Ryszard Ryba (ur. 1 września 1935 w Ciężkowicach, zm. 25 lipca 2022^[1][2]) – polski artysta rzeźbiarz.

Życiorys

Ukończył Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych w Tarnowie ze specjalnością meblarstwo artystyczne (1956). Następnie studiował na Wydziale Rzeźby w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu, uzyskując dyplom w pracowni Bazylego Wojtowicza (1963). Po studiach zamieszkał w Rzeszowie poświęcając się niemal wyłącznie twórczości o charakterze sakralnym. Jest członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków.

Należy do twórców, którzy w pierwszych latach po Soborze Watykańskim II wypracowywali w praktyce zasady dostosowania wnętrza kościelnego do warunków zreformowanej liturgii na terenie obecnej archidiecezji przemyskiej (aranżacja wnętrz sakralnych w licznych kościołach oraz projekty elementów wystroju, takich jak: ławki, konfesjonały, sedilia, tabernakula).

Jego monumentalne rzeźby ołtarzowe powstałe pod koniec lat sześćdziesiątych i w latach siedemdziesiątych XX w. są wykonane przeważnie w kamieniu (Świlcza, Góra Ropczycka) lub w sztucznym kamieniu (Bratkowice, Lutoryż, Pstrągowa, Tywonia). Surowa, lekko kubizująca forma często zestawiana z bogatym tłem barwnej mozaiki z wczesnego okresu twórczości artysty stopniowo ulega złagodzeniu w jego następnych pracach. Rzeźbiarz nieco idealizuje swoje przedstawienia, starając się im nadać znamiona ponadczasowej obiektywizacji. Od połowy lat osiemdziesiątych XX w. coraz częściej pracuje w drewnie wykonując płaskorzeźby i rzeźby półpełne (cykl Drogi Krzyżowej w Ciężkowicach). Element narracyjności, obecny w jego niektórych pracach z tego okresu, wiąże się z ukazaniem realiów życia codziennego, które odnoszą się najczęściej do wspomnień z czasów dzieciństwa i młodości twórcy (Woliczka). Podobna tematyka przeważa w cyklach rysunkowych i graficznych, które tworzy od pierwszych dziesięcioleci XXI wieku (Dzieje chleba, Zwyczaje świąteczne).

Realizacje (wybór)

• 1968 – Madonna, rzeźba ołtarzowa w kościele Wniebowzięcia NMP w Świlczy
• 1970 – wystrój wnętrza oraz rzeźby ołtarzowe do kościoła św. Jana Chrzciciela w Bratkowicach
• 1974 – wystrój wnętrza oraz rzeźby ołtarzowe (krucyfiks w ołtarzu głównym oraz rzeźby Matki Boskiej Fatimskiej i Św. Józefa w ołtarzach bocznych) do kościoła Matki Boskiej Częstochowskiej w Lutoryżu
• 1976 – aranżacja wnętrza, grupa Ukrzyżowania w ołtarzu głównym oraz stacje Drogi Krzyżowej do kościoła NMP Królowej Polski w Piątkowej
• 1977 – rzeźba św. Jakuba do kościoła św. Jakuba St. w Górze Ropczyckiej
• 1977 – Chrystus błogosławiący dzieci, rzeźba plenerowa przed kościołem parafialnym w Zaborowie
• 1978 – przedstawienia św. Stanisława Kostki i Urszuli Ledóchowskiej w kaplicy klasztornej w Jasionce
• 1979 – wystrój wnętrza oraz Ostatnia Wieczerza, Zwiastowanie, Boże Narodzenie, Zmartwychwstanie, a także stacje Drogi Krzyżowej do kościoła św. Józefa Robotnika w Pstrągowej
• 1981 – krucyfiks i Ostatnia Wieczerza w ołtarzu głównym w kościele św. Stanisława Kostki w Tywoni
• 1987 – rzeźba Świętej Rodziny w elewacji frontowej kościoła św. Rodziny w Hucie Komorowskiej
• 1990 – rzeźba półpełna św. Józefa z Dzieciątkiem i dwie płaskorzeźby przedstawiające Boże Narodzenie i Świętą Rodzinę przy pracy do kościoła św. Józefa w Woliczce
• 1995 – stacje Drogi Krzyżowej oraz rzeźba bł. Karoliny Kózkówny do kościoła św. Andrzeja w Ciężkowicach k. Tarnowa

Przypisy

Bibliografia

• Wielka wystawa ZPAP w Rzeszowie. W setną rocznicę powstania ZPAP. Rzeszów: Biuro Wystaw Artystycznych, 2011, s. 64.
• Grażyna Ryba: Katedra rzeszowska 1977–2002. Historia, sztuka, twórcy, idee. Kraków: Avalon, 2007, s. 204–206. ISBN 978-83-60448-29-8.
• Bóg - wiara - świadectwo. Ogólnopolska wystawa plastyki współczesnej. Katalog. Rzeszów 1989