Stanisław Gepner
Kostka
Ilustracja
Rotmistrz Stanisław Gepner (z prawej)
w historycznym mundurze 20 Pułku Ułanów, 1936
major major
Data i miejsce urodzenia

26 maja 1889
Nietulisko

Data i miejsce śmierci

26 listopada 1965
Warszawa

Przebieg służby
Lata służby

1914–1929

Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
Wojsko Polskie
Armia Krajowa

Jednostki

20 Pułk Ułanów im. Króla Jana III Sobieskiego

Stanowiska

szef archiwum Wydziału Wywiadowczego Oddziału II Informacyjno-Wywiadowczego Armii Krajowej

Późniejsza praca

muzealnik, malarz, rysownik, medalier

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941) Złoty Krzyż Zasługi Medal Niepodległości Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Brązowy za Długoletnią Służbę Krzyż Waleczności Armii gen. Bułak-Bałachowicza Medal za Warszawę 1939–1945 Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 Order św. Stanisława – IV klasy Order Świętej Anny IV klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny IV klasy (Imperium Rosyjskie)
Odznaka I korpus w Rosji
Grób Stanisława Gepnera na Cmentarzu Wilanowskim w Warszawie
Akwarela Ułan 21 Pułku – 1812 autorstwa Stanisława Gepnera, 1954

Stanisław Gepner, pseud. „Kowal”, „Kostka” (ur. 26 maja 1889 w Nietulisku, zm. 26 listopada 1965 w Warszawie)[1]major kawalerii Wojska Polskiego, muzealnik, malarz, rysownik, znawca historycznego umundurowania i uzbrojenia.

Zarys kariery wojskowej

Urodził się 26 maja 1889 w Nietulisku, w rodzinie Kazimierza i Antoniny z Galińskich[2]. Uczył się w VI gimnazjum w Warszawie, skąd został wydalony za udział w strajku szkolnym[2]. Następnie uczęszczał do szkoły gen. Chrzanowskiego, szkoły Górskiego i gimnazjum w Jałcie, gdzie w 1910 zdał maturę[2]. W czasie I wojny światowej pełnił służbę w kawalerii rosyjskiej.

W latach 20. XX wieku był oficerem 20 pułku ułanów w Rzeszowie i autorem projektu odznaki pamiątkowej pułku. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu rotmistrza ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 211. lokatą w korpusie oficerów jazdy (od 1924 – kawalerii)[3]. W maju 1926 został przeniesiony na stanowisko dowódcy 3. szwadronu w Dębicy[4]. W 1929 przeszedł w stan spoczynku.

Następnie wraz z Bronisławem Gembarzewskim współorganizował Muzeum Wojska Polskiego. W czasie II wojny światowej był oficerem Komendy Głównej Armii Krajowej. Kierował archiwum Wydziału Wywiadowczego Oddziału II Informacyjno-Wywiadowczego.

Zarys działalności artystycznej i muzealnej

Był autorem ilustracji do Albumu Wojska Polskiego (E. Wedel, 1934) i Zarysu dziejów uzbrojenia w Polsce (W. Dziewanowski, 1935) oraz konsultantem wojskowym w filmach polskich: Ułan księcia Józefa (1937), Kościuszko pod Racławicami (1938) i Warszawska premiera (1950). Współprojektował także Medal za Warszawę 1939-1945, którym następnie sam został odznaczony.

W latach 1932–1946 był kustoszem i współtwórcą Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie (wraz z Bronisławem Gembarzewskim), w latach 1946–1948 kustoszem Muzeum Narodowego w Warszawie, oddziału w Wilanowie, a w latach 1948–1950 dyrektorem Państwowego Ośrodka Muzealnego w Łańcucie[5]. W 2005 roku w Muzeum Łowiectwa i Jeździectwa w Warszawie zorganizowano wystawę Przyjaciele. Stanisław Gepner i Andrzej Grzybowski, poświęconą Stanisławowi Gepnerowi i Andrzejowi Grzybowskiemu[5].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. Powstańcze biogramy – Stanisław Gepner. 1944.pl. [dostęp 2021-07-27].
  2. 1 2 3 Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 199.
  3. Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 162.
  4. Rozkaz Dowództwa Okręgu Korpusu Nr X Nr 39 z 19 maja 1926 w: Żandarmeria Wojskowa w dokumentach z lat 1918–1939. T. 2: Dzienniki Rozkazów Dowództw Okręgów Korpusów. Warszawa: Centralna Biblioteka Wojskowa, 2017, s. 601. ISBN 978-83-63050-46-7..
  5. 1 2 Aldona Cholewianka-Kruszyńska: Stanisław Gepner. pcbj.pl. [dostęp 2021-07-27].
  6. Rozkaz Pers. Nacz W.P nr. 780 z 5.9.1945
  7. Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2027 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 40, poz. 1854, s. 1533)
  8. Broń i Barwa nr. 1 1939 s.11 "O odznaczeniu Złoty Krzyż Zasługi przez Prezydenta RP"
  9. M.P. z 1933 r. nr 212, poz. 238.
  10. 2.10.1944 rozkaz 498/BP Komendanta Sił Zbrojnych AK
  11. Rozkaz Dzienny 20 p. ułanów nr. 333/28
  12. 29.8.1931
  13. Odznaka 1. Korpusu Polskiego. muzeumwp.pl. [dostęp 2021-07-24].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

  • Aldona Cholewianka-Kruszyńska (tekst), Hanna Łysakowska (katalog i red.): Przyjaciele. Stanisław Gepner i Andrzej Grzybowski. Warszawa: Muzeum Łowiectwa i Jeździectwa; Łańcut: Muzeum – Zamek, 2005. ISBN 83-87238-25-2. [dostęp 2021-07-27].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.