Siatkoblaszek maczugowaty
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

siatkolistkowce

Rodzina

siatkolistowate

Rodzaj

siatkoblaszek

Gatunek

siatkoblaszek maczugowaty

Nazwa systematyczna
Gomphus clavatus (Pers.) Gray
Nat. Arr. Brit. Pl. 1: 638 (Londyn, 1821)

Siatkoblaszek maczugowaty (Gomphus clavatus (Pers.) Gray) – gatunek grzybów należący do rodziny siatkoblaszkowatych (Gomphaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Gomphus, Gomphaceae, Gomphales, Phallomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1796 r. Christian Hendrik Persoon nadając mu nazwę Merulius clavatus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1821 r. Samuel Frederick Gray, przenosząc go do rodzaju Gomphus[1].

Synonimy naukowe:

  • Cantharellus brevipes Peck 1883
  • Cantharellus clavatus (Pers.) Fr. 1821
  • Clavaria elveloides Wulfen 1781[2]
  • Clavaria truncata Schmidel 1796
  • Craterellus clavatus (Pers.) Fr. 1838
  • Gomphora clavata (Pers.) Fr. 1825
  • Gomphus clavatus (Pers.) Gray 1821 var. clavatus
  • Gomphus clavatus var. parvisporus Corner 1966
  • Gomphus truncatus (Schmidel) Pers. 1825
  • Merulius brevipes (Peck) Kuntze 1891
  • Merulius clavatus Pers. 1796
  • Merulius clavatus Pers. 1796 var. clavatus
  • Merulius clavatus var. spadiceus Pers. 1886
  • Merulius clavatus var. violaceus Pers. 1797
  • Neurophyllum clavatum (Pers.) Pat. 1886
  • Thelephora clavata (Pers.) P. Kumm. 1871
  • Trombetta clavata (Pers.) Kuntze 1891[3].

Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako siatkolist maczugowaty, lejek, lejek klinowy, zajęcze uszy, lejkowiec buławiasty[4].

Morfologia

Owocnik

4–10 cm wysoki i do 6 cm szeroki. Kształt zmienny, zwykle maczugowaty z płasko uciętym szczytem, który z wiekiem jest nieco wklęśnięty. Powierzchnia gładka, lekko falisto zmarszczona. Barwa za młodu liliowa, z wiekiem ochrowo-brązowa[5].

Hymenofor

W formie grubych, nieregularnie rozwidlonych listewek lub fałd połączonych w siateczkę zbiegającą na trzon[5].

Trzon

Niewyraźny[5].

Miąższ

W stanie wilgotnym ochrowożółtawy i wodnisto żyłkowany (marmurkowaty), w stanie suchym jednolicie białawy, miękki. Zapach słaby, smak łagodny lub nieco gorzkawy[5].

Wysyp zarodników

Ciemnożółty. Zarodniki elipsoidalne, brodawkowane, z kroplami, o średnicy 9–12 × 4–5,5 μm[5].

Występowanie i siedlisko

Notowany jest w Ameryce Północnej, Europie i Japonii[6]. W Polsce jest rzadki. W piśmiennictwie naukowym do 2020 r. podano 49 jego stanowisk[7]. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów[8]. Ma status E – gatunek wymierający[9]. W latach 1995–2004 objęty ochroną częściową, w latach 2004–2014 ochroną ścisłą, a od 2014 roku – ponownie ochroną częściową[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Belgii, Niemczech, Danii, Estonii, Anglii, Litwie, Norwegii, Szwecji, Finlandii, Słowacji[4].

Naziemny grzyb mykoryzowy, tworzący symbiozę najczęściej ze świerkiem. Występuje lasach świerkowych i jodłowych, rzadziej w lasach bukowych i mieszanych z domieszką świerka, zwłaszcza na glebach wapiennych pod świerkami, jodłą pospolitą i bukiem zwyczajnym[7].

Znaczenie

Grzyb jadalny: Smaczny i wydajny grzyb spożywczy o smaku podobnym do smaku pieprznika jadalnego[5].

Przypisy

  1. 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12].
  2. ↑ Francisci Xaverii Wulfen, Plantæ rariores carinthiacæ, Clavaria elveloides, [w:] Nikolaus Joseph Jacquin, Miscellanea Austriaca ad botanicam, chemiam, et historiam naturalem spectantia, Vindobonae, Ex Officina Krausiana, 1778–1781, s. 99 [dostęp 2022-06-30] (łac.).
  3. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12].
  4. 1 2 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  5. 1 2 3 4 5 6 E. Gerhardt, Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
  6. ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2016-01-10].
  7. 1 2 3 Anna Kujawa, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, Izabela L. Kałucka (red.), Grzyby chronione Polski. Rozmieszczenie, zagrożenia, rekomendacje ochronne, Poznań: Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk, 2020, ISBN 978-83-938379-8-4.
  8. ↑ Aktualne stanowiska siatkoblaszka maczugowatego w Polsce [online] [dostęp 2013-11-12].
  9. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.