Stanisław Bursa
Ilustracja
prof. Stanisław Bursa (ca. 1980)
w swoim gabinecie w budynku „Nowej Chemii” PS
(Szczecin, Al. Piastów 42)
Data i miejsce urodzenia

9 listopada 1921
Skierniewice

Data i miejsce śmierci

7 czerwca 1987
Szczecin

Miejsce spoczynku

cmentarz Centralny w Szczecinie

Zawód, zajęcie

chemik (chemia fizyczna), nauczyciel akademicki

Narodowość

polska

Tytuł naukowy

prof. dr inż.

Alma Mater

Politechnika Warszawska

Uczelnia

Politechnika Szczecińska (wcześniej – SGGW, PW)

Wydział

Wydział Chemiczny PS

Stanowisko

kierownik Zakładu Chemii Fizycznej PS
dziekan Wydziału Chemicznego
i prorektor PS ds Nauczania
oraz ds Badań Naukowych i Współpracy z Gospodarką Narodową

Rodzice

Helena Bursa de domo Myśliwiec, Jan Bursa

Małżeństwo

Aleksandra de domo Paczkowska

Dzieci

Elżbieta Zdral, ekonomistka
Jan Bursa, dr inż. Wydział Elektryczny ZUT

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Medal 40-lecia Polski Ludowej Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL” Medal Komisji Edukacji Narodowej

Stanisław Bursa (ur. 9 listopada 1921 w Skierniewicach, zm. 7 czerwca 1987 w Szczecinie) – chemik, specjalista w zakresie chemii fizycznej, naukowiec i nauczyciel akademicki[1][2].

Życiorys

Stanisław Bursa urodził się w 1921 roku w Skierniewicach. Uczęszczał do Gimnazjum im. Bolesława Prusa[3]. Egzamin dojrzałości zdał 25 maja 1939 roku, po czym zapisał się na Wydział Chemiczny Politechniki Warszawskiej – wybuch drugiej wojny światowej uniemożliwił rozpoczęcie studiów. W czasie okupacji należał do ZWZ i AK (Obwód Skierniewice AK – kryptonim „Sroka”)[3]. W latach 1941–1942 uczęszczał do Szkoły Wawelberga i Rotwanda, a następnie studiował na Wydziale Chemicznym warszawskiej PWST.

Po zakończeniu wojny (w kwietniu 1945 r.) rozpoczął pracę w Katedrze Chemii Rolnej SGGW, jako młodszy asystent, a na początku 1946 roku wznowił przerwane studia na Politechnice Warszawskiej. W tym samym roku został wysłany z grupą studentów do Danii, gdzie pracował w laboratorium chemii organicznej.

W lutym 1947 roku rozpoczął pracę w Katedrze Chemii Fizycznej PW – w dziedzinie, której poświęcił resztę życia zawodowego. Był uczniem Wojciecha Świętosławskiego (1947), współpracował też z Witoldem Tomassim[4][uwaga 1]. W okresie 1947–1952 zajmował stanowisko asystenta, a następnie starszego asystenta[1][2]. Pracę magisterską obronił 13 lipca 1949 roku z wynikiem bardzo dobrym, uzyskując stopień magistra chemii, a 30 listopada 1951 roku uzyskał stopień doktora nauk technicznych[1][3]. Po przeprowadzce do Szczecina, w grudniu 1952 roku objął stanowisko kierownika Katedry i Zakładu Chemii Fizycznej w Szkole Inżynierskiej, przekształconej w 1955 roku w Politechnikę Szczecińską. Stanowisko to zajmował przez kolejne 34 lata. Był również dziekanem Wydziału Chemicznego i prorektorem Politechniki[1][2]. Przez wiele lat pełnił funkcję opiekuna Chóru Akademickiego Politechniki Szczecińskiej (obecnie imienia Prof. Jana Szyrockiego)[5].

Zmarł w Szczecinie w 1987 roku. Został pochowany na cmentarzu Centralnym w Szczecinie w alei zasłużonych[6].

Stanowiska i funkcje w Politechnice Szczecińskiej

Prof. Stanisław Bursa (ok. 1960)
w gabinecie w budynku „Starej Chemii”
(Szczecin, ul. Pułaskiego 10)
Politechnika Szczecińska – budynek Wydziału Technologii Chemicznej („Stara Chemia”), ul. Pułaskiego 10, miejsce pracy prof. Stanisława Bursy w latach 1952–1972
Politechnika Szczecińska – budynek „Nowa Chemia”, do którego w 1972 roku przeniesiono Instytut Inżynierii Chemicznej i Chemii Fizycznej, Aleja Piastów 42

Stanisław Bursa został zatrudniony w Szkole Inżynierskiej w Szczecinie 1 grudnia 1952 roku na etacie samodzielnego pracownika nauki. W kalendarium Zakładu Chemii Fizycznej i Podstaw Ochrony Środowiska ZUT są wymienione następujące daty[7][3]:

  • 1950 – powołanie Katedry Chemii Fizycznej pod kierownictwem doc. dr. inż. Kazimierza Kapitańczyka w Szkole Inżynierskiej w Szczecinie,
  • 1952 – powierzenie kierownictwa Katedry i Zakładu Chemii Fizycznej dr. inż. Stanisławowi Bursie,
  • 1955 – przekształcenie Szkoły Inżynierskiej w Politechnikę Szczecińską,
  • 1970 – utworzenie Instytutu Inżynierii Chemicznej i Chemii Fizycznej, do którego włączono Katedrę Chemii Fizycznej jako jeden z zakładów,
  • 1987 – przejęcie kierownictwa Zakładu Chemii Fizycznej, po zmarłym prof. dr. inż. Stanisławie Bursie, przez dr. hab. inż. Jerzego Straszko.

St. Bursa zajmował kolejne stanowiska służbowe: zastępcy profesora (od 1954 roku), docenta (od 1959 roku), profesora nadzwyczajnego (od 1968 roku). Pełnił funkcje[1]:

  • dziekana Wydziału Chemicznego w latach 1953–1956 i 1969–1973,
  • prorektora Politechniki Szczecińskiej ds Nauczania w latach 1959–1965 i prorektora ds Badań Naukowych i Współpracy z Gospodarką Narodową w latach 1977–1981.

W latach 1970–1977 był dyrektorem Instytutu Inżynierii Chemicznej i Chemii Fizycznej[1].

Kształcenie kadry

Stanisław Bursa prowadził zajęcia dydaktyczne z przedmiotów chemia fizyczna, termodynamika chemiczna i procesowa, fizyczne metody badania związków organicznych. Był promotorem 45 prac dyplomowych. Pełnił funkcję promotora w 11 przewodach doktorskich, m.in. promotora prac własnych asystentów[7]:

  • 1970 – Joanny Kośmider (później – kierownik Zakładu Ekologicznych Podstaw Inżynierii Środowiska),
  • 1976 – Aleksandra Przepiery (później – kierownik Zakładu Chemii Fizycznej i Podstaw Ochrony Środowiska),
  • 1978 – Marii Kicińskiej i Marii Stanisz-Lewickiej,
  • 1983 – Danieli Szaniawskiej (później – kierownik Zakładu Sozologii Wód w Akademii Rolniczej w Szczecinie),
  • 1985 – Magdaleny Olszak-Humienik i Andrzeja Wieczorka.

Opiniował 12 prac habilitacyjnych (w tym dwie – własnych wychowanków) i był recenzentem w 43 przewodach doktorskich[1].

Publikacje

Stanisław Bursa jest autorem lub współautorem 76 artykułów naukowych i 5 wydawnictw książkowych[1]. Zajmował się przede wszystkim zastosowaniami chemii fizycznej w rozwiązywaniu problemów technologii chemicznej – współpracował w tym zakresie z Józefem Szarawarą, specjalistą w dziedzinie termodynamiki chemicznej. Opracował podręcznik akademicki „Chemia fizyczna”, który był kilkakrotnie wznawiany (kolejne wydania z lat: 1972 – cz. 1[8], 1975 – cz. 2[9], 1976[10], 1979[11]). Merytoryczny zakres artykułów naukowych ilustrują przykłady[12]:

  • „Utlenianie odpadowego chlorowodoru i chlorków kwasem azotowym” (1981)[13],
  • „Równowagi fazowe ciało stałe-ciecz w układach dwóch par związków wymiennych” (1982)[14],
  • „Dezodoryzacja gazów i ścieków, cz. 1. Dezodoryzacja na drodze ozonowania” (1985)[15],
  • „Odzyskiwanie N,N-dwumetyloformamidu i ketonu metylowoetylowego z roztworów wodnych” (1986)[16],
  • „Wykorzystanie odpadowego siarczanu żelazawego do otrzymywania siarczanu amonowo-potasowego i tlenków żelaza” (1990, wydano po śmierci St. Bursy)[17].

Działalność pozauczelniana

Stanisław Bursa był członkiem[1]:

  • Komitetu Nauk Chemicznych PAN,
  • Komitetu Inżynierii Chemicznej i Procesowej PAN,
  • Komisji Nauk Chemicznych PAN w Poznaniu,
  • Podkomisji Nauk Chemicznych PAN w Szczecinie,
  • Rady Naukowej Instytutu Chemii Nieorganicznej w Gliwicach,
  • Szczecińskiego Towarzystwa Naukowego (członek założyciel),
  • Szczecińskiego Towarzystwa Kultury (członek założyciel),
  • Warszawskiego Towarzystwa Naukowego,
  • Związku Nauczycielstwa Polskiego.

Pełnił funkcje[1]:

  • wiceprzewodniczącego Komisji Nauk Chemicznych PAN w Poznaniu (1981–1983),
  • przewodniczącego Podkomisji Nauk Chemicznych PAN w Szczecinie (1981–1985).

Odznaczenia, wyróżnienie, upamiętnienie

Stanisław Bursa został odznaczony[1][3]:

Otrzymał również liczne nagrody Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz rektora Politechniki[1].

Uwagi

  1. ↑ Wojciech Świętosławski kierował Katedrą Chemii Fizycznej PW w 1947 roku, po czym przeniósł się do Uniwersytetu Warszawskiego. Witold Tomassi był kierownikiem pracowni chemii fizycznej, która została uruchomiona jako pierwsza na Wydziale Chemicznym PW po wojnie, a następnie kierownikiem Katedry.

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Komitet Organizacyjny Zjazdu Absolwentów Wydziału Technologii i Inżynierii Chemicznej: 50 lat Wydziału 1947–1997. Szczecin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Szczecińskiej, 1997, s. 114-116. ISBN 83-87423-35-1. (pol.).
  2. 1 2 3 Praca zbiorowa, red. Tadeusz Białecki: Encyklopedia Szczecina, t. I, A–O. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, Instytut Historii, Zakład Historii Pomorza Zachodniego, 1999, s. 141. ISBN 83-7241-089-5. (pol.).
  3. 1 2 3 4 5 Wniosek o nadanie przez Radę Państwa tytułu naukowego profesora nauk chemicznych. W: prof. Stanisław Bursa: Zestawienie otrzymanych odznaczeń państwowych i wyróżnień. Życiorys. Szczecin: 1987. (pol.).
  4. ↑ O Wydziale / Technologia Chemiczna (okres powojenny). [w:] Strona internetowa; Wydział Chemiczny Politechniki Warszawskiej [on-line]. [dostęp 2016-02-09]. (pol.).
  5. ↑ Chór Akademicki im. Prof. Jana Szyrockiego Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie. [w:] Oficjalna strona internetowa CHAPS; historia [on-line]. www.chaps.ps.pl. [dostęp 2012-11-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-13)]. (pol.).
  6. ↑ Artur Komorowski: Aleja Zasłużonych. [w:] Cmentarz Centralny w Szczecinie [on-line]. www.cmentarzcentralny.szczecin.pl. [dostęp 2011-10-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-03)]. (pol.).
  7. 1 2 Instytut Chemii i Podstaw Ochrony Środowiska – historia. [w:] Strona internetowa Instytutu [on-line]. ZUT w Szczecinie. s. 12/32. [dostęp 2016-02-09]. (pol.).
  8. ↑ Stanisław Bursa: Chemia fizyczna, cz. 1. Szczecin: Wydawnictwo uczelniane PS, 1972.
  9. ↑ Stanisław Bursa: Chemia fizyczna, cz. 2. Szczecin: Wydawnictwo uczelniane PS, 1975.
  10. ↑ Stanisław Bursa: Chemia fizyczna. Warszawa: PWN, 1976.
  11. ↑ Stanisław Bursa: Chemia fizyczna. Wyd. 2 popr. Warszawa: Państ. Wydaw. Naukowe, 1979. ISBN 83-01-00152-6. (pol.).
  12. ↑ Bursa Stanisław, wyniki wyszukiwania w katalogu BG PS. [w:] Katalog Biblioteki Głównej Politechniki Szczecińskiej [on-line]. www.ps.pl. [dostęp 2011-10-14]. (pol.).
  13. ↑ Stanisław Bursa i wsp.. Utlenianie odpadowego chlorowodoru i chlorków kwasem azotowym. „Prace Naukowe Politechniki Szczecińskiej”. 164 (Instytut Inżynierii Chemicznej i Chemii Fizycznej nr 6), 1981. Wydawnictwo Uczelniane PS. (pol.).
  14. ↑ red. Stanisław Bursa. Równowagi fazowe ciało stałe-ciecz w układach dwóch par związków wymiennych. „Prace Naukowe Politechniki Szczecińskiej”. 188 (Instytut Inżynierii Chemicznej i Chemii Fizycznej nr 8), 1982. Wydawnictwo Uczelniane PS. (pol.).
  15. ↑ Stanisław Bursa i wsp.: Dezodoryzacja gazów i ścieków. Cz. 1. Dezodoryzacja na drodze ozonowania. Szczecin: Wydawnictwo Uczelniane PS, 1985. (pol.).
  16. ↑ praca zbiorowa, red. Stanisław Bursa. Odzyskiwanie N,N-dwumetyloformamidu i ketonu metylowoetylowego z roztworów wodnych. „Prace Naukowe Politechniki Szczecińskiej”. 311 (Instytut Inżynierii Chemicznej i Chemii Fizycznej nr 17O), 1986. Wydawnictwo Uczelniane PS. (pol.).
  17. ↑ Przepiera Aleksander i wsp.. Wykorzystanie odpadowego siarczanu żelazawego do otrzymywania siarczanu amonowo-potasowego i tlenków żelaza,. „Prace Naukowe Politechniki Szczecińskiej”. 366 (Instytut Technologii Chemicznej nr 11), s. 127–143, 1990. Wydawnictwo Uczelniane PS. (pol.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.