pułkownik dyplomowany artylerii | |
Data i miejsce urodzenia |
11 listopada 1899 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
15 marca 1969 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1914–1945, 1957–1960 |
Siły zbrojne | |
Jednostki |
Wyższa Szkoła Wojenna |
Stanowiska |
wykładowca |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
Późniejsza praca | |
Odznaczenia | |
|
Stanisław Gliwicz (ur. 11 listopada 1899 w Piotrkowie Trybunalskim, zm. 15 marca 1969 w Warszawie) – pułkownik Wojska Polskiego, żołnierz Legionów Polskich, wykładowca Wyższej Szkoły Wojennej, oficer Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych, oficer Naczelnego Dowództwa WP w wojnie obronnej 1939, współorganizator Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, uczestnik bitwy o Tobruk, uczestnik kampanii włoskiej, oficer Naczelnego Dowództwa Polskich Sił Zbrojnych, pracownik naukowy Wojskowego Instytutu Historycznego.
Życiorys
Już we wczesnej młodości wstąpił w szeregi tajnych drużyn harcerskich powstających na terenie Piotrkowa Trybunalskiego. W 1914 jako uczeń 6 klasy gimnazjum zaciągnął się do Legionów Polskich. Od października 1914 do października 1916 pełnił służbę początkowo w 5 pułku piechoty Legionów, a następnie w 6 pułku piechoty Legionów, gdzie skończył szkołę podoficerską. Od października 1916 służył w 3 pułku piechoty Legionów jako podoficer, a następnie szef kompanii. Ukończył kurs wyszkoleniowy w Zegrzu, a w 1918 kurs oficerski w Polskiej Sile Zbrojnej.
W listopadzie 1918 wstąpił do Wojska Polskiego. W czerwcu 1919 otrzymał pierwszy stopień oficerski podporucznika wraz z przydziałem do 3 pułku artylerii polowej Legionów, gdzie dowodził początkowo plutonem, a następnie baterią. 1 stycznia 1922 awansował do stopnia porucznika, a 1 lipca 1922 został kapitanem. W 1921 ukończył Oficerski Kurs Artylerii. W latach 1923–1925 pełnił służbę w 9 pułku artylerii polowej w Białej Podlaskiej[1][2]. 20 lipca 1925 został przeniesiony służbowo do 1 pułku szwoleżerów na okres trzech miesięcy celem praktycznego zapoznania się z organizacją, uzbrojeniem i regulaminami kawalerii[3]. Z dniem 1 listopada tego roku został przydzielony do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza Kursu Normalnego 1925/27[4].
Z dniem 28 października 1927, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, został przydzielony do Oddziału III Sztabu Generalnego (od 22 grudnia 1928 – Sztabu Głównego)[5][6]. W lipcu 1929 został przeniesiony do Inspektoratu Armii w Warszawie na stanowisko referenta[7]. Później został przeniesiony do składu osobowego inspektora armii w Wilnie, gen. dyw. Edwarda Śmigły-Rydza. W styczniu 1931 awansował do stopnia majora[8]. Z dniem 2 kwietnia 1932 został przydzielony do Szkoły Strzelania Artylerii w Toruniu w charakterze słuchacza II pięciomiesięcznego kursu doskonalącego oficerów artylerii[9]. W grudniu tego roku został przeniesiony z GISZ do 5 pułku artylerii lekkiej we Lwowie na stanowisko dowódcy dywizjonu[10]. Od października 1934 do 1 września 1939 roku był wykładowcą przedmiotu taktyka artylerii w Wyższej Szkoły Wojennej[11][12]. Brał udział w fachowym przygotowaniu licznej kadry oficerów dyplomowanych Armii II Rzeczypospolitej. Na stopień podpułkownika został awansowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1938 i 30. lokatą w korpusie oficerów artylerii[13].
Podczas kampanii wrześniowej 1939 był drugim oficerem sztabu Naczelnego Dowództwa Artylerii. Po krótkotrwałym internowaniu w Rumunii już 7 listopada 1939 roku zameldował się w Paryżu w dowództwie organizującej się Armii Polskiej we Francji. Od listopada 1939 do kwietnia 1940 był kierownikiem kursu artylerii w Centrum Wyszkolenia Armii Polskiej we Francji. Następnie został skierowany wraz z płk. Stanisławem Kopańskim do Syrii w celu zorganizowania Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. W brygadzie objął stanowisko dowódcy Karpackiego pułku artylerii. Przeszedł wraz z brygadą przez Palestynę, do Egiptu i dowodząc artylerią brał udział w bitwie o Tobruk oraz w walkach na Pustyni Libijskiej, pod Gazalą i Bardią. W szeregach brygady służył do października 1942 roku. Z kolei do lipca 1943 piastował stanowisko dowódcy 9 pułku artylerii lekkiej na Bliskim Wschodzie. 3 maja 1943 awansował do stopnia pułkownika. Od lipca do listopada 1943 był słuchaczem Kursu Wyższych Dowódców Polskich Sił Zbrojnych. po czym objął stanowisko szefa Wydziału Artylerii w Inspektoracie Wyszkolenia Wojska PSZ, na którym pozostawał do kwietnia 1944. Następnie był szefem samodzielnego wydziału artylerii w Naczelnym Dowództwie PSZ. 8 września 1944 został przeniesiony na staż do dowództwa artylerii 3 Dywizji Strzelców Karpackich, a następnie do Grupy Artylerii 2 Korpusu Polskiego we Włoszech.
We wrześniu 1946 powrócił do Polski i pracował w cywilu, m.in. w Dyrekcji Naczelnej PKS. W latach 1950–1957 pracował w Zakładzie Transportu Miejskiego oraz w Centralnym Zarządzie Przemysłu Piekarniczego. 28 stycznia 1957 roku, rozkazem ministra obrony narodowej gen. Mariana Spychalskiego został przyjęty do służby w ludowym Wojsku Polskim. Został skierowany do pracy w Zarządzie Wojskowo-Historycznym Sztabu Generalnego WP na stanowisko redaktora Wojskowego Przeglądu Historycznego. W marcu 1959 został redaktorem naukowym Zakładu III WIH, który zajmował się dziejami Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. 25 listopada 1960, w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego przeszedł w stan spoczynku.
Na łamach Wojskowego Przeglądu Historycznego opublikował wiele prac poświęconych obronie Tobruku, walkom na Pustyni Libijskiej, bitwie pod Gazalą oraz kampanii włoskiej.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (28 lutego 1921)[14][15]
- Krzyż Niepodległości (13 kwietnia 1931)[16]
- Krzyż Walecznych („za czyny męstwa i odwagi wykazane w bojach toczonych w latach 1918-1921”)[17]
- Krzyż Walecznych (dwukrotnie „za czyny męstwa i odwagi wykazane w wojnie rozpoczętej 1 września 1939 roku”)
- Złoty Krzyż Zasługi (18 marca 1932)[18]
- Złoty Medal za Długoletnią Służbę
- Srebrny Medal za Długoletnią Służbę
- Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1967)
- Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych (12 maja 1936)
- Order Wybitnej Służby (Wielka Brytania)
- Medal Obrony (Wielka Brytania)
- Gwiazda Afryki (Wielka Brytania)
- Gwiazda Italii (Wielka Brytania)
- Order Korony Rumunii (Rumunia)
- Kawaler Orderu Gwiazdy Rumunii (Rumunia, 1929)[19]
- Krzyż Wojenny Czechosłowacki 1939 (12 września 1942)[20]
Przypisy
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 731, 822.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 654, 745.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 74 z 17 lipca 1925 roku, s. 392.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 115 z 30 października 1925 roku, s. 621.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927 roku, s. 312.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 435, 463.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 200.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 184, 420.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 445.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 422.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 263.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 449.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 160.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 19 marca 1921 roku, s. 481.
- ↑ Nowak 1929 ↓, s. 40.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 87, poz. 137 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 435.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 65, poz. 85 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 19 z 12 grudnia 1929 r., s. 361.
- ↑ https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Niepodleglosc_i_Pamiec/Niepodleglosc_i_Pamiec-r2017-t24-n2_(58)/Niepodleglosc_i_Pamiec-r2017-t24-n2_(58)-s137-150/Niepodleglosc_i_Pamiec-r2017-t24-n2_(58)-s137-150.pdf
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Józef Nowak: Zarys historji wojennej 9-go pułku artylerii polowej. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Płk dypl. Stanisław Gliwicz 1899–1969 [w:] Wojskowy Przegląd Historyczny, 1969, nr 2, s. 478–479.
- Piotr Stawecki, Oficerowie dyplomowani Wojska Drugiej Rzeczypospolitej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich-Wydawnictwo, Wrocław 1997, s. 157, ISBN 83-04-04390-4.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.