Rudno
wieś
Ilustracja
Rudno – Kościół św. Mikołaja Biskupa Dobroci
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Powiat

gliwicki

Gmina

Rudziniec

Liczba ludności (2008)

1 064

Strefa numeracyjna

032

Kod pocztowy

44-160[1]

Tablice rejestracyjne

SGL

SIMC

0221215

Położenie na mapie gminy Rudziniec
Mapa konturowa gminy Rudziniec, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Rudno”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Rudno”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Rudno”
Położenie na mapie powiatu gliwickiego
Mapa konturowa powiatu gliwickiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Rudno”
Ziemia50°20′57″N 18°27′34″E/50,349167 18,459444[2]

Rudno (niem. Rudnau[3]) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie gliwickim, w gminie Rudziniec.

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie katowickim.

Nazwa

Nazwa miejscowości wywodzi się od polskiej nazwy żelaza[4] i związana jest z wydobyciem w okolicach wsi jego rudy. Niemiecki nauczyciel Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu jako najstarszą nazwę miejscowości wymienia Rudno podając jej znaczenie "Eisenerzort" czyli w języku polskim "Miejscowość rud"[4]. Nazwa wsi została później fonetycznie zgermanizowana na Rudnau[4] i utraciła swoje pierwotne znaczenie.

W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanych formach Rudno Symonis oraz Rudno Jankonis[5][6]. W okresie narodowego socjalizmu administracja III Rzeszy zmieniła w 1936 zgermanizowaną nazwę Rudnau na całkowicie niemiecką Braunbach[3]. Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 12 listopada 1946[7].

Historia

Nazwa wsi wskazuje na występowanie w jej okolicy rud darniowych. Pierwotnie wieś nazywała się Rudno Duże, w odróżnieniu od Rudna Małego, które nazwano później Rudziniec. Wieś wzmiankowana w 1228 roku. Od północnego zachodu znajduje się dawny przysiółek Łaskarzówka, wzmiankowany w 1566 roku.

W 1724 było w Rudnie 130 katolików, 14 protestantów i 8 Żydów[8].

Zabytki

  • Kościół św. Mikołaja Biskupa Dobroci – neobarokowy kościół z 1922 roku, powstały w miejscu wcześniejszej świątyni pod tym samym wezwaniem. Wewnątrz kilka późnobarokowych rzeźb z XVI wieku, organy piszczałkowe, 17 głosowe (2 manuały z pedałem) wybudowane w 1923 roku przez Firmę Berschdorf z Nysy. Na zewnątrz tympanon z kartuszem Ballestremów.
  • Kaplica grobowa Ballestremów oraz nagrobki zmarłych członków tej rodziny.
  • Kapliczki przydrożne – z XVIII i XIX wieku.
  • Plebania – z 1840 roku.
  • Pomnik–Krzyż – pomnik ku czci mieszkańców wsi poległych podczas I wojny światowej. Na cokole krzyża znajdują się nazwiska 75 poległych mieszkańców.
  • Pomnik nagrobny – grób zbiorowy wojenny 12 cywilnych mieszkańców wsi rozstrzelanych 25 stycznia 1945 roku przez żołnierzy Armii Czerwonej.

Edukacja i turystyka

  • Szkoła Podstawowa w Rudnie

Przez wieś przebiegają szlaki turystyczne:

Przypisy

  1. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1114 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  2. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 118189
  3. 1 2 Józef Pilch, Leksykon zabytków architektury Górnego Śląska, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2008
  4. 1 2 3 Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 73, OCLC 456751858 (niem.).
  5. ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
  6. ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte, "Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis", Breslau 1889
  7. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
  8. ↑ Historia Parafii. [dostęp 2019-07-07].

Linki zewnętrzne

Zobacz też


This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.