Smolec
wieś
Ilustracja
Ruiny pałacu w Smolcu
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

wrocławski

Gmina

Kąty Wrocławskie

Liczba ludności (31.12.2020)

5384[1]

Strefa numeracyjna

71

Kod pocztowy

55-080[2]

Tablice rejestracyjne

DWR

SIMC

0875187

Położenie na mapie gminy Kąty Wrocławskie
Mapa konturowa gminy Kąty Wrocławskie, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Smolec”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Smolec”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Smolec”
Położenie na mapie powiatu wrocławskiego
Mapa konturowa powiatu wrocławskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Smolec”
Ziemia51°04′20″N 16°52′49″E/51,072222 16,880278[3]
Strona internetowa

Smolec (do 1945 niem. Schmolz, 1945–1947 Smolice Śląskie) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wrocławskim, w gminie Kąty Wrocławskie. W latach 1945–1954 siedziba gminy Smolec.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wrocławskiego.

Najstarsza informacja o Jeschcone von Smolcz (Jaśku ze Smolca) pochodzi z dokumentu wystawionego przez księcia wrocławskiego Henryka VI Dobrego w dniu 4 stycznia 1316 roku. Tego dnia książę nadał prawo do wybudowania młyna w Maślicach wrocławskiemu zakonowi klarysek. Jaśko ze Smolca występuje w nim jako świadek aktu nadania tego prawa.[4][5]

Nazwa

Nazwa miejscowości po raz pierwszy zanotowana w łacińskim dokumencie z 1323 roku jako Smolz. 1324/1326 - Smolcz[5], w 1328 Smolicz oraz Smolize, 1336 Schmolz, 1337 Schmolcz oraz Smolcz polonicale[6]. W 1630 oraz 1736 Smoltz, 1795 Smoltsch oraz 1802 Schmoltsch[6].

Według niemieckiego językoznawcy Heinricha Adamy’ego nazwa miejscowości pochodzi od polskiej nazwy „smoły”[7] i wiąże ją z miejscem jej produkcji. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia on jako najstarszą zanotowaną nazwę miejscowości Smolcz podając jej znaczenie „Teerosenplatz” czyli po polsku „miejsce smoły”[7]. Niemcy zgermanizowali nazwę na Schmolz w wyniku czego utraciła ona swoje pierwotne znaczenie[7]. Podobny wywód przedstawia również niemiecki językoznawca Paul Hefftner. W książce o nazwach miejscowych regionu wrocławskiego z 1910 roku pisze „Abgeleitet vom poln. smoła, asl. smola = bitumen Pech, Teer”[6].

Osiedle Leśne

Nowa część Smolca. Osiedle domów wielo- i jednorodzinnych zbudowane od podstaw na północ od wsi, ok. 2 km od granic Wrocławia, docelowo dla pięciu tysięcy mieszkańców. Budynki wielorodzinne w niskiej zabudowie. Osiedle sąsiaduje z Portem Lotniczym im. Mikołaja Kopernika we Wrocławiu.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[8]:

  • zespół kościoła ewangelickiego, obecnie par. rzym.-kat. pw. Narodzenia NMP, z 1908 r.:
    • kościół
    • plebania
    • cmentarz kościelny
  • zamek w ruinie, zbudowany na wyspie w 1523 r. w stylu renesansowym z prostokątną wieżą od strony wschodniej, i dwukrotnie przebudowany w XVIII i XIX w. Zniszczony w 1945.

Sport

  • Smoleckie Towarzystwo Sportowe Sokół Smolec (klasa A piłki nożnej mężczyzn).

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Spis miejscowości i statystyka ludności na dzień 2020-12-31 [online], Gmina Kąty Wrocławskie, 31 grudnia 2020 (pol.).
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1181 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 125317
  4. ↑ Schreiben Heinrichs VI., des Herzogs von Schlesien-Breslau, durch welches er dem Kloster der Heiligen Klara in Breslau das Recht zugensteht Mühlen in Maslitz zu errichten, AP Wrocław, Rep. 63 nr 36; Komisja Generalna Rejencji Wrocławskiej sygn. WR 165; Konserwator Zabytków Prowincji Dolnośląskiej, sygn. 1206, I/1354, I/14; Rejencja Wrocławska, Widz. Kat. sygn. 156894., 4 stycznia 1316.
  5. 1 2 Izabela Różowiec, Sebastian Kotlarz, Smolec wczoraj i dziś. 1316-2016. Tomasz Soróbka (red.), wyd. I, Smolec: Kursor Multimedia, 2016, 15 i nn., ISBN 978-83-88726-00-2.
  6. 1 2 3 Paul Hefftner: Ursprung und Bedeutung der Ortsnamen im Stadt und Landkreise Breslau. Breslau: Ferdinand Hirt, 1910, s. 149.
  7. 1 2 3 Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 41, OCLC 456751858 (niem.).
  8. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 231. [dostęp 2012-10-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].

Bibliografia

  • Czesław Cetwiński, Zabytki architektury w województwie wrocławskim, Wyd. Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu, 1987.
  • Grzegorz Stasik Historia Smolca

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.