Selektywna eliminacja (ang. targeted killing) – użycie śmiercionośnej siły przez podmiot prawa międzynarodowego (państwo, organizację międzynarodową) w sposób zaplanowany i rozmyślny, prowadzące do zabicia określonych osób, niepozbawionych wolności, przez podmiot przeprowadzający selektywną eliminację[1].
Praktyka stosowana głównie przez siły zbrojne Izraela i Stanów Zjednoczonych, ale także takich państw jak Federacja Rosyjska. Do realizacji tych zadań najczęściej używane są wojska specjalne, bezzałogowe aparaty latające, a także agenci wywiadu. Przykłady selektywnej eliminacji:
- przy użyciu sił specjalnych – zabicie Usamy ibn Ladina w ramach Operacji Trójząb Neptuna przeprowadzona w Pakistanie 2 maja 2011 r.[2],
- przy użyciu bezzałogowego aparatu latającego MQ-1 Predator – zabicie Al-Awlakiego 30 września 2011 w jemeńskiej prowincji Marib,
- przez agenta wywiadu – zamach w Monachium na Stepana Banderę 15 października 1959 wykonany przez agenta KGB Bohdana Staszynskiego[3] albo współcześnie, otrucie Aleksandra Litwinienki w 2006.
Państwa kierują się różnymi, z reguły niejawnymi, kryteriami przy „selekcjonowaniu” celów. Dla przykładu w 2012 w Stanach Zjednoczonych ujawniono przesłanki, którymi kieruje się administracja podejmując decyzję o „wyeliminowaniu” poza granicami państwa obywatela amerykańskiego:
- obywatel stwarza bliską i nieuchronną groźbę gwałtownego ataku przeciw Stanom Zjednoczonym,
- jego pojmanie nie jest możliwe przy użyciu dostępnych środków,
- zabójstwo jest zgodne z prawem międzynarodowym[4].
Po raz pierwszy selektywną eliminację obywatela amerykańskiego zastosowano w przypadku Al-Awlakiego w 2011.
Przypisy
- ↑ „Międzynarodowe Prawo Humanitarne” 2013, tom IV. Selektywna eliminacja i rozkaz wojskowy, ISSN 2081-5182, s. 9.
- ↑ M. Marcinko, Selektywna eliminacja Osamy bin Ladena w świetle prawa międzynarodowego, w: „Międzynarodowe Prawo Humanitarne” 2013, tom IV. Selektywna eliminacja i rozkaz wojskowy, ISSN 2081-5182, s. 75-126.
- ↑ Ryszard Torzecki, Polacy i Ukraińcy: Sprawa ukraińska w czasie II wojny światowej na terenie II Rzeczypospolitej, Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 1993, s. 314–316, ISBN 83-01-11126-7, OCLC 69487078 .
- ↑ theguardian.com: US attorney general justifies 'targeted kill' programme. 5.03.2012. [dostęp 2020-02-14]. (ang.).
Bibliografia
- „Międzynarodowe Prawo Humanitarne” 2013, tom IV, Selektywna eliminacja i rozkaz wojskowy, ISSN 2081-5182.