Spikula wysuwająca się z osłonki na końcu ciała samca Eucoleus aerophilus
Spikula wysunięta z osłonki u samca Capillaria plectropomi
Lewa spikula samca Pterygodermatites baiomydis.

Spikula[1][2][3], szczecinka kopulacyjna[4] (łac. spicula, l.mn. spiculae) – męski narząd rozrodczy występujący u niemal wszystkich gatunków nicieni[1]. Zwykle obecne są dwie spikule, ale część gatunków ma tylko jedną[5].

Spikula ma postać zesklerotyzowanego ostrza lub igły osadzonej grzbietowo od steku w kieszonce stekowej[5][1]. Otoczona jest ona przez stożkowatą lub rurkowatą osłonkę, z której może się wysuwać. Za jej wysuwanie i wsuwanie odpowiadają mięśnie spikularne: wysuwacze (łac. musculi spiculi protractores) i cofacze (łac. musculi spiculi retractores). U Aphelenchida przy dosiebnym końcu spikuli występuje wyrostek zwany rostrum, połączony z grzbietową i brzuszną częścią osłonki spikularnej[5].

Spikula jest narządem kopulacyjnym, ale nasienie nie jest przekazywane bezpośrednio przez nią czy za jej pomocą – przewód wytryskowy ma swe ujście w steku. W czasie kopulacji spikula naprowadzana jest za pomocą wodzidła do wulwy (szpary sromowej) samicy i służy jej rozwarciu[6][7][1].

Rozmiary, kształt i budowa spikuli ogrywają często istotną rolę w oznaczaniu nicieni[7].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 Stefan Kornobis, Typ: nicienie – Nematoda, [w:] Czesław Błaszak (red.), Zoologia. Tom 1. Część 1. Bezkręgowce. Nibytkankowce–pseudojamowce, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2014, s. 332-333, ISBN 978-83-01-17337-1.
  2. ↑ Gatunki nicieni ważne gospodarczo. Niszczyk ziemniaczak. Nematologiczne Centrum Diagnostyczno-Szkoleniowe, 2020. [dostęp 2020-03-10].
  3. ↑ Europejska i Śródziemnomorska Organizacja Ochrony Roślin. Radopholus similis. „Bulletin OEPP/EPPO”. 38, s. 374-378, 2008.
  4. ↑ Wiesław Soroczan. Strogyloides stercoralis (Bavay, 1876) Stiles et Hassal, 1902 (Nematoda) - węgorek jelitowy. Część III. Morfologia i anatomia. „Wiadomości Parazytologiczne”. 43 (2), s. 143-154, 1997.
  5. 1 2 3 Armand R. Maggenti, Scott Lyell Gardner: Online Dictionary of Invertebrate Zoology: Complete Work. Wyd. 3.1. 2005–2017, s. 799-800, 809, 855. (ang.).
  6. ↑ Bird, Alan; Bird, Jean: The structure of nematodes. San Diego: Academic Press, 1991. ISBN 0-12-099651-0.
  7. 1 2 Benjamin Goodwin Chitwood, May Belle Hutson: Introduction to Nematology (Vol. 1). 1937. DOI: 10.5962/bhl.title.7355.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.