Sava Kovačević
Сава Ковачевић
Ilustracja
pułkownik pułkownik
Data i miejsce urodzenia

25 stycznia 1905
Nudo

Data i miejsce śmierci

13 czerwca 1943
Krekovi

Przebieg służby
Lata służby

1941–1943

Siły zbrojne

Narodowa Armia Wyzwolenia Jugosławii

Jednostki

Nikiszycki Oddział Partyzancki
Hercegowiński Sztab Partyzancki
5. Czarnogórska Proletariacka Brygada Uderzeniowa
3. Proletariacka Dywizja Uderzeniowa

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Odznaczenia
Order Bohatera Narodowego (Jugosławia) Order Kutuzowa I klasy (ZSRR)

Sava Kovačević, Сава Ковачевић (ur. 25 stycznia 1905 w Nudo, zm. 13 czerwca 1943 w Krekovi nad Sutjeską) – jugosłowiański dowódca partyzancki, bohater narodowy tego kraju.

Życiorys

Sava Kovačević urodził się na wsi, w Księstwie Czarnogóry. Po ukończeniu szkoły pracował na kopalni, a następnie jako robotnik leśny. W 1925, pod wpływem swojego brata Nikoli Kovačevicia, wstąpił do Komunistycznej Partii Jugosławii. Ze względu na swoją aktywną działalność w partii, organizacje strajków etc. Kovačević kilkakrotnie stawał przed sądem[1].

Po przegranej kampanii obronnej Sava Kovačević zorganizował oddział partyzancki, który najpierw przeprowadził sabotaż w mieście Bosansko Grahovo, a następnie wyzwolił je spod włoskiej okupacji. Dowództwo Ludowowyzwoleńczych Partyzanckich Oddziałów Jugosławii powierzyło mu dowództwo nad oddziałem nikiszyckim, który wkrótce rozwinął się do dziesięciu batalionów. Aktywna walka i zwycięstwa nad okupantem przyniosły dowódcy miano bohatera. W 1942 został mianowany szefem sztabu partyzanckiego w Hercegowinie, a następnie komendantem 5. Czarnogórskiej Proletariackiej Brygady Uderzeniowej, którą dowodził w czasie Czwartej Ofensywy Antypartyzanckiej. W najtrudniejszym okresie Piątej Ofensywy Sava został przeniesiony na stanowisko dowódcy 5. Proletariackiej Dywizji Uderzeniowej. Płk Kovačević zginął trafiony serią z karabinu maszynowego podczas szturmu na pozycje niemieckiej 118. Dywizji Strzelców[1].

Upamiętnienie

Płk Sava Kovačević jest jednym z najbardziej znanych dowódców jugosłowiańskiego ruchu oporu. Jeszcze za życia stał się legendą ze względu na sukcesy swoich oddziałów oraz bliskie relacje z podkomendnymi[1]. Jego postać została otoczona kultem w powojennej Jugosławii (min. zbudowano jego pomniki w Grahovie i Vrbasie).

W filmie Piąta ofensywa z 1973 rolę płk Savy zagrał jugosłowiański aktor Ljuba Tadić[2].

W muzyce

Savę Kovačevića upamiętnia pieśń pt. Komandant Sava (napisana do muzyki Pieśni o Szczorsie)[3]:

Skraja Bosne i mora, zna ga zemlja sva
svud se slavom pročuo Komandant Sava
Vodio je brigade preko polja, gora,
razgonio je bande mrskih zlotvora

Hej-haj, hej-haj Komandant Sava
Hej-haj, hej-haj Komandant Sava

Huči, teče Sutjeska, pliva krv po njoj,
divizija Savina bije ljuti boj
Tudje horde proklete nadiru kroz noć,
juriš moji junaci, mi moramo proć’

Hej-haj, hej-haj – mi moramo proć’
Hej-haj, hej-haj – mi moramo proć’

Što to huči Sutjeska u taj pozni sat,
mrtav kraj nje ležaše slavni Komandant
Hej-haj, hej-haj – slavni Komandant
Hej-haj, hej-haj – slavni Komandant

Awanse

  • pułkownik – 1 maja 1943 – stopień otrzymany po wprowadzeniu systemu stopni wojskowych w NOVJ

Odznaczenia

  • Order Narodowego Bohatera Jugosławii – 6 lipca 1943 (pośmiertnie)
  • Order Kutuzowa I stopnia – Związek Radziecki (pośmiertnie)

Przypisy

  1. 1 2 3 NARODNI HEROJI JUGOSLAVIJE – Kovačević Blagoja Sava [online], www.znaci.net [dostęp 2019-04-07].
  2. ↑ Piąta ofensywa (1973) – Filmweb [online], www.filmweb.pl [dostęp 2019-04-07] (pol.).
  3. ↑ Nena Ivošević, Tekst pesme KOMANDANT SAVA [online], www.nenaivosevic.com [dostęp 2019-04-07] (serb.-chorw.).

Bibliografia

  • Narodni heroji Jugoslavije, „Mladost”, Beograd 1975 (serb.-chorw.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.