Stanisławowie.
Ukończył studia na Uniwersytecie Lwowskim, zaś po studiach osiadł we Lwowie. Zajmował się zawodowo dziennikarstwem oraz pracą literacką. Pisał m.in. wiersze okolicznościowe i liryczne oraz dramaty, z których najbardziej znanym była komedia Nawojka, wystawiona w 1901 w Teatrze Wielkim we Lwowie z Ireną Solską w roli głównej. Był laureatem nagrody literackiej miasta Lwowa.
16 maja 1925 przyznano mu tytuł członka honorowego Towarzystwa Dziennikarzy Polskich we Lwowie[2]. W 1927 otrzymał Nagrodę Literacką miasta Lwowa[3]. W marcu 1936 obchodził jubileusz 50-lecia pracy literackiej i publicystycznej[4].
Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 284b wprost-6-8).
Odznaczenia
- Srebrny Wawrzyn Akademicki (7 listopada 1936)[5].
Opinie
Antoni Chołoniewski maluje taki oto obrazek S. Rossowskiego w 1898 roku, czyli w pierwszej połowie jego życia i działalności twórczej:
- „Poeta słońca, optymizmu i pogody wtłoczony w warsztat prozaicznej pracy przy biurku redakcyjnem (…). Typ porządnego człowieka. Nie gra w karty, nie chodzi na śniadanka do handlów korzennych. W stroju lubi małą ekscentryczność: ubiera się chętnie w jasne kamizelki i fantazyjne krawaty bladoniebieskie lub bladoróżowe, czasami z kieszeni marynarki wygląda godło szyku: rąbek chusteczki do nosa. Pasyami lubi tańczyć i jest doskonałym danserem. Hoduje kwiaty i kocha się w muzyce, sam nawet skomponował kilka «opusów».
- Przez pewien czas oddawał się zapamiętale studyom spirytyzmu i zamierzał wydawać pismo specyalnie poświęcone duchom. Jest w ogóle uniwersalnym redaktorem: redagował pisma polityczne, literackie, urzędnicze, dla dzieci, dla kobiet itd. (…) Pisze we wszystkich porach dnia i nocy z równą swobodą: nowele, wiersze, artykuły polemiczne, humoreski, recenzye, studya, powieści, a nawet komedye. Wielka część jego produkcyi literackiej robi jednak wrażenie roboty na urząd, fabrykowanej w szlafroku i pantoflach (….). Dziesiąty procent całej nowelistycznej produkcyi Rossowskiego, wzięty jako całość, mógłby być uważanym za sznur literackich perełek. W ogóle płodność szkodzi Rossowskiemu. Jego rozproszone po pismach, a nawet kalendarzach wierszyki przynoszą ujmę dobrej sławie poety, w którego dorobku znajdują się rzeczy o pierwszorzędnym nastroju i formie”[6].
„Wydał szereg utworów poetyckich, odznaczających się szczerością natchnienia, dobrem, poczuciem realizmu i niemałym wdziękiem formy” – napisali o nim redaktorzy przedwojennej Encyklopedii Powszechnej Wydawnictwa Gutenberga w haśle Polska literatura współczesna.
Twórczość[7]
Dramaty
- Nawojka – premiera w Teatrze Miejskim we Lwowie 12 stycznia 1901
- Circe – 1901
- Za siódmą górą, za siódmą rzeką – premiera w Teatrze Miejskim we Lwowie 20 grudnia 1901
- Zuzanna w kąpieli – premiera w Teatrze Miejskim we Lwowie 30 października 1903
- Dymisja – premiera w Teatrze Miejskim we Lwowie 15 stycznia 1904
Poezja
- Poezje, Lwów: Gubrynowicz i Schmidt, 1886.
- Poezje. Seria 2, Lwów: H. Altenberg, 1892.
- Tempi passati. Wiersze różne[8], Lwów: H. Altenberg, 1892.
- Chwile. Wybór poezyj, Lwów, 1923.
Nowelistyka, proza
- Ze ścieżek życia: wrażenia i obserwacje, Lwów: Seyfarth i Czajkowski, 1892.
- Z teki impresjonisty, Lwów: Księg. Jakubowskiego i Zadurowicza, 1893.
- Moja córka, Lwów: H. Altenberg, 1898.
- Kréska na Matyska[9], Lwów: K. S. Jakubowski, 1898.
- W półcieniu: nowy poczet szkiców i obrazków, Lwów: Księgarnia Polska, 1899.
- Lili. Trzy opowiadania[10], Lwów: Tow. im. Piotra Skargi, ok. 1900.
- Obrazki familijne, Lwów: W. Zukerkandel, 1903.
Publicystyka, utwory edukacyjne
- Wizerunki sejmowe: ludzie i sprawy. Przyczynek do historyi samorządu galicyjskiego, Lwów: Druk. Zygmunta Hałacińskiego, 1903.
- Ignacy Jan Paderewski. Zarys charakterystyki, Lwów: Zienkowicz i Chęciński, 1911.
- Piąty listopada: rzecz wydana wskutek uchwały miejscowego komitetu obywatelskiego, zapadłej dnia 7 listopada 1916 na uroczystem w sali ratuszowej zebraniu, Lwów: Komitet Obywatelski, 1916.
- Lwów podczas inwazyi, Lwów: H. Altenberg, 1916.
- Trzeci Maja[11], Lwów: Uniw. Żołn. Dow. Okr. Etapowego Tarnopol, 1920.
- Lwów: z 19 ilustracjami[12], Warszawa: „Bibljoteka Polska”, ok. 1925.
- Żołnierskie to i owo[13], Lwów: Referat Oświaty Komendy Miasta, 1926.
- W starej szkole nowy duch: szkic w 1. akcie wierszem dla młodzieży[14], Kołomyja: „Notatki Wychowawcze”, 1929.
- Pan Tadeusz: rozbiór szczegółowy, Lwów: K. S. Jakubowski, 1929.
- Dzień krwi i chwały. Obrazek sceniczny w 1-nej odsłonie[15], Miejsce Piastowe: Wydaw. Tow. Św. Michała Archanioła, 1930.
- Kropiciel i Brzytwa w wojsku narodowem. Gawęda sceniczna w 3 aktach[16], Miejsce Piastowe: Wydaw. Tow. Św. Michała Archanioła, 1931.
Utwory okolicznościowe
- Nie ma cię mistrzu! Wiersz poświęcony uczczeniu 25-letniej rocznicy zgonu śp. Adama, Lwów, 1880.
- Słowa do Kantaty ku czci Adama Mickiewicza Bolesława Wallek-Walewskiego na chór mieszany z towarzyszeniem orkiestry smyczkowej, Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, cop. 1949.
- Słowa do Serenady ku uczczeniu Najjaśniejszego Cesarza i Króla Franciszka Józefa Stanisława Niewiadomskiego na chór męski i orkiestrę.
- Katalog wystawy urządzonej ku czci Tadeusza Kościuszki w setną rocznicę jego zgonu, Lwów, Komitet Wystawy, 1917.
- Na sprowadzenie zwłok Henryka Sienkiewicza z ziemi szwajcarskiej do polskiej, ok. 1924, (Lwów: Drukarnia Zakładu Narodowego im. Ossolińskich).
- Ku czci nieznanego żołnierza[17], Lwów, 1925.
- Słowa do kantaty Nieznany żołnierz Mieczysława Sołtysa, na chór męski Lwów: Wydaw. Wojewódzkiego Komitetu Lwowskiego Obywatelskiego dla Uświetnienia Uroczystości Ekshumacji i Przewiezienia Zwłok Nieznanego Żołnierza z Pobojowiska Lwowskiego do Warszawy, 1925.
- Juljusz Słowacki w święto złożenia zwłok poety na Wawelu[18], Lwów: Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1927.
Przekłady
- Henrik Ibsen, Oblubienica morza. Dramat w 5-ciu aktach, Warszawa: Przegląd Tygodniowy, 1889.
- Heinrich Zschocke, Księga rozmyślań ku duchowemu zbudowaniu rodzin chrześcijańskich z dzieła H. Zschockego „Stunden der Andacht” (wybór i przekład), Lwów: Założyciel Schroniska R. Domsa, 1893.
- William Szekspir, Opowieść zimowa, 1895.
- William Szekspir, Cymbelin, 1897.
- William Szekspir, Troilus i Kresyda, 1897[19].
- Manru, opera I. J. Paderewskiego, libretto w jęz. niemieckim Alfred Nossig, polski przekład S. Rossowski, Lwów : Drukarnia Polska, 1901[20].
- Heinrich Heine, O Polsce, Lwów, Złoczów: Księg. W. Zukerkandel, 1913.
Przypisy
- ↑ Gazeta Lwowska, Lwów, 1811–1939. Katalog Bibliotek BUW. [dostęp 2009-02-12]. (pol.).
- ↑ Z Tow. Dziennikarzy Polskich. „Gazeta Lwowska”. Nr 114, 19 maja 1925.
- ↑ Jubileusz literata i dziennikarza. „Wschód”, s. 1, Nr 5 z 10 marca 1936.
- ↑ Włodzimierz Jampolski. O Stanisławie Rossowskim. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 55 z 7 marca 1936.
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 261, poz. 461 „za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej”.
- ↑ Antoni Chołoniewski, Nieśmiertelni. Fotografie literatów lwowskich, Lwów: Księgarnia Polska, 1898.
- ↑ Informacje o utworach wydanych drukiem na podstawie katalogów Biblioteki Narodowej w Warszawie.
- ↑ Stanisław Rossowski, Tempi passati : wiersze różne, wyd. 1892 [online], polona.pl [dostęp 2018-06-09].
- ↑ Stanisław Rossowski, Kréska na Matyska, wyd. 1898 [online], polona.pl [dostęp 2018-06-09].
- ↑ Stanisław Rossowski, Lili : trzy opowiadania, wyd. 1900 [online], polona.pl [dostęp 2018-06-09].
- ↑ Stanisław Rossowski, Trzeci Maja, wyd. 1920 [online], polona.pl [dostęp 2018-06-09].
- ↑ Stanisław Rossowski, Lwów : z 19 ilustracjami, wyd. 1925 [online], polona.pl [dostęp 2018-06-09].
- ↑ Stanisław Rossowski, Żołnierskie to i owo, wyd. 1926 [online], polona.pl [dostęp 2018-06-09].
- ↑ Stanisław Rossowski, W starej szkole nowy duch : szkic w 1. akcie wierszem dla młodzieży, wyd. 1929 [online], polona.pl [dostęp 2018-06-09].
- ↑ Stanisław Rossowski, Dzień krwi i chwały : obrazek sceniczny w 1-nej odsłonie, wyd. 1930 [online], polona.pl [dostęp 2018-06-09].
- ↑ Stanisław Rossowski, Kropiciel i Brzytwa w wojsku narodowem : gawęda sceniczna w 3. aktach, wyd. 1931 [online], polona.pl [dostęp 2018-06-09].
- ↑ Stanisław Rossowski, Ku czci nieznanego żołnierza, wyd. 1925 [online], polona.pl [dostęp 2018-06-09].
- ↑ Stanisław Rossowski, Juljusz Słowacki w święto złożenia zwłok poety na Wawelu, wyd. 1927 [online], polona.pl [dostęp 2018-06-09].
- ↑ Dramaty Szekspira w tłumaczeniu Stanisława Rossowskiego oraz omówienie jego sylwetki i dorobku przekładowego dostępne są w cyfrowym repozytorium Polski Szekspir UW.
- ↑ „Manru” w zbiorach biblioteki Raczyńskich w Poznaniu [dostęp online: 2018-11-20]
Bibliografia
- Artur Hutnikiewicz: Młoda Polska. Wyd. IX - 5 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 431–432, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13850-9.
- Rościsław Skręt: Rossowski Stanisław. W: Polski Słownik Biograficzny. T. XXXII. Wrocław – Warszawa – Kraków : Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1989–1991, s. 142–143.
Linki zewnętrzne
- Dzieła Stanisława Rossowskiego w bibliotece Polona
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.