Smolajny
wieś
Ilustracja
Pałac w Smolajnach
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Powiat

olsztyński

Gmina

Dobre Miasto

Liczba ludności (2011)

559

Strefa numeracyjna

89

Kod pocztowy

11-040[1]

Tablice rejestracyjne

NOL

SIMC

0472845

Położenie na mapie gminy Dobre Miasto
Mapa konturowa gminy Dobre Miasto, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Smolajny”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Smolajny”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Smolajny”
Położenie na mapie powiatu olsztyńskiego
Mapa konturowa powiatu olsztyńskiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Smolajny”
Ziemia54°01′36″N 20°24′36″E/54,026667 20,410000[2]

Smolajny (d. Smołowo, niem. Schmolainen) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dobre Miasto nad rzeką Łyną; założona w 1290 roku, od XV w. znajdowała się w posiadaniu biskupów warmińskich.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Wieś znajduje się w historycznym regionie Warmia.

Historia

Wieś lokowana w 1290 roku przez biskupa warmińskiego Henryka Fleminga na 32 włókach. Smolajny były folwarkiem biskupim, a od 1350 roku letnią rezydencją biskupów warmińskich. Wieś zniszczyły w 1414 roku wojska polsko-litewskie. Potem część domostw spaliła się podczas wojny polsko-krzyżackiej w 1519 - 1521 roku. Wsi nie oszczędzili także Szwedzi. Za każdym razem jednak szybko likwidowano straty. W 1557 roku brat biskupa warmińskiego Stanisława Hozjusza – Jan Hozjusz przeniósł do Smolajn siedzibę komornictwa dobromiejskiego. W 1656 roku folwark obejmował 32 włóki, istniała również stadnina koni. W czasie wojny północnej wieś odbudował biskup warmiński Teodor Potocki. Natomiast barokowy pałac i brame wjazdową w latach 1741 - 1746 wybudował biskup warmiński Adam Stanisław Grabowski. Z kolei ogrody i park założył biskup warmiński Ignacy Krasicki, który gościł tu wiele wybitnych osobistości. Po 1945 roku wieś sołecka. Bezpośrednio po II wojnie światowej spędzali tu wakacje studenci Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, którzy zbudowali tu drewnianą kaplicę. Następnie zlokalizowano tu szkołę rolniczą i technikum rachunkowości. Mieszkańcy: w 1818 roku - 276 osób, w 1939 roku - 721 osób, w 1988 roku - 486 osób.

Jedna z pałacowych bram

Zabytki

W Smolajnach znajduje się dawna letnia rezydencja biskupów warmińskich wybudowana w stylu rokoko w latach 1741-1746 z inicjatywy biskupa warmińskiego Adama Stanisława Grabowskiego. Pałac był ulubionym miejscem pobytu słynnego satyryka i bajkopisarza biskupa Ignacego Krasickiego. Biskup Krasicki urządził tu piękny park i wybudował wieżę bramną (1765) oraz oficynę. Obecnie budynek pałacu użytkowany jest przez Technikum Rolnicze.

Oprócz pałacu zachowały się wieża bramna i dobudowany do niej parterowy budynek mieszkalny. We wsi również XVIII i XIX-wieczne domy mieszkalne.

Na wzniesieniu od północno-zachodniej strony pałacu znajduje się dworek myśliwski z końca XVIII w. We wsi natomiast kapliczka i dom z początku XIX w.

Bibliografia:

  • Darmochwał T., Rumiński M. J., Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok 1996.
  • Chłosta J., Słownik Warmii (historyczno-geograficzny), Olsztyn 2002.

Przypisy

  1. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1181 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  2. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 125208

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.