Romanowowie
(od 1762 Holstein-Gottorp-Romanow)

Kraj	Imperium Rosyjskie, Królestwo Polskie, Wielkie Księstwo Finlandii
Tytuły	Carowie Rosji i Imperatorzy Wszechrusi, Królowie Polski, Wielcy Książęta Finlandii
Założyciel	Michał I Romanow
Ostatni przedstawiciel	Mikołaj II Romanow
Rok założenia	1613 (Romanow) 1762 (Holstein-Gottorp-Romanow)
Rok złożenia z funkcji	1917
Pochodzenie etniczne	rosyjsko-niemiecka

Flaga Romanowów

Maria Fiodorowna

Car Mikołaj II i jego rodzina

Romanowowie, także Romanowi (od ros. Романовы) – ród rosyjski, dynastia carów, potem cesarzy rządzących Rosją od 1613 do 1917 roku. Spowinowacony z rodem Rurykowiczów osobą Nikity Romanowicza Zacharyna, szwagra Iwana IV Groźnego. W linii męskiej dynastia wygasła w 1730 roku, po czym nazwę rodu przyjął spowinowacony z Romanowami niemiecki ród Holstein-Gottorp.

Dzieje rodu

Za protoplastę rodu Romanowów uważa się powszechnie kniazia Andrzeja Iwanowicza Kobyłę (XIV w.), jego potomkowie używali nazwiska Kobylin. Jednym z jego synów był Fiodor Kobylin (gubernator Nowogrodu). Potomkowie jednego z wnuków Fiodora, Zacharija Iwanowicza, przyjęli nazwisko Zacharin. Wnukowie Zacharija (synowie Jurija Zachariewicza) posługiwali się podwójnym nazwiskiem Juriewicz-Zacharyn, a jednym z nich był Roman Juriewicz-Zacharyn (ok. 1470–1543), od którego imienia potomkowie stworzyli nazwisko Romanow^[1].

Roman Jurjewicz miał syna Nikitę i córkę Anastazję, żonę Iwana IV Groźnego. Ślub został zawarty 3 lutego 1547 r. na Kremlu. Małżeństwo okazało się nadzwyczaj dobrane i udane. Nie wszystkie sprawy rodzinne układały się jednak najlepiej: małżonkowie doczekali się 6 dzieci: trzech córek i trzech synów, z których dwóch: Dymitr i Iwan zmarło tragicznie. Jedynie najmłodszy, Fiodor, został carem, zarazem ostatnim z dynastii Rurykowiczów. Nikita Zacharyn w 1563 roku został dworzaninem Iwana IV. Pod koniec życia wstąpił do monastyru pod imieniem Nifont. Miał czterech synów, w tym Fiodora, późniejszego patriarchę Moskwy – pod imieniem mniszym Filaret. Synem Fiodora był Michał – pierwszy Romanow zasiadający na tronie carskim. Michał Romanow został wybrany na cara Wszechrusi przez Sobór Ziemski złożony z mieszczan i szlachty rosyjskiej 21 lutego 1613 i ukończył okres Wielkiej Smuty trwający od śmierci cara Fiodora Rurykowicza (1598).

Męska linia Romanowów wygasła wraz ze śmiercią Piotra II w 1730 roku. W 1762 r. wnuk Piotra I Wielkiego, książę Holsztynu Karol Piotr Ulryk z dynastii Oldenburgów zasiadł na tronie imperatorów Rosji jako Piotr III Holstein-Gottorp-Romanow. Po okresie panowania jego żony Katarzyny II (1762–1796), jego potomkowie zasiadali na tronie rosyjskim do 1917 r. Od panowania Piotra III Holstein-Gottorp-Romanow niektórzy mówią o dynastii Holstein-Gottorp-Romanow (porównaj: Habsburgowie/Dom Habsbursko-Lotaryński), pomimo że Piotr III wraz ze swymi potomkami przyjął nazwisko Romanow rezygnując z nazwiska rodowego.

Ostatni car Mikołaj II wraz z małżonką i ich dziećmi, został rozstrzelany w nocy z 16 na 17 lipca 1918 przez bolszewików.

Współczesność

Ród Romanowów liczy obecnie ponad 40 osób obojga płci mieszkających w większości poza granicami Rosji. Pretendentką do tronu rosyjskiego jest obecnie Maria Władimirowna Romanowa, tytularna imperatorka Wszechrosji (де-юpe Импepатpицa и Caмoдеpжцa Bcеpoccийcкaя) mieszkająca w Danii. Przy okazji sprowadzenia do Rosji ciała i ponownego pogrzebu cesarzowej Marii Fiodorowny w Sankt Petersburgu 28 września 2006, Maria Władimirowna miała mimo wszystko precedencję przed wszystkimi żałobnikami, stojąc samotna w pierwszym rzędzie, co najwyraźniej zostało ustalone z rosyjskimi władzami cerkiewnymi i państwowymi.

Morganatyczne gałęzie Romanowów

• od potomstwa cara Mikołaja I:
  • Romanowowie-Pawłowscy
  • Romanowowie-Knust
  • Romanowowie-Szeremietjew
  • Romanowowie-Kutozowscy (potomstwo Konstantego Mikołajewicza i Anny Kuzniecowej)
  • ród Romanow i ród Romanowski
  • ród Iskander (potomstwo Mikołaja Konstantynowicza i Nadieżdy Aleksandrowny von Dreyer)
  • ród de Torby (potomstwo Michała Michajłowicza i Zofii von Merenberg)
  • ród Sadowskich-Piotrowiczów z Nałęczy
• od potomstwa cara Aleksandra II:
  • Juriewscy (potomstwo Aleksandra II i Katarzyny Dołgorukoj)
  • Romanowowie-Krasińscy (potomstwo Andrzeja Władimirowicza i Matyldy Krzesińskiej)
  • Romanowowie-Ilyinsky (potomstwo Dymitra Pawłowicza i Audrey Emery)
  • Bielewscy-Żukowscy (potomstwo Aleksego Aleksandrowicza i Aleksandry Żukowskiej)
  • ród Paley (potomstwo Pawła Aleksandrowicza i Olgi Karnowicz)
• od potomków cara Aleksandra III:
  • Romanowowie-Brassowscy (potomstwo Michała Aleksandrowicza i Natalii Szeremietjewskiej)

Genealogia