Sierpik (roślina)

Sierpik
	; Sierpik barwierski
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Carduoideae
Rodzaj	sierpik
	Nazwa systematyczna
	Serratula L.; Sp. Pl. 816. 1753
	Typ nomenklatoryczny
	Serratula tinctoria L.
Synonimy
	Crupinastrum Schur; Mastrucium Cass.; Pereuphora Hoffmanns.;
	Crupinastrum Schur; Mastrucium Cass.; Pereuphora Hoffmanns.;

Sierpik (Serratula L.) – rodzaj roślin należący do rodziny astrowatych. Należą tu w zależności od ujęcia dwa lub cztery gatunki^[5]^[4]. Zasięg rodzaju obejmuje niemal całą Europę oraz strefę umiarkowaną Azji, na wschodzie po Japonię^[4]. W Polsce rośnie jeden gatunek – sierpik barwierski S. tinctoria^[6]. Drugi tradycyjnie tu zaliczany – sierpik różnolistny S. lycopifolia^[6] współcześnie klasyfikowany jest do siostrzanego rodzaju jako Klasea lycopifolia^[4]. Znaczenie użytkowe ma sierpik barwierski S. tinctoria – roślina barwierska, lecznicza i ozdobna^[7].

Morfologia

Pokrój: Byliny o pędach nieuzbrojonych (bez kolców)^[5], wzniesionych, rozgałęziających się zwykle tylko w górnej połowie^[8].
Liście: O blaszce pierzasto wcinanej lub klapowanej, na brzegu ząbkowanej lub piłkowanej^[5]^[8].
Kwiaty: Zebrane w pojedyncze koszyczki lub jest ich więcej, tworzących kwiatostany złożone – podbaldachy i wiechy. Okrywy są jajowate, półkuliste do miseczkowatych. Listki okrywy często czerwono lub różowo zabarwione, wewnętrzne błoniaste, dłuższe, czasem ze smukłym kolcem na szczycie. Dno koszyczka jest pokryte szczecinkami^[5]^[8]. Kwiaty brzeżne w koszyczku są żeńskie, nieco tylko dłuższe od kwiatów wewnętrznych, obupłciowych^[8]. Korony są różowe do purpurowych^[5].
Owoce: Niełupki nagie, z zaokrąglonym wierzchołkiem. Puch kielichowy składa się z kilku szeregów pierzastych włosków jednakowej długości^[8]^[5].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny astrowatych Asteraceae z podrodziny Carduoideae, z plemienia Cardueae i podplemienia Centaureinae^[9]. W obrębie podplemienia najbliżej spokrewniony z rodzajem Klasea^[5].

Wykaz gatunków^[4]

Serratula coronata L.
Serratula kirghisorum Iljin
Serratula lancifolia Zakirov
Serratula tinctoria L. – sierpik barwierski

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
↑ Serratula Linnaeus, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-02-16] .
1 2 3 4 5 Serratula L., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-02-16] .
1 2 3 4 5 6 7 K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. VIII. Flowering Plants. Dicotyledons. Asterales. Berlin, Heidelberg: Springer, 2007, s. 144. ISBN 978-3-540-31050-1.
1 2 ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 166, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 850, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
1 2 3 4 5 ZhuZ. Shi ZhuZ., LudwigL. Martins LudwigL., Serratula Linnaeus, [w:] Flora of China [online], eFloras.org [dostęp 2023-02-16] .
↑ Genus Serratula L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2023-02-16].

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).

[ing-3] Serratula Linnaeus, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-02-16] .

[powo-4] 1 2 3 4 5 Serratula L., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-02-16] .

[kubitzki-5] 1 2 3 4 5 6 7 K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. VIII. Flowering Plants. Dicotyledons. Asterales. Berlin, Heidelberg: Springer, 2007, s. 144. ISBN 978-3-540-31050-1.

[checklist-6] 1 2 ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 166, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[mabb-7] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 850, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[china-8] 1 2 3 4 5 ZhuZ. Shi ZhuZ., LudwigL. Martins LudwigL., Serratula Linnaeus, [w:] Flora of China [online], eFloras.org [dostęp 2023-02-16] .

[grin-9] Genus Serratula L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2023-02-16].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]