Rogów
wieś
Ilustracja
Kościół pw. Nawiedzenia NMP
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Powiat

kazimierski

Gmina

Opatowiec

Liczba ludności (2011)

257[1][2]

Strefa numeracyjna

41

Kod pocztowy

28-520[3]

Tablice rejestracyjne

TKA

SIMC

0257992[4]

Położenie na mapie gminy Opatowiec
Mapa konturowa gminy Opatowiec, na dole znajduje się punkt z opisem „Rogów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Rogów”
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, blisko dolnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Rogów”
Położenie na mapie powiatu kazimierskiego
Mapa konturowa powiatu kazimierskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Rogów”
Ziemia50°13′37″N 20°41′33″E/50,226944 20,692500[5]
Baszta, pozostałość dawnego dworu
Dwór w Rogowie przed 1918

Rogów – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kazimierskim, w gminie Opatowiec[4][6]. Leży przy drodze krajowej nr 79.

Integralne części wsi Rogów[4][6]
SIMCNazwaRodzaj
0258000Potulinczęść wsi

Dawniej istniała gmina Rogów. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa kieleckiego.

Historia

Pierwsze wzmianki o Rogowie pochodzą z XV w., kiedy to należał on do rodu Hińczów (Hinczków), podskarbich królewskich[7]. Miejscowy kościół ufundował podskarbi królewski Hinko (Hinczko) z Rogowa. W późniejszym okresie dziedzicem wsi był Eustachy Sprowski herbu Odrowąż. Dziesięcinę o wartości 10 grzywien opłacano z łanów kmiecych biskupstwu krakowskiemu. Dziesięcinę folwarczną o wartości 3 grzywien oddawano plebanowi w Opatowcu.

Według rejestru poborowego powiatu wiślickiego z XVI w. Rogów był własnością kasztelana sandomierskiego. Miał 6 osad, 4 łany, 3 zagrodników z rolą, 2 komorników, 1 biednego i 1 rybaka. W połowie XVI w. wieś należała do rodu Szafrańców. Oddali oni Rogów pod zastaw Włochowi Prosperowi Provanie. Był on gorliwym wyznawcą kalwinizmu, a później poglądów Fausta Socyna. Wspólnie z Szafrańcami Provana przekształcił miejscowy kościół parafialny w zbór ariański. W 1562 r. w Rogowie odbył się zjazd przywódców ruchu antytrynitarskiego. W XVII w. wieś przeszła na własność rodu Firlejów, którzy znieśli zbór. W 1751 r., ówczesny właściciel Rogowa, podkanclerzy koronny, biskup przemyski Michał z Granowa Wodzicki[7], w miejsce mocno zniszczonego drewnianego kościoła z XV wieku, ufundował nowy. Świątynia dotrwała do 1932 r., kiedy to strawił ją pożar.

Zabytki

  • Murowany kościół pw. Nawiedzenia NMP z 1934 r. wybudowany w miejsce drewnianej świątyni z 1751 r., zniszczonej w pożarze w 1932 r; obok kościoła znajduje się murowana, barokowa dzwonnica z XVIII w. i kamienna figura Matki Boskiej z 1738 roku, będąca wotum dziękczynnym biskupa Michała Wodzickiego za koronację Augusta III oraz nadanie godności kardynalskiej biskupowi krakowskiemu Janowi Aleksandrowi Lipskiemu, którego Wodzicki był bliskim współpracownikiem[7].
Do rejestru zabytków nieruchomych wpisana jest dzwonnica-brama z 1751 r. oraz bramka w ogrodzeniu z XVIII w. (nr rej.: A.202/1-2 z 5.05.1972)[8].
  • Pozostałości zespołu dworskiego z XVII w., zniszczonego w 1944 r.; zachowane ruiny zabudowań gospodarczych, neorenesansowa baszta oraz park. O okazałym rogowskim dworze ksiądz Jan Wiśniewski w „Historycznym opisie kościołów, miast, zabytków i pamiątek w Pińczowskiem, Skalbmierskiem i Wiślickiem” w 1927 r. napisał: „Stary modrzewiowy pałac w Rogowie to zabytek pod względem historycznym i archeologicznym jako też piękny okaz dawnego dawnego budownictwa polskiego. Przed wojną jego wnętrze było istnem muzeum przeróżnych pamiątek. Część ich ocalono, wiele pokradli i poniszczyli najeźdźcy (...) Wspaniałe okazy starodawnych, rzeźbą ozdobionych pieców sięgających 1602 roku i in. pamiątek w ciągu długich wieków przechowywały te czcigodne ściany staropolskiego dworca, po Hińczach, Firlejach, Wielopolskich, Wodzickich, Potulickich, Ogińskich...”[7].
Pozostałości zabudowań dworskich oraz park są wpisane do rejestru zabytków nieruchomych (A.203/1-2 z 10.12.1957 i z 8.05.1971)[8].
  • Do niedawna w Rogowie znajdował się także dwukondygnacyjny spichlerz z 1684 r. Dawniej w całości drewniany, został przebudowany w 1870 r. Po przebudowie parter budynku był murowany. Zrębowe ściany piętra miały konstrukcję przysłupową. Ściany poddasza miały konstrukcję sumikowo-łątkową.

Przypisy

  1. ↑ Wieś Rogów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-03-08], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1080 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. 1 2 3 GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 116001
  6. 1 2 Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. 1 2 3 4 5 Janusz Kędracki „Odkrywamy Świętokrzyskie – Rogów” – gazeta.pl, 14.12.2006.
  8. 1 2 Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 15 [dostęp 2015-10-23].
  9. ↑ Krzysztof Żołądek: Tokarnia – Kościół z Rogowa w Parku Etnograficznym. swietokrzyskie.org.pl, 2 maja 2013. [dostęp 2015-10-23].

Bibliografia

  • Maria i Przemysław Plichowie, „Ponidzie. Szlaki turystyczne”, Warszawa 1985
  • Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, „Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich”, Warszawa 1880
Kościół z Rogowa znajdujący się obecnie w skansenie w Tokarni

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.