Roman Tomaszewski

Roman Tomaszewski (ur. 21 lutego 1921 w Poznaniu, zm. 30 grudnia 1992 w Warszawie) – wydawca, poligraf, typograf, bibliofil. Przed II wojną światową pracował w poznańskiej firmie drukarskiej „Pol”, a w czasie okupacji działał na rzecz konspiracyjnej poligrafii. W 1945, po powrocie z obozu koncentracyjnego w Mauthausen, był jednym z pionierów Ziem Odzyskanych, odbudowujących w Szczecinie i Wrocławiu drukarstwo, zniszczone wojną i rabunkiem. W latach 1947-1967 pracował jako szef produkcji, a potem dyrektor ds. technicznych, w Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”, gdzie zorganizował produkcję ok. 6 tys. tytułów książek w łącznym nakładzie 100 mln egzemplarzy. Międzywydawnicza seria „Biblioteka Powszechna” przyniosła mu w 1956 brązowy medal na Internationale Buchkunst-Ausstellung w Lipsku. Od 1968 członek Zjednoczenia Przemysłu Poligraficznego. Długoletni działacz Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek (od 1957), organizator i przewodniczący jury „Konkursu na Najlepiej Wydaną Książkę Roku”. W latach 1966-1978 redagował zeszyty „Litera”. Od 1969 do 1976 organizował i prowadził projektowo-badawczy Ośrodek Pism Drukarskich. Wykładowca projektowania liternictwa drukarskiego (od 1965 do 1975) na ASP w Warszawie oraz w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi. Podejmował działania na rzecz automatyzacji techniki wydawniczej, a pod koniec życia także konserwacji zabytkowych książek i introligatorstwa. Opublikował ponad 400 artykułów w prasie polskiej i zagranicznej, głównie w fachowych czasopismach: wydawniczych, księgarskich i poligraficznych. W 1972 został laureatem Nagrody Gutenberga miasta Lipska. Działał na forum międzynarodowym, reprezentując polskich wydawców, typografów i poligrafów na konferencjach, zjazdach, kongresach i targach. W latach 1965-1992 polski delegat przy afiliowanym przez UNESCO stowarzyszeniu Association Typographique Internationale (ATypI)^[1], gdzie jako pierwszy „człowiek ze Wschodu” w 1974 wszedł do jego zarządu. Zorganizował m.in. Kongres ATypI’75 (Warszawa–Kraków). Był jednym z najaktywniejszych ambasadorów powojennego polsko-niemieckiego pojednania. Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Publikacje

• Cztery konkursy na najlepiej wydaną książkę w latach 1957–1961, Polskie Towarzystwo Wydawców Książek, Warszawa 1964.
• „Litera” (dodatek „Poligrafiki” poświęcony sprawom liternictwa, czcionek i matryc drukarskich), red. R. Tomaszewski, Warszawa 1966–1978.
• Kierunki rozwoju liternictwa drukarskiego w Polsce, Rocznik Biblioteki Narodowej t. 6/1970, s. 185–206.
• Materiały do bibliografii na temat czytelności pism drukarskich, Wydawnictwa Katalogów i Cenników, Warszawa 1973.
• Z zagadnień czytelności druku, [w:] Z warsztatu podręcznika szkolnego, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1973, s. 321–330.
• Style i funkcja czarnej sztuki, Sekcja Poligrafów SIMP, Warszawa 1974.
• Trzy konkursy na najlepiej wydaną książkę w latach 1962–1964, Polskie Towarzystwo Wydawców Książek, Warszawa 1976.
• Die polnische Lesemaschine CTM-02, „Gutenberg-Jahrbuch” 1978.
• Typometria, „Poligrafika”, 1980–1982.
• Druki i druczki, Towarzystwo Bibliofilów im. J. Lelewela, Toruń 1983.
• T. Szántó, Pismo i styl, red. R. Tomaszewski, Ossolineum, Wrocław 1986.
• Pismo drukarskie a estetyka druku, Towarzystwo Bibliofilów im. J. Lelewela, Toruń 1987.
• Klasyfikacja pism drukarskich ART, [w:] Z badań nad dawną książką t. 2, Biblioteka Narodowa, Warszawa 1993.

Bibliografia

• M. Dec, S. Szczypka, Roman Tomaszewski, „Enter” nr 2/1993, s. 9.
• A. Tomaszewski, Leksykon pism drukarskich, Wydawnictwo Krupski i S-ka, Warszawa 1996, s. 9, 229 i n.
• Roman Tomaszewski [w:] Słownik pracowników książki polskiej, Suplement II, Warszawa 2000, s. 204.
• I. Zdrojewska, Edytor, typograf, bibliofil, erudyta, „Poligrafika” nr 1/2001, s. 76–77.
• G. Sowula, Roman, „Notes Wydawniczy” 12/2002, s. 68–69.
• A. Sobocińska, A. Tomaszewski, Bibliografia prac poligrafa, wydawcy i bibliofila Romana Tomaszewskiego (1921–1992) za lata 1948–1994, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Bibliologia V”. Z. 376/2006, s. 37–71.
• Artyści polskiej książki. 50 lat konkursu PTWK, red. K. Iwanicka, Polskie Towarzystwo Wydawców Książek, Warszawa 2009, s. 7–15.
• A. Chamera-Nowak, Roman i Andrzej Tomaszewscy w niewoli książek, [w:] W poszukiwaniu odpowiedniej formy, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2012, s. 217–231.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Biografia na stronie myfonts.com