Rozejm w Żurawnie

Rozejm w Żurawnie
	; Obraz Romana Postempskiego pt. „Jan III podpisuje traktat z Turkami w Żurawnie”
Data	17 października 1676
Miejsce	Żurawno
Wynik	odzyskanie części Podola i Ukrainy przez Rzeczpospolitą
Przyczyna	bitwa pod Żurawnem
Strony traktatu
I Rzeczpospolita	Imperium Osmańskie

Rozejm w Żurawnie – rozejm zawarty 17 października 1676 roku w Żurawnie pomiędzy Rzecząpospolitą a Imperium Osmańskim, dzięki któremu Korona odzyskała część utraconych ziem Podola i Ukrainy (bez Kamieńca Podolskiego); była to mniej więcej jedna trzecia stanu sprzed 1672 roku.

Postanowienia rozejmu:

rezygnacja Turcji z pobierania corocznego haraczu w wysokości 22 000 złotych, ustalonego w pokoju buczackim w 1672 roku, nieratyfikowanym przez Sejm
Część Naddnieprza z Białą Cerkwią i Pawołoczą powracała formalnie do Rzeczypospolitej. Bar, Kalnik, Międzybóż i Niemirów na Podolu pozostały do czerwca 1678 de facto w rękach polskich^[1]^[2].
Tatarzy litewscy (Lipkowie) mieli wrócić pod panowanie tureckie, w wyniku tego postanowienia osiedli w pobliżu Kamieńca Podolskiego, posiłkując załogę turecką przeciw Polsce^[3].

Układ rozejmowy był następstwem zwycięstwa hetmana koronnego Jana Sobieskiego pod Chocimiem i pod Żurawnem (wojna polsko-turecka 1672–1676), które nie zostało w pełni wykorzystane, m.in. na skutek bierności wojsk moskiewskich w wojnie przeciwko Turcji.

Zakończenie wojny tureckiej na zasadach zaproponowanych pod Żurawnem zostało zaakceptowane przez posłów podczas sejmu nadzwyczajnego obradującego w Warszawie od 14 stycznia do 27 kwietnia 1677 roku^[2].

W celu negocjacji mających doprowadzić do zawarcia traktatu pokojowego między Rzecząpospolitą a Turcją do Stambułu udało się poselstwo na czele z wojewodą chełmińskim Janem Krzysztofem Gnińskim, które przebywało tam w latach 1677–1678. Negocjacje ostatecznie zakończyły się fiaskiem, wobec odmowy strony tureckiej przywrócenia granicy przedwojennej i zwrotu Rzeczypospolitej Kamieńca.

Po zawarciu sojuszu z Austrią w 1683 roku rozejm został zerwany. Rozpoczęta w 1683 druga faza wojny polsko-tureckiej, toczonej od 1684 w koalicji Ligi Świętej zakończyła się w 1699 pokojem karłowickim, który formalnie przywrócił granicę polsko-turecką z 1672 roku.

Przypisy

↑ Białą Cerkiew i Pawołocz pozostawiono w rękach polskich, Kamieniec w tureckich. Bar, Międzybóż, Niemirów i Kalnik formalnie przyznane Turkom umyślił Sobieski mimo wszystko zatrzymać przy sobie. Jasyru nie dano, haracz poszedł w zapomnienie, a cały spór o Podole i Ukrainę został odesłany do załatwienia w drodze dyplomatycznej przez wielkie poselstwo polskie w Konstantynopolu, a przy dalszym pośrednictwie Francji. Władysław Konopczyński, Dzieje Polski nowożytnej, wyd. IV krajowe, Warszawa 1999, Wyd. Instytut Wydawniczy „Pax” ISBN 83-211-0730-3, s. 465.
1 2 ZbigniewZ. Hundert ZbigniewZ., Dyslokacja partii wojska koronnego w 1677 roku. Przyczynek do badań pogranicza polsko-tureckiego oraz organizacji armii w dobie pokoju 1677–1683, „Klio - Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym”, 36 (1), 2016, s. 41–68, DOI: 10.12775/KLIO.2016.003, ISSN 1643-8191 [dostęp 2019-05-28] (pol.).
↑ Kazimierz Jarochowski, Dzieje panowania Augusta II od śmierci Jana III do chwili wstąpienia króla Karola XII na ziemię polską, Poznań 1856, s. 197.

Bibliografia, literatura

Władysław Konopczyński: Dzieje Polski nowożytnej, wyd. IV krajowe, Warszawa 1999, Instytut Wydawniczy „Pax”, ISBN 83-211-0730-3.
Janusz Woliński. Żórawno. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. t. II z. 1. Warszawa 1930, s. 45–62.
M. Wagner, Wojna polsko-turecka 1672–1676, t. 2, Zabrze 2009, s. 281–287.
D. Kołodziejczyk, Podole pod panowaniem tureckim. Ejalet kamieniecki 1672–1699, Warszawa 1994, s. 83–85

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] Białą Cerkiew i Pawołocz pozostawiono w rękach polskich, Kamieniec w tureckich. Bar, Międzybóż, Niemirów i Kalnik formalnie przyznane Turkom umyślił Sobieski mimo wszystko zatrzymać przy sobie. Jasyru nie dano, haracz poszedł w zapomnienie, a cały spór o Podole i Ukrainę został odesłany do załatwienia w drodze dyplomatycznej przez wielkie poselstwo polskie w Konstantynopolu, a przy dalszym pośrednictwie Francji. Władysław Konopczyński, Dzieje Polski nowożytnej, wyd. IV krajowe, Warszawa 1999, Wyd. Instytut Wydawniczy „Pax” ISBN 83-211-0730-3, s. 465.

[:0-2] 1 2 ZbigniewZ. Hundert ZbigniewZ., Dyslokacja partii wojska koronnego w 1677 roku. Przyczynek do badań pogranicza polsko-tureckiego oraz organizacji armii w dobie pokoju 1677–1683, „Klio - Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym”, 36 (1), 2016, s. 41–68, DOI: 10.12775/KLIO.2016.003, ISSN 1643-8191 [dostęp 2019-05-28] (pol.).

[3] Kazimierz Jarochowski, Dzieje panowania Augusta II od śmierci Jana III do chwili wstąpienia króla Karola XII na ziemię polską, Poznań 1856, s. 197.

[1]

[2]

[3]