Roman Muranyi
Ilustracja
Roman Muranyi w latach 60.
Data urodzenia

9 sierpnia 1929

Data śmierci

24 października 2014

Stopień instruktorski

harcmistrz

Organizacja harcerska

Związek Harcerstwa Polskiego

komendant Centralnego Ośrodka Kształcenia Instruktorów Harcerskich w Skolimowie
Okres sprawowania

od 1957
do 1960

członek Naczelnej Rady Harcerskiej
Okres sprawowania

od 1958
do 1963

komendant Chorągwi Warszawskiej ZHP
Okres sprawowania

od 1960
do 1965

Poprzednik

Antonina Gurycka

wiceprezes Ogólnopolskiego Klubu Autorów i Dokumentalistów Historii Harcerstwa „Gniezno 2000”
Okres sprawowania

od 2000
do 2012

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Złoty Krzyż „Za Zasługi dla ZHP”
Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (złota)

Roman Józef Muranyi (ur. 9 sierpnia 1929[1], zm. 24 października 2014[2]) – działacz organizacji młodzieżowych w PRL (Związku Młodzieży Polskiej i Związku Harcerstwa Polskiego), harcmistrz, dziennikarz, publicysta.

Życiorys

Działalność harcerską rozpoczął tuż po wojnie w 7 Drużynie Harcerskiej i „Czarnej Trzynastce”. W 1946–1947 był drużynowym Gromady Zuchowej „Skrzaty”, w 1948–1949 namiestnikiem zuchowym w Hufcu Kraków-Wawel oraz instruktorem Komendy Chorągwi Krakowskiej Harcerzy[3][4]. W 1947 otrzymał pierwszy stopień instruktorski, a w 1949 – stopień podharcmistrza[1].

Był etatowym funkcjonariuszem Urzędu Bezpieczeństwa i ZMP[5]. W Organizacji Harcerskiej ZMP i OHPL pełnił funkcje w Wydziale Szkolno-Harcerskim, od 1955 był dyrektorem Szkoły Organizacyjnej Zarządu Głównego ZMP w Łodzi[1], był członkiem Komendy Głównej OHPL.

Był współorganizatorem Zjazdu Łódzkiego (Krajowego Zjazdu Działaczy Harcerskich) w 1956. Wszedł w skład nowych władz reaktywowanego ZHP – był komendantem Centralnego Ośrodka Kształcenia Instruktorów Harcerskich w Skolimowie (1957–1960), członkiem Naczelnej Rady Harcerskiej (1958–1963) i komendantem Chorągwi Warszawskiej (1960–1965[4], funkcję tę objął po Antoninie Guryckiej, wywodzącej się z Szarych Szeregów, w ramach zmian składów komend przeprowadzanych z inspiracji komitetów partyjnych[5][6]). W 1957 otrzymał stopień harcmistrza, a w 1969 – harcmistrza Polski Ludowej[1].

Pracował w szkolnictwie wyższym, w Polskim Radiu i w Telewizji Polskiej, autor licznych publikacji w prasie i radiu, w 1981–1991 był starszym redaktorem w PAI „Interpress”. Przez kilka lat sprawował funkcję naczelnika Miasta i Gminy Konstancin-Jeziorna. Według niektórych źródeł był również dyplomatą[1][2][3].

Publicystyka

W latach 1983–1990 był przewodniczącym Komisji Historycznej Chorągwi Stołecznej, a następnie jej członkiem. Był współtwórcą „Biuletynu Historycznego Chorągwi Stołecznej” w formie broszurowej, rozszerzonej w stosunku do wcześniejszej wersji gazetowej, i w latach 1983–1987 jego redaktorem naczelnym[1]. W latach 90. XX wieku współpracownik miesięcznika „Czuwaj”. Był współorganizatorem i w 2000–2012 wiceprezesem Ogólnopolskiego Klubu Autorów i Dokumentalistów (Opracowań) Historii Harcerstwa „Gniezno 2000” oraz jednym z redaktorów „Rocznika historii harcerstwa”[1][4]. Uczestniczył w pracach zespołu, który opracował dwutomowe biograficzne wydawnictwo „Instruktorzy w służbie Ojczyźnie, Warszawie, Dziecku 1945–2000” (2002, 2004)[1].

Jako publicysta i dokumentalista harcerski wielokrotnie wypowiadał się w sposób gloryfikujący harcerstwo w PRL i podający w wątpliwość kompetencje jego krytyków[7][8] oraz szaroszeregowych i niepodległościowych działaczy harcerskich i dokumentalistów, np. Stanisława Broniewskiego „Orszy”[9], Ryszarda Jakubowskiego[8], a jednocześnie wychwalający kontrowersyjnych instruktorów, wieloletnich współpracowników Służby Bezpieczeństwa: historyka harcerstwa Kazimierza Koźniewskiego[8][10] i Wiktorii Dewitzowej, odpowiedzialnej za usuwanie z ZHP przedwojennych instruktorów i wprowadzenie w 1964 tekstów Prawa i Przyrzeczenia Harcerskiego, które zrywało z ideałami służby Bogu, Polsce i bliźniemu[5]. Kwestionował skalę działań antykomunistycznych w harcerstwie, w tym II konspiracji harcerskiej (antysowieckiej)[8].

Odznaczenia

Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Złotym Krzyżem „Za Zasługi dla ZHP”, Złotą Honorową Odznaką „Za Zasługi dla Warszawy”, laureat Nagrody Ministra Obrony Narodowej[3].

Życie prywatne

Jego syn, również Roman, był szefem Narodowego Banku Nasion Polskich Roślin Chronionych i Ginących w Ogrodzie Botanicznym PAN w Powsinie[11].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 Tadeusz Truchanowicz. Wspomnienie o hm. Romanie Muranyim (1929–2014). „Biuletyn Historyczny Chorągwi Stołecznej”. s. 85–86. [dostęp 2019-07-13].
  2. 1 2 Roman Muranyi. nekrologi.wyborcza.pl, 2014-10-28. [dostęp 2019-07-15].
  3. 1 2 3 Odeszli na wieczną wartę. „Czuwaj”. 12, s. 4, grudzień 2014. Warszawa. [dostęp 2019-07-13].
  4. 1 2 3 Wiesław Kukla. Biuletyn Ogólnopolski Klub Autorów i Dokumentalistów opracowań historii harcerstwa – Gniezno 2000, Warszawa, Polska. „Skaut”. 1 (5), s. 14–15, 2006-02-22. [dostęp 2019-07-13].
  5. 1 2 3 Stanisław Czopowicz: Szczera wola i zniewolenie. Harcerstwo w Polsce 1945–1980. Warszawa: Niezależne Wydawnictwo Harcerskie, 2010, s. 448, 453. ISBN 978-83-930870-0-6.
  6. ↑ Andrzej Friszke: Związek Harcerstwa Polskiego 1956–1963, Społeczna organizacja wychowawcza w systemie politycznym PRL. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2016, s. 163, seria: Seria historyczna. ISBN 978-83-65369-20-8.
  7. ↑ Roman Muranyi. O prawdę tamtych czasów. Nowa książka harcmistrza Zdzisława Daraża. „Nasz Dom Rzeszów”. 32, s. 12, czerwiec 2008. ISSN 1895-2046. [dostęp 2019-07-13].
  8. 1 2 3 4 Roman Muranyi. Dwie uwagi do dwóch publikacji. „Czuwaj”. 10, 2000. [dostęp 2019-07-13].
  9. ↑ Bolesław Leonhard. „Testament” cofnięty przez „Orszę”. „Niedziela”. 13, 2001. [dostęp 2019-07-13].
  10. ↑ Roman Muranyi. Odszedł Mistrz. „Rocznik Historii Harcerstwa”. 1, s. 136-139, 2005. Warszawa: Ogólnopolski Klub Autorów i Dokumentalistów Historii Harcerstwa „Gniezno 2000”. ISSN 1895-1201.
  11. ↑ Urszula Jabłońska: Roman Muranyi - naukowiec buntownik. Nauka w Polsce, 2006-12-14. [dostęp 2019-07-15].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.