Rudolf Ryba

„Rudek”, „Kulawy”, „Korczak”, „Korczyński”

porucznik
Data i miejsce urodzenia	5 lipca 1913 Grossłórz
Data śmierci	1942
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie ZWZ–AK
Jednostki	74 Górnośląski Pułk Piechoty, Obwód ZWZ Sanok
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa (kampania wrześniowa)

Rudolf Ryba vel Schmidt, ps. „Rudek”, „Kulawy”, „Korczak”, „Korczyński” (ur. 5 lipca 1913 w Grossłórz, zm. 1942) – porucznik piechoty Wojska Polskiego, komendant Obwodu Sanok ZWZ od kwietnia 1940 do 29 stycznia 1942.

Życiorys

Urodził się 5 lipca 1913 w miejscowości Grossłórz w Niemczech^[1]. 9 czerwca 1931 zdał egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum im. Króla Władysława Jagiełły w Drohobyczu^[1]. W 1934 ukończył kształcenie w Szkole Podchorążych Piechoty w Komorowie. 4 sierpnia 1934 Prezydent RP Ignacy Mościcki mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z 15 sierpnia 1934 i 53. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a minister spraw wojskowych wcielił do 74 Pułku Piechoty w Lublińcu^[2]. Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1938 i 76. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[3].

Po wybuchu II wojny światowej w szeregach 74 p.p. walczył w kampanii wrześniowej 1939. Brał czynny udział w konspiracji SZP/ZWZ na terenie Krakowa. W styczniu 1940 przez Komendę Okręgu ZWZ w Krakowie został skierowany na Podkarpacie, gdzie objął funkcję zastępcy komendanta Inspektoratu Jasło ZWZ. Działając energicznie z polecenia inspektora por. rez. łącz. Stanisława Pieńkowskiego, organizował struktury organizacyjne ZWZ na terenie powiatu Brzozów. W końcu kwietnia 1940 mianowany został komendantem Obwodu ZWZ Sanok. Jednocześnie rozbudowywał ZWZ na terenie Brzozowa, gdzie z jego rekomendacji inspektor powierzył funkcję komendanta Obwodu ZWZ Brzozów kapitanowi Ignacemu Wanicowi ps. „Jaksa”. W Sanoku pod nazwiskiem konspiracyjnym Rudolf Schmidt pracował jako urzędnik w miejscowym Arbeitsamcie (Urząd Pracy)^[4]. W okresie dowodzenia obwodem sanockim ZWZ organizował sztab obwodu oraz siatkę placówek terenowych. Inicjował organizowanie na terenie placówek plutonów szkieletowych ZWZ. Współpracował z siatką przerzutową kierowaną przez J. Rybickiego. Pomagał w uzyskaniu dla osób przerzucanych kwater oraz pomocy materialnej. W 1940 nawiązał kontakt z majorem Władysław Owocem z NOW i prowadził z nim rozmowy dotyczące scalenia NOW z ZWZ, ale bez rezultatu. Organizował też pracę wywiadowczą na podległym terenie.

W styczniu 1942 doszło na terenie inspektoratu do zdrady i masowych aresztowań. Aresztowany przez gestapo 10 marca 1942 lub 29 stycznia 1942. Po ciężkim śledztwie w siedzibie sanockiego gestapo został wywieziony do obozu Auschwitz-Birkenau, gdzie został zamordowany w 1942?.

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
• A. Daszkiewicz. Ruch oporu w regionie Beskidu Niskiego 1939-1944. Warszawa 1975; A. Brygidyn. Kryptonim „San”. Sanok 1992.
• Łukasz Grzywacz-Świtalski. Z walk na Podkarpaciu. Warszawa 1971.
• J. Łukasiak. Szkoła Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie. Pruszków 2003.
• S. Piwowarski. Krakowski Okręg SZP-ZWZ-AK 1939-1945. Kraków 1994.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Andrzej Zagórski. Okręg AK Kraków, [w:] AK-rozwój organizacyjny. Warszawa 1996, według indeksu.
• Arnold Andrunik (red. Krystyna Chowaniec): Zapiski z osobistych przeżyć w czasie II wojny światowej i okupacji. Sanok: Stowarzyszenie Wychowawców „Eleusis” w Sanoku, 2018, s. 1-168.