Sferomalwa
Ilustracja
Sferomalwa szkarłatna
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

ślazowce

Rodzina

ślazowate

Rodzaj

sferomalwa

Nazwa systematyczna
Sphaeralcea A.F.C.P. Saint-Hilaire
Fl. Brasil. Mer. 1: ed. fol. 163; ed. qu. 209. 18 Jul 1827 ('1825')[3]
Typ nomenklatoryczny

S. cisplatina A.F.C.P. Saint-Hilaire[3]

Sphaeralcea grossulariifolia
Sphaeralcea munroana

Sferomalwa[4] (Sphaeralcea A. Gray) – rodzaj roślin z rodziny ślazowatych. Należą do niego co najmniej 53 gatunki[5], a w sumie ok. 60[6]. 26 gatunków występuje w zachodniej i centralnej części Stanów Zjednoczonych, poza tym rosną w Meksyku i Ameryce Południowej – w Argentynie, Boliwii, Brazylii, Chile i w Paragwaju[7]. Rośliny te rosną w miejscach suchych, otwartych, skalistych, na przydrożach[6]. Kilka gatunków uprawianych jest jako rośliny ozdobne, cenione ze względu na efektowne kwiaty i odporność na suszę. Inne używane są jako lecznicze. Ekstrakt z Sph. angustifolia używany jest do wyrobu odżywek do włosów[6].

Morfologia

Pokrój
Zielne rośliny wieloletnie lub jednoroczne[7], czasem drewniejące u nasady[4][6] osiągające do 1,5 m wysokości[6]. Pędy rzadko nagie, zwykle srebrzysto owłosione, z włoskami gwiazdkowatymi. Łodyga prosto wzniesiona, płożąca lub podnosząca się[7].
Liście
Skrętoległe, ogonkowe lub siedzące, okrągławe, trójkątne, sercowate do lancetowatych i równowąskich. Niepodzielone, dłoniasto klapowane lub wcinane. Brzeg blaszki cały, karbowany lub piłkowany. U nasady znajdują się trwałe lub szybko odpadające przylistki[7].
Kwiaty
Kwiaty skupione w szczytowe groniaste lub wiechowate kwiatostany, czasem też pojedyncze lub w wierzchotkach w kątach liści[7][4]. Kwiaty wsparte kieliszkiem, utworzonym z trzech listków zrośniętych lub nie, różnego kształtu u różnych gatunków. Działki kielicha w liczbie 5. Płatki, także w liczbie 5, szkarłatne lub pomarańczowe, rzadko białe, różowe lub czerwone[6]. Pręciki liczne, w dwóch seriach, zrośnięte w kolumnę otaczającą słupkowie. Jednokomorowych zalążni jest zwykle od 5 do 30 i tyle samo jest nitkowatych szyjek słupków, u dołu zrośniętych. W każdej komorze znajduje się 1, 2 lub 3 zalążki[4][7].
Owoce
Rozpadający się, złożony z 5–30 jednokomorowych rozłupek zawierających 1, 2 lub 3 nasiona[7][4].

Systematyka

Rodzaj z plemienia Malveae z podrodziny ślazowych Malvoideae Burnett z rodziny ślazowatych Malvaceae[8]. Gatunki w obrębie tego rodzaju są często trudne do oznaczenia ze względu na zmienność, tworzenie mieszańców, niejasne granice międzygatunkowe[7].

Wykaz gatunków[5]
  • Sphaeralcea aboriginum (B.L. Rob.) Jeps.
  • Sphaeralcea ambigua A. Gray
  • Sphaeralcea angusta (A. Gray) Fernald
  • Sphaeralcea angustifolia (Cav.) G.Don
  • Sphaeralcea australis Speg.
  • Sphaeralcea axillaris S. Watson
  • Sphaeralcea bonariensis (Cav.) Griseb.
  • Sphaeralcea brevipes (Phil.) Krapov.
  • Sphaeralcea caespitosa M.E. Jones
  • Sphaeralcea chenopodifolia Rodrigo
  • Sphaeralcea coccinea (Nutt.) Rydb. – sferomalwa szkarłatna
  • Sphaeralcea cordobensis Krapov.
  • Sphaeralcea coulteri (S. Watson) A. Gray
  • Sphaeralcea crispa Hook. & Baker f.
  • Sphaeralcea davidsonii (B.L. Rob.) Jeps.
  • Sphaeralcea densiflora (S. Watson) Jeps.
  • Sphaeralcea digitata (Greene) Rydb.
  • Sphaeralcea emoryi Torr. ex A. Gray
  • Sphaeralcea endlichii Ulbr.
  • Sphaeralcea fendleri A. Gray
  • Sphaeralcea fremontii (Torr. ex A. Gray) Jeps.
  • Sphaeralcea fulva Greene
  • Sphaeralcea fumariensis (S.L. Welsh & N.D. Atwood) N.D. Atwood & S.L. Welsh
  • Sphaeralcea gierischii N.D. Atwood & S.L. Welsh
  • Sphaeralcea grossulariifolia (Hook. & Arn.) Rydb.
  • Sphaeralcea hainesii Brandegee
  • Sphaeralcea hastulata A. Gray
  • Sphaeralcea incana Torr. ex A. Gray
  • Sphaeralcea janeae (S.L. Welsh) S.L. Welsh
  • Sphaeralcea laxa Wooton & Standl.
  • Sphaeralcea leptophylla (A. Gray) Rydb.
  • Sphaeralcea lindheimeri A. Gray
  • Sphaeralcea mendocina Phil.
  • Sphaeralcea miniata (Cav.) Spach
  • Sphaeralcea moorei (S.L. Welsh) N.D. Atwood & S.L. Welsh
  • Sphaeralcea munroana (Douglas ex Lindl.) Spach ex A.Gray
  • Sphaeralcea obtusiloba G. Don
  • Sphaeralcea orbiculata (Greene) Jeps.
  • Sphaeralcea orcuttii Rose
  • Sphaeralcea palmeri Rose
  • Sphaeralcea parryi (Greene) Jeps.
  • Sphaeralcea parvifolia A. Nelson
  • Sphaeralcea pedatifida (A. Gray) A. Gray
  • Sphaeralcea philippiana Krapov.
  • Sphaeralcea polychroma La Duke
  • Sphaeralcea procera Ced.Porter
  • Sphaeralcea psoraloides S.L. Welsh
  • Sphaeralcea purpurata Krapov.
  • Sphaeralcea rusbyi A. Gray
  • Sphaeralcea sandemanii J.F. Macbr.
  • Sphaeralcea sulphurea S. Watson
  • Sphaeralcea velutina C. Presl
  • Sphaeralcea wrightii A. Gray

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-11-02] (ang.).
  3. 1 2 Sphaeralcea. Index Nominum Genericorum. [dostęp 2016-11-02].
  4. 1 2 3 4 5 Beata Grabowska, Tomasz Kubala: Encyklopedia bylin tom I, A-J. Poznań: Zysk i S-ka, 2011, s. 822. ISBN 978-83-7506-845-0.
  5. 1 2 Sphaeralcea. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2016-11-02].
  6. 1 2 3 4 5 6 Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 181. ISBN 0-333-74890-5.
  7. 1 2 3 4 5 6 7 8 John La Duke: Sphaeralcea. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2016-11-02].
  8. ↑ United States Department of Agriculture Agricultural Research Service: Family: Malvaceae Juss.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2016-11-02]. (ang.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.