Skunks ogoniasty

Mephitis macroura[1]
Lichtenstein, 1832[2]
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Rodzina	skunksowate
Rodzaj	skunks
Gatunek	skunks ogoniasty
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
najmniejszej troski
Zasięg występowania

Skunks ogoniasty^[4], skunks długoogoniasty (Mephitis macroura) – gatunek drapieżnego ssaka należącego do rodziny skunksowatych (Mephitidae).

Pochodzenie nazwy

Nazwa rodzajowa Mephitis pochodzi od łacińskiego słowa mephit, co oznacza „nieprzyjemny zapach”. Natomiast nazwa gatunkowa pochodzi z języka greckiego (macro = duży, oura = ogon)^[5].

Rozmieszczenie geograficzne

Skunks ogoniasty spotykany jest na południu USA (w Arizonie, Nowym Meksyku i Teksasie), Meksyku, Hondurasie, Nikaragui i północno-zachodnich rejonach Kostaryki^[6][7].

Systematyka

Wyróżnia się 4 podgatunki skunksa ogoniastego:

• Mephitis macroura eximus, żyjący w stanie Veracruz w Meksyku.
• Mephitis macroura macroura, żyjący w południowym Meksyku i Gwatemali.
• Mephitis macroura milleri, żyjący w północnym Meksyku i Stanach Zjednoczonych.
• Mephitis macroura richardsonii, żyjacy w środkowym i południowym Meksyku, Nikaragui i Kostaryce^[8].

Habitat

Tereny zamieszkiwane przez skunksa ogoniastego są bardzo różnorodne: od suchych trawiastych stepów do lasów nizinnych i terenów górskich do wysokości 2400 m n.p.m. Wybierają tereny o zróżnicowanym, kamienistym podłożu porośnięte zróżnicowana roślinnością i znajdujące się w pobliżu strumieni i innych zbiorników wodnych. Największe zagęszczenia skunksa (1,7 osobnika na km²) występują w stanie Oaxaca w Meksyku, gdzie preferują łąki, bagna i zarośla^{[9][10][11][12][13]}. Poszczególne podgatunki różnią się nieco preferencjami środowiskowymi. M. m. milleri i M. m. macroura wybierają tereny o klimacie umiarkowanym, przy czym M. m. macroura wybiera tereny górzyste. M. m. eximus jest endemiczny dla nizinnych suchych równinach nadmorskich. M. m. richardsoni spotykany jest w lasach liściastych^[6][8].

Morfologia

Skunks ogoniasty różni się od skunksa zwyczajnego dłuższymi włosami na grzbiecie i szyi tworzącymi kryzę. Ponadto mają puszysty ogon z długimi białymi i czarnymi włosami. Są nieco mniejsze i bardziej smukłe od skunksów zwyczajnych, ale większe od skunksika plamistego. Nos mają nieco rozszerzony, ale nie sprawia on wrażenia ryjka jak u skunksów z rodzaju Conepatus. Samice skunksa ogoniastego mają 5 par sutek, podczas gdy u skunksów zwyczajnych jest ich 6^{[9][13][14][15][16]}. Całkowita długość ciała waha się od 55,8 cm do 79,0 cm. Długość ogona od 35,7 cm do 40,0 cm. Długość tylnych łap wynosi od 6,0 cm do 6,8 cm, a wysokość od ziemi do ramion od 17,8 cm do 20,3 cm. Samce są z reguły większe od samic średnio o 15%, mają dłuższą czaszkę i proporcjonalnie krótszą resztę ciała. Masa ich wynosi od 0,4 kg do 2,7 kg. Formuła zębowa jest taka sama jak u skunksa zwyczajnego: I 3/3, C 1/1, P 3/3, M 1/2 dla 34 zębów w pysku. M. m. macroura i M. m. milleri są z reguły nieco większe od M. m. eximus i M. m. richardsoni. M. m. milleri mają najdłuższą czaszkę spośród wszystkich podgatunków (samce 6,0 cm samice 5,6 cm) i największy stosunek długości ogona do reszty ciała. M. m. macroura ma krótszą czaszkę (samce 5,6 cm, samice 5,4 cm) i krótszy ogon w stosunku do długości ciała. Oba podgatunki mają więcej białej sierści niż czarnej w przeciwieństwie do dwóch pozostałych. M. m. eximus można odróżnić od M. m. richardsoni na podstawie względnej długości ogona, który u pierwszego podgatunku jest większy od długości reszty ciała, a u drugiego mniejszy^{[13][14][16][17][18]}. Zmienność ubarwienia skunksa jest bardzo duża. Można wyróżnić trzy typy: białogrzbiety, czarnogrzbiety i całkowicie czarny. Białogrzbiete oprósz białego szerokiego pasa na grzbiecie z reguły mają jeszcze boczne białe pasy ciągnące się wzdłuż całego ciała. Czarnogrzbiete mogą mieć boczne białe pasy, a z reguły w tylnej części ciała mają wyraźne białe łaty. Formy całkowicie czarne występują tylko u M. m. richardsoni. Od strony brzusznej futro może być białe, nakrapiane lub całkowicie czarne. Na czarnym pysku mają biały pas ciągnący się między zielonymi oczami od nosa przez całą głowę do tyłu szyi^{[9][11][13][15][16][19][20][21][22]}.

Behawior

Są zwierzętami nocnymi z największą aktywnością o zmierzchu. Przemieszczają się wzdłuż dróg, strumieni, skał w poszukiwaniu pokarmu. Zjadają głównie owady siedzące na powierzchni ziemi lub traw, rzadko kopią glebę w poszukiwaniu larw, jak to robią skunksy rodzaju Cenopatus. W przeciwieństwie do skunksa zwyczajnego są lękliwe i unikają kontaktów z człowiekiem. Penetrują zazwyczaj areał o powierzchni 2,8 do 5 km²^{[6][9][13][15][18][23]}. Jak wszystkie skunksowate także skunksy długoogoniaste produkują bardzo śmierdzący aerozol w gruczołach okołoodbytowych. Ich głównym składnikiem są tioalkohole i metylocholina. Ma on ostry i trwały zapach, i jest silnym środkiem łzowym. Przestraszony skunks podnosi ogon, zwija się w literę „U” i może wystrzelić w kierunku napastnika strumień aerozolu na odległość 2–3 m. W przeciwieństwie do skunksa zwyczajnego, skunks ogoniasty rzadko stosuje tego typu zachowanie obronne względem ludzi^{[6][14][17][24][25][26]}.

Rozmnażanie

Ruja występuje raz w roku od końca lutego do marca. Ciąża trwa dwa miesiące. Młode przychodzą na świat w początku maja i czerwcu. Notowane są przypadki porodów we wrześniu i październiku, co być może związane jest z powtórzeniem rui w czerwcu po stracie miotu lub poronieniu. Samice rodzą średnio 6 młodych (od 3 do 8)^{[6][9][17][19][20][25]}. Niewiele jest doniesień o opiece nad potomstwem, która najprawdopodobniej sprawują tylko samice, podobnie jak u skunksa zwyczajnego^[27]. Jak dotąd w literaturze naukowej opisana została jedna samica skunksa długoogoniastego prowadząca dwumiesięczne młode na żerowisko^[6].

Długość życia

W niewoli żyją trzy lata. Najprawdopodobniej na wolności żyją krócej. Przyczyną ich większej śmiertelności w środowisku może być drapieżnictwo, choroby i pasożyty w tym leptospiroza^{[11][15][17][18][25]}.

Pokarm

Są wszystkożerne. Jedzą owady, małe kręgowce, jaja ptasie, owoce i odpadki zostawione przez ludzi. Obserwowano, jak skunksy z Kostaryki przerzucały jaja z przednich kończyn do tylnych i kruszyły skorupkę. Zawartość ich żołądka stanowią 74,3% owady, 12% tkanki kręgowców a tylko 1% stanowi pokarm roślinny^{[9][13][15][25][28][28]}.

Drapieżnictwo

Skunksy ogoniaste są stałym elementem diety dużych drapieżników takich jak kojoty (Canis latrans) i puchacze wirginijskie (Bubo virginianus). W przypadku dostrzeżenia drapieżnika skunksy długoogoniaste wolą uciec, schować się w norze lub pod kaktusami, niż stosować zachowanie obronne właściwe dla skunksów^[17][29].

Rola w ekosystemie

Jako wielki amator owadów, generalista i oportunista, skunks ogoniasty reguluje liczebność różnych gatunków w tej grupie zwierząt i przyczynia się do zwiększenia różnorodności gatunkowej. Jednocześnie jest rezerwuarem wielu chorób i pasożytów. Są to między innymi: glisty Physaloptera maxillaries, Skrjabingylus chiwoodorum i Skrjabingylus santaceciliae oraz pchły z rodziny Pulicidae. Tylko u kilku osobników stwierdzono wirus wścieklizny a u jednego przypadek kociej nosówki^{[9][25][30][31][32]}.

Zagrożenia i ochrona

Jest pospolity w całym Meksyku i na południu USA. Nie jest zagrożony rozwojem rolnictwa gdyż zamieszkuje tereny nie nadające się do tych celów. W czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN wymieniany jest jako gatunek najmniejszej troski^[33][34].

Przypisy