Rybno
wieś
Ilustracja
Rybno – kościół pw. Św. Bonifacego
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Powiat

mrągowski

Gmina

Sorkwity

Liczba ludności 

440

Strefa numeracyjna

89

Kod pocztowy

11-731[1]

Tablice rejestracyjne

NMR

SIMC

0488071

Położenie na mapie gminy Sorkwity
Mapa konturowa gminy Sorkwity, na dole znajduje się punkt z opisem „Rybno”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Rybno”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Rybno”
Położenie na mapie powiatu mrągowskiego
Mapa konturowa powiatu mrągowskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Rybno”
Ziemia53°45′34″N 21°08′12″E/53,759444 21,136667[2]
Rybno – dwór (01)
Rybno – kościół katolicki (03)

Rybno (do 1945 r. niem. Ribben) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Sorkwity. Do 1954 roku siedziba gminy Rybno. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

Wieś w kształcie owalnicy. W Rybnie istnieją dwa kościoły (rzymskokatolicki i ewangelicki) oraz pałacyk. Znajduje się też tutaj Zespół Szkół Zawodowych, w którego skład wchodzi Zasadnicza Szkoła Zawodowa, Technikum Agrobiznesu oraz Zaoczne Technikum Handlowe. W miejscowości nie ma jednak szkoły podstawowej ani gimnazjum. Dzieci uczęszczają do szkoły podstawowej w Kozłowie, a do gimnazjum w Sorkwitach. Poza tym jest też stacja autobusowa i Ochotnicza Straż Pożarna.

Części wsi

Integralne części wsi Rybno[3][4]
SIMCNazwaRodzaj
0488088Karczewiecczęść wsi
0488094Piłakczęść wsi
0488102Tyszkowoczęść wsi

Historia

Przy zachodnim brzegu Jeziora Piłakno, znajdującego się 3 km od wsi, zlokalizowane jest stanowisko archeologiczne z pozostałościami po osiedlu nawodnym z wczesnej epoki żelaza (400-120 r. p.n.e. – kultura kurhanów zachodniobałtyjskich). Drewniana zabudowa mieszkalna o powierzchni użytkowej 70 na 100 m usytuowana była na kilkuwarstwowym ruszcie z belek. Około 500 metrów na południowy wschód od osiedla nawodnego znajduje się cmentarzysko kurhanowe z tego samego okresu. Kurhany z kręgiem kamiennym i prostokątna komora grobową, pochówki ciałopalne w popielnicach.

Wieś wymieniana w dokumentach już w 1391 r., kiedy to w przywileju nadanym przez rycerza Filipa Wildenawa dla Lubana w Maradkach wspomina się i Rybno. Kolejna wzmianka o Rybnie pochodzi z 1526 r., kiedy to starosta z Szestna, Jerzy Mangmeistre, sprzedał 36 włók w Rybnie za 240 grzywien Stefanowi Kłocie, Lenartowi Zarebie, Maciejowi Bogutowi i Marcinowi Gotolewskiemu. Pozostałą część ziemi w Rybnie książę Albrech nadał w 1528 r. Englowi Stachowi von Golzheimowi.

Kościół i parafia istniały już w XV w. Patronat nad kościołem sprawowali właściciele miejscowych dóbr ziemskich a później królowie Prus. Po pierwszym kościele pozostała jedynie kamienna chrzcielnica. Kościół, znajdujący się w ruinie, rozebrano w 1841 r. Nowy kościół ewangelicki wybudowano w 1855 r. Szkoła parafialna istniała już w XVI w., w 1737 r. przeszła pod nadzór państwowy.

W 1785 r. we wsi było 27 domów, w 1838 – 31 domów i 286 mieszkańców. W 1840 r. w tutejszej parafii było 1587 Polaków i 242 Niemców. W latach 1901-1903 na 2770 parafian Polaków było 2170. W 1904 r. do dworu należało 68 włók, łącznie z folwarkiem Karczewiec i Tyszkowo. W tym czasie we wsi była również gorzelnia. W 1912 wśród parafian było zaledwie 400 osób polskiego pochodzenia (Mazurów). Po pierwszej wojnie światowej dwór przejęło państwo. 10 włok przeznaczono na rozparcelowanie, pozostałe 58 włók (w tym jezioro Stromek o pow. 153 ha) należało do domeny państwowej. Kościół katolicki wybudowano w 1928 r. W 1935 r. w tutejszej szkole pracował jeden nauczyciel a uczyło się 99 dzieci. W 1939 r. we wsi mieszkało 520 osób.

Po II wojnie światowej powstał PGR. W 1973 r. do sołectwa Rybno należały: Karczewiec PGR, osada Piłak (leśniczówka), Rybno (wieś i PGR), Tyszkowo PGR.

Zabytki

  • Kościół ewangelicki pw. św. Bonifacego z 1855, w 2009 gmina ewangelicka przekazała świątynię kościołowi rzymskokatolickiemu. Jest to budowla z murowana z kamienia polnego, ściany szczytowe i narożniki – z czerwonej cegły.
  • Przy kościele znajduje się obelisk upamiętniający poległych w I wojnie światowej.
  • Pałac (dwór), wraz z zespołem czworaków, pochodzi z XIX w.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1112 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  2. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 118998
  3. ↑ Obwieszczenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 4 sierpnia 2015 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2015 r. poz. 1636)
  4. ↑ GUS. Rejestr TERYT

Bibliografia

  • Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7, s. 181
  • Mrągowo. Z dziejów miasta i powiatu. Pojezierze, Olsztyn, 1975, 488 str.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.