Stanisław Kardaszewicz herbu Aksak (ur. 8 maja 1826 w Białogródce, zm. 6 października 1886 w Ostrogu) – polski sędzia, badacz historii miasta Ostroga nad Horyniem. Syn Jana Eufemiusza Kardaszewicza i Felicji z Pełczyńskich.

W latach 1844–1869 pracował jako sekretarz sądu powiatowego w Ostrogu. Jednocześnie był sekretarzem ostatniego marszałka powiatu ostrogskiego Ksawerego Jodki. W 1869 r. zwolniony z sądu, pozostał w Ostrogu i pracował jako adwokat. W wolnych chwilach zbierał materiały i podania dotyczące historii Ostroga nad Horyniem. Autor książki „Dzieje dawniejsze miasta Ostroga. Materiały do historyi Wołynia” (wydana pośmiertnie w 1913 r.). Jego grób na starym cmentarzu katolickim w Ostrogu na pocz. lat 20. XX wieku odnalazł krajoznawca i archeolog Józef Nowicki. W 1938 r. kosztem Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego na grobie S. Kardaszewicza ustawiono nowy nagrobek. W latach 70. rozporządzeniem miejscowych władz cmentarz został zniszczony, a na jego miejscu zrobiono stadion. Postument z grobu S. Kardaszewicza przewieziono na Zamek w Ostrogu i ustawiono przy tzw. Baszcie Murowanej. Napis na postumencie ulega sukcesywnemu niszczeniu.

Stanisław Kardaszewicz był żonaty z Kamilą z Dębskich, z którą miał syna Kazimierza, generała brygady Wojska Polskiego.

Bibliografia

• Микола Ковальський. «Кардашевич Станіслав (Kardaszewicz Stanisław)» // «Острозька академія XVI-XVII ст.: Енциклопедія» – Острог, 2010. С. 136-137.
• Józef Nowicki, „Odnalezienie grobu historyka Stanisława Kardaszewicza w Ostrogu”, „Ziemia Wołyńska” 1939, nr 2, s. 28.

• Stanisław Kardaszewicz, „Dzieje dawniejsze miasta Ostroga. Materiały do historyi Wołynia”. Z przedmową Aleksandra Jabłonowskiego oraz życiorysem autora przez Henryka Mościckiego, Warszawa-Kraków 1913.

Linki zewnętrzne

• Dzieła Stanisława Kardaszewicza w bibliotece Polona