Skałki Piekarskie – skały wznoszące się nad lewym brzegiem Wisły w miejscowości Piekary pod Krakowem. Pod względem geograficznym znajdują się na Obniżeniu Cholerzyńskim w mezoregionie zwanym Bramą Krakowską[1]. Są częścią tzw. Bramy Tynieckiej. W miejscu tym Wisła dokonała przełomu przez zbudowane z wapieni skały i jest to najwęższy jej odcinek[2].
- Kamieniołom w Piekarach. Pierwsza ze skał (najbliższa Krakowa), będąca pozostałością dawnego kamieniołomu. Jego ściana zbudowana jest z dwóch rodzajów skał. W północnej części znajduje się ławicowy wapień o grubości 0,7 – 2,5 m. Są w nim kuliste lub wrzecionowate konkrecje krzemionkowe. W południowym kierunku skała traci uławicowanie i stopniowo przechodzi w wapień skalisty. Ściana tego wapienia ciągnie się na długości około 100 m. Dawniej był tutaj kamieniołom[3]. W jego ścianie znajduje się dobrze widoczny duży otwór wybitej przez ludzi Kawerny w Piekarach. Jest też naturalnego pochodzenia niewielkie Schronisko w Starym Łomie[4].
- Okrążek. Środkowa skała zbudowana z wapienia skalistego, od góry częściowo przykrytego lessem. Znaleziono tutaj ślady pobytu ludzi z okresu przedhistorycznego. Znajduje się w niej Jaskinia nad Galoską, w której odkryto kości zwierząt z okresu plejstocenu oraz narzędzia kamienne[2]. U podstawy Okrążka, tuż nad starorzeczem Wisły znajdują się dwie mniejsze jaskinie: Jaskinia Wiślana Wschodnia i Jaskinia Wiślana Zachodnia, nieco wyżej Schronisko nad Jaskiniami Wiślanymi, a w skalnym murze łączącym Okrążek z Kamieniołomem w Piekarach Schronisko w Okrążku[4].
- Kozierówka, najdalej wysunięta na południe. Nazywana jest także Fudalową Skałą, zwyczajnie Skałą lub Gołąbcem. Wznosi się około 30 m nad poziom wody w Wiśle. Również zbudowana jest nieuławicowanego wapienia skalistego, bez konkrecji krzemionkowych. Także jest w niej jaskinia zwana Jaskinią na Gołąbcu. W jaskini tej również odkryto kości zwierząt plejstoceńskich i kamienne narzędzia. Na piarżysku u podnóży skały znajdują się należące do 3 gatunków muszelki ślimaków, m.in. Helicella obvia. W wietrzejących skałach wapiennych można dostrzec pochodzące z okresu górnej jury gąbki, ramienionogi i kolce jeżowców[5]. U południowej podstawy skały znajduje się okresowo zalewana przez wodę Jaskinia na Gołąbcu Dolna[4]. Na szczycie istniało w średniowieczu Grodzisko w Piekarach[6].
Okrążek
Kamieniołom w Piekarach
Kawerna w Piekarach
Kozierówka
Południowa ściana Kozierówki z otworem jaskini
Okrążek
Przypisy
- ↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
- 1 2 Piekary. Nieoficjalna strona. [dostęp 2016-11-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-01)].
- ↑ Prof. dr hab. Stefan W. Alexandrowicz,Po drugiej stronie bramy, Dziennik Polski z 13 kwietnia 2002 r
- 1 2 3 Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny [dostęp 2019-03-28].
- ↑ Geotyda. Skała Kozierówka. [dostęp 2016-11-30].
- ↑ E. Jamka, G. Leńczyk, K. Dobrowolski, Badania wykopaliskowe w Piekarach w powiecie krakowskim, Prace Prehistoryczne PAU, nr 2, 1939
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.