Ruda Wołoska
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

tomaszowski

Gmina

Tomaszów Lubelski

Liczba ludności (2021)

514[1][2]

Strefa numeracyjna

84

Kod pocztowy

22-600[3]

Tablice rejestracyjne

LTM

SIMC

0902524[4]

Położenie na mapie gminy wiejskiej Tomaszów Lubelski
Mapa konturowa gminy wiejskiej Tomaszów Lubelski, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Ruda Wołoska”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko prawej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „Ruda Wołoska”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Ruda Wołoska”
Położenie na mapie powiatu tomaszowskiego
Mapa konturowa powiatu tomaszowskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ruda Wołoska”
Ziemia50°25′53″N 23°28′15″E/50,431389 23,470833[5]

Ruda Wołoska – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Tomaszów Lubelski[4][6].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Wieś jest sołectwem w gminie Tomaszów Lubelski[7]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 453 mieszkańców[8].

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Trójcy Przenajświętszej w Łaszczówce[9].

Części wsi

Integralne części wsi Ruda Wołoska[4][6]
SIMCNazwaRodzaj
902547Groszkiczęść wsi

Historia

Wieś prawa wołoskiego, położona była w pierwszej połowie XV wieku w województwie bełskim[10]. Wieś historycznie położona w powiecie bełskim. Notowana w pierwszej ćwierci XV wieku. Około 1425 roku do 1528 r. a więc ponad 100 lat pozostawała w posiadaniu Małdrzyków herbu Wąż[uwaga 1], następnie po linii żeńskiej Małdrzyków przeszła do Marcinowskich, zaś w 1596 do Floriana Łaszcza-Nieledewskiego[11]. Ten ostatni w latach 1609-1610 lokuje na gruntach Rudy Wołoskiej miasto Nowy Łaszcz (obecnie Łaszczówka). Lokacja jak pokazał czas nie była udana, w wieku XVII o Łaszczówce pisano jako o wsi.

Według noty SgKP z roku 1888, występują tu pokłady wapnia i torfu [12]. Przy trzech drogach wychodzących ze wsi znajdowały się drewniane krzyże, które miały bronić mieszkańców od głodu i morowego powietrza. We wsi były stawy, młyn wodny, kaszarnia. Było też kilku tkaczy. Ludność początkowo zajmowała się pasterstwem, a potem rolnictwem. Chłopi do czasu uwłaszczenia pracowali na pańskim raz w tygodniu, a jeżeli ktoś był zadłużony, to pracował i cztery dni.

Miejscowi włościanie, przeważnie małorolni, szukali zarobku w pobliskich folwarkach albo u żydów w mieście. Byli też tacy, którzy emigrowali do Ameryki. Szkołę powszechną, 4-klasową, założono dopiero w 1916 roku. Klasy umieszczono w budynkach miejscowych gospodarzy, dopiero w 1963 roku szkoła znalazła się w budynku własnym.

Spis ludności z r. 1921 (wówczas wieś w gminie Majdan Górny) wykazywał we wsi 57 domów oraz 389 mieszkańców, w tym 12 Żydów i 18 Ukraińców[13].

Zabytki

  • Dwie figury, które stoją przy wjeździe do miejscowości od strony Tomaszowa. Jedna, wykonana z kamienia, należy do najstarszych figur w okolicy. Pochodzi z 1851 roku. Jest to słup z rzeźbą św. Jana Nepomucena. Jej fundatorem był właściciel majątku Teofil Bojeński. Druga, stojąca w cieniu czterech lip, jest ku czci Matki Boskiej. Żeliwny krzyż z 1907 roku, stojący na kolumnie, jest opleciony liściastą wicią. Fundatorem tej figury był Andrzej Pawluczuk.

Uwagi

  1. ↑ W wieku XIV na ziemi bełskiej żyły dwa rody noszące to samo nazwisko Małdrzyków, lecz posługujące się różnymi herbami i dysponujące osobną własnością.
    • Jedna linia, byli to Małdrzykowie herbu Róża posesorzy na Łuczycach kupionych od księcia Ziemowita IV, także Starogrodzie i Czartowcu, uzyskanych w nieznany sposób. Linia ta wygasła prawdopodobnie z braku męskiego potomstwa. Założycielem był Mikołaj z Kobiel w pobliżu Radomska, sekretarz księcia Witolda, późniejszy kasztelan bełski. Był także odbiorcą Jagiełłowego zapisu na Krzeszowie wraz z powiatem. Dzięki swej pozycji w kancelarii wielkoksiążęcej i hojności Witolda doszedł do znacznego majątku, mimo iż zaczynał od skromnego działu w Kobielach.
    • Druga linia, Małdrzykowie herbu Wąż, prawdopodobnie pochodzący z mazowieckiej siedziby Wężów – gostyńskiej wsi Mnich, siedzący na Przeworsku i Chodywańcach. Rodzina ta powiększała swój majątek, położony na terenie zapóźnionym osadniczo, akcją kolonizacyjną po roku 1398. Dzięki ich staraniom zaludnione zostało Rogoźno, Ruda Wołoska i Wola Chodywaniecka. Ród ten zdobył się na wczesną, bo pochodzącą sprzed 1422 r. i samodzielną fundację kościelną w Chodywańcach. W XVI w. posiadłości Małdrzyków herbu Wąż, rokujące na dalsze poszerzanie się w kierunku pustek osadniczych, przechodzą „porzez białogłowy” w ręce Marcinowskich herbu Topór, a następnie Zamoyskich, Lipskich i Łaszczów (Andrzej Janeczek – Osadnictwo pogranicza polsko-ruskiego. Województwo bełskie od schyłku XIV do początku XVII w.).

Przypisy

  1. ↑ Wieś Ruda Wołoska w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-11-06], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-11-06].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1097 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. 1 2 3 TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2017-08-09].
  5. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 117822
  6. 1 2 Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200), ze zmianami w obwieszczeniu z dnia 4 sierpnia 2015(dts) (Dz.U. z 2015 r. poz. 1636).
  7. ↑ Jednostki pomocnicze gminy Tomaszów Lubelski. Urząd Gminy Tomaszów Lubelski. [dostęp 2020-03-11].
  8. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  9. ↑ Opis parafii na stronie diecezji
  10. ↑ Grzegorz Jawor, Osady prawa wołoskiego i ich mieszkańcy na Rusi Czerwonej w późnym średniowieczu, Lublin 2000, s. 212, 222.
  11. ↑ Janeczek Andrzej: Osadnictwo pogranicza polsko-ruskiego. Województwo bełskie od schyłku XIV do początku XVII w.. Wrocław: 1991.
  12. ↑ Ruda (60) WOłoska, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 888.
  13. ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych, t. IV, Województwo lubelskie, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1924 [dostęp 2017-08-09].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.