Sparceta siewna
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

bobowce

Rodzina

bobowate

Podrodzina

bobowate właściwe

Rodzaj

sparceta

Gatunek

sparceta siewna

Nazwa systematyczna
Onobrychis viciifolia Scop.
Fl. Carniol., ed. 2, 2: 76 (1771)[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Sparceta siewna, esparceta siewna (Onobrychis viciifolia Scop.) – gatunek rośliny z rodziny bobowatych. Pochodzi z południowo-wschodniej i środkowej Europy (Francja, Austria, Jugosławia, Węgry, Czechy, Słowacja, Rumunia, Bułgaria) oraz Turcji[5]. Jest uprawiana w wielu krajach świata. W Polsce występuje jako roślina uprawna, często dziczejąca (kenofit)[6].

Morfologia

Kwiatostan
Owoce
Pokrój
Bylina 40-70 cm wysokości.
Łodyga
Wzniesiona, o dolnych międzywęźlach wyraźnie wydłużonych, niezbyt silnie owłosiona. Osiąga wysokość 30-80 cm.
Liście
Pierzaste, złożone 6-12 pa podługowatych listków o szerokości 4-8 mm.
Kwiaty
Kwiatostany groniaste, wydłużone. Kwiaty motylkowe, korona różowa, ciemniej prążkowana. Posiadają przysadki o długości 3-4 mm. Szypuła kwiatostanu 2-3 razy dłuższa od liścia.
Owoce
Okrągły, owłosiony strąk z kolczasto ząbkowaną grzbiecistą listewką, przybierający po dojrzeniu barwę słomkowoszarą. Wyłuskane nasiona są nerkowate, barwy żółtej, do zielonkawobrunatnej. Mają długość ok. 1 mm

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Rośnie dziko na przydrożach, murawach. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl. Festuco-Brometea[7]. Kwitnie od końca maja, około czterech tygodni. Żerują na niej gąsienice motyla modraszka gniadego.

Nazewnictwo i zmienność

Zastosowanie

Uprawiana jest jako roślina pastewna na paszę dla bydła, przede wszystkim w postaci zielonki do bezpośredniego spasania, a także do przyorania na nawóz zielony[8]. Nadaje się na gleby wapienne, nawet płytkie i kamieniste. Znosi przymrozki do -5 °C i suszę. Jest bardzo cenną rośliną sianą jako międzyplon. Znajduje się w rejestrze roślin uprawnych Unii Europejskiej.

Obecność w kulturze

Jest jedną z roślin, którym przypisywano nazwę dzięcielina[9] występującą w poemacie Pan Tadeusz Adama Mickiewicza. Inną nazwą ludową tej rośliny jest rzęśnia[10].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-26] (ang.).
  3. ↑ Onobrychis viciifolia Scop., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-01-29].
  4. ↑ Onobrychis viciifolia, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. 1 2 Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-22].
  6. 1 2 Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  7. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: 2006 wydawca= Wyd. Naukowe PWN. ISBN 83-01-14439-4.
  8. ↑ Uprawa seradeli siewnej. [dostęp 2010-02-27].
  9. ↑ Praca zbiorowa: Encyklopedia Popularna PWN. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1996. ISBN 83-01-12060-6.
  10. ↑ praca zbiorowa: Zootechniczny słownik encyklopedyczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1965, s. 127.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.