Salamone Rossi
Data i miejsce urodzenia

19 sierpnia 1570
Mantua

Pochodzenie

żydowskie

Data i miejsce śmierci

ok. 1630
Mantua

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

kompozytor

Salamone Rossi, także Salomone, Salomon de’ Rossi, Szlomoh Me-ha-Adumim, zwany Ebreo[1] (ur. 19 sierpnia 1570 w Mantui, zm. ok. 1630 tamże[1][2][3]) – włoski kompozytor i instrumentalista pochodzenia żydowskiego.

Życiorys

Przez całe życie związany był z dworem Gonzagów w Mantui jako członek żydowskiej trupy teatralnej, okazjonalnie zatrudniany był też jako skrzypek, violista i kapelmistrz[1]. Na mocy książęcego przywileju nie musiał nosić nakazanych przez prawo Żydom żółtych odznak na odzieży[2]. Przypuszczalnie zmarł w getcie mantuańskim na skutek epidemii po najeździe wojsk cesarza Ferdynanda II[1].

Należał, obok Monteverdiego, Striggia i Fariny, do grona muzyków związanych z dworem mantuańskim[1]. Jego twórczość stylistycznie reprezentuje schyłkowy renesans, uprawiał przestarzały już ówcześnie typ 5-głosowego polifonicznego madrygału a cappella[1]. Uważany jest za jednego z pierwszych twórców sonaty triowej i duetów kameralnych[1][2]. Nawiązując do wzorców muzycznych ustalonych na soborze trydenckim podjął pionierską próbę wprowadzenia kompozycji polifonicznych do muzyki synagogalnej[1][3]. W zbiorze Haszirim aszer lisz’lomo („Pieśni Salomona”) zawarł 33 wielogłosowe opracowania psalmów, hymnów i pieśni żydowskich, nawiązujące do tradycji włoskiego madrygału[1][3].

Kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych[1][2])

Utwory instrumentalne

  • Il primo libro delle sinfonie e gagliarde na 3–5 instrumentów (wyd. Wenecja 1607)
  • Il secondo libro delle sinfonie e gagliarde na 3–5 instrumentów (wyd. Wenecja 1608)
  • Il terzo libro de varie sonate, sinfonie, gagliarde, brandi e corrente na 3–5 instrumentów (wyd. Wenecja 1623)
  • Il quarto libro de varie sonate, sinfonie, gagliarde, brandi e corrente na 3 instrumenty (wyd. Wenecja 1622)

Utwory wokalno-instrumentalne

  • Il primo libro delle canzonette na 3 głosy (wyd. Wenecja 1589)
  • Il primo libro de madrigali na 5 głosów (wyd. Wenecja 1600)
  • Il primo libro de madrigali na 4, 8 głosów i basso continuo (wyd. Wenecja 1614)
  • Haszirim aszer lisz’lomo na 4–6–, 8 głosów (wyd. Wenecja 1623)
  • Madrigaletti na 2 głosy i basso continuo (wyd. Wenecja 1628)

Utwory sceniczne

  • intermedium Il ratto di Proserpina do L’idropica G.B. Guariniego (wyst. Mantua 1608, zaginione)
  • balletto Spazziam pront’o vecchiarelle do La Maddalena G.B. Andreiniego (wyst. Mantua 1617)

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 8. Część biograficzna pe–r. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2004, s. 467–468. ISBN 978-83-224-0837-7.
  2. 1 2 3 4 Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 5 Pisc–Stra. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3060. ISBN 0-02-865530-3.
  3. 1 2 3 Joseph P. Swain: Historical Dictionary of Baroque Music. Lanham: Scarecrow Press, 2013, s. 271–272. ISBN 978-0-8108-7824-2.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.