Państwo | |
---|---|
Siedziba | |
Data założenia |
1888 |
Data likwidacji |
1991 |
Forma prawna |
Przedsiębiorstwo państwowe (w czasach NRD) |
Położenie na mapie Niemieckiej Republiki Demokratycznej | |
50°54′N 14°48′E/50,900000 14,800000 |
VEB Robur-Werke Zittau – nieistniejący wschodnioniemiecki producent samochodów ciężarowych, który swoją siedzibę miał w Żytawie na terenie Łużyc Górnych.
Historia i opis przedsiębiorstwa
W 1888 roku w łużyckiej Żytawie Karl Gustav Hiller założył wytwórnię mającą produkować maszyny tekstylne. W 1890 roku kupił prawa licencyjne od angielskiego przedsiębiorstwa Rover na montaż rowerów. W 1903 roku rozpoczął się montaż motocykli Phänomen z silnikami firmy Fafnir. W 1908 roku uruchomiona została seryjna produkcja trójkołowych samochodów Phänomobil, które produkowane były do 1927 roku. W 1916 roku przedsiębiorstwo zostało przekształcone w spółkę akcyjną o nazwie Phänomen Werke Gustav Hiller AG. W 1927 roku powstała lekka ciężarówka 4RL o ładowności 0,75 t. W 1931 roku pojawił się Phänomen Granit 25 o ładowności 1,5 t, a w 1936 roku na rynek wszedł Granit 30 o ładowności 2,5 t. W końcowej fazie II wojny światowej alianci zniszczyli fabrykę w Żytawie[1].
Po wojnie Phänomen Werke zostały znacjonalizowane. Po okresie odbudowy produkcja ruszyła 1 maja 1946 roku. Początkowo wytwarzane były drobne przedmioty gospodarstwa domowego oraz odbywał się remont pojazdów Armii Czerwonej stacjonującej w tej strefie okupacyjnej. Po powstaniu Niemieckiej Republiki Demokratycznej w 1949 roku w zakładzie postanowiono odrodzić produkcję samochodów. W styczniu 1950 roku pierwsze Granity 27 opuściły hale produkcyjne fabryki. Ich ładowność została z 1,5 t podwyższona do 2 ton. W 1952 roku opracowany został model Granit 32 z silnikiem Diesla chłodzonym powietrzem, jednak do seryjnej produkcji nie wszedł. Z początkiem 1957 roku przedsiębiorstwo otrzymało nazwę VEB Robur-Werke Zittau (słowo Robur pochodzi z języka łacińskiego i oznacza dosłownie „pień dębu”, a przenośnie „moc, siłę, wytrzymałość”). Granit został kompletnie przekonstruowany. Otrzymał nową kabinę i nowe podwozie. Zmieniono też nazwę na Garant. Jako skrzyniowy, sanitarka, mikrobus i wiele innych nadwozi produkowany był do 1961 roku. W 1961 roku na wiosennych Targach Lipskich zaprezentowany został nowy model – Robur LO 2500. W 1991 roku Autosan rozpoczął współpracę Robur-Werke. Strona niemiecka dostarczała trzy podwozia Robura wraz z układem napędowym (4-cylindrowy silnik Deutz). Sanocka fabryka na bazie tego podwozia produkowała autobus międzymiastowy, towos z (7+1 miejscami siedzącymi) i furgon (2+1 miejsca). Niestety pogarszająca się kondycja finansowa niemieckiego producenta spowodowała zaniechanie dalszej współpracy[2]. W 1990 roku NRD weszła w skład Republiki Federalnej Niemiec. Na nowym rynku niemieckim Robur był już przestarzałą konstrukcją. W 1991 roku produkcja została definitywnie wstrzymana[3].
W 1995 roku powstało Robur-Fahrzeug-Engineering GmbH z planem wskrzeszenia ciężarówki. W 1999 roku powstało drugie przedsiębiorstwo o nazwie FBZ GmbH. Oba przedsiębiorstwa zajmują się modernizowaniem istniejących już Roburów poprzez montaż silników Deutz, nowych hamulców, wspomagania kierownicy i innych[4].
Modele
Phänomobil / Phänomen (samochody osobowe)
- Phänomobil 4/6 PS (1907–1912)
- Phänomobil 6/12 PS (1912–1920)
- Phänomen 8/18 PS (1910–1914)
- Phänomen 10/28 PS (1912–1919)
- Phänomen M.T.C. 10/30 PS (1920–1924)
- Phänomen M.T.C. 16/45 PS (1920–1924)
- Phänomobil Typ V (6/12 PS) (1920–1927)
- Phänomen Typ 412 (12/50 PS) (1924–1927)
Phänomen (samochody ciężarowe)
- Phänomen 4RL (1927–1931)
- Phänomen Granit 25
- Phänomen Granit 30
- Phänomen Granit 1500
- Phänomen Granit 27 (1949–1953)
- Phänomen Granit 30K (od 1956 roku jako Robur Garant 30K) (1953–1961)
- Phänomen Granit 32 (od 1956 roku jako Robur Garant 32) (1953–1961)
Robur
- Robur LO/LD (1961–1991)
Galeria
- Phänomen typ 28
- 4 RL/K, rok prod. 1930
- Granit 30
- Garant 30 K
- Garant 32
- Robur LO 2002
Przypisy
- ↑ Hartmut Pfeffer: Phänomen/Robur. Geschichte eines Kraftfahrzeugwerkes und Dokumentation seiner Erzeugnisse 1888–1991. tom 2: 1945 bis 1991. Thon, Schwerin 2002, ISBN 3-928820-36-2.
- ↑ Dariusz Więcławski: Ocalić od zapomnienia: Autosan w latach 1990–1991 – infobus. [w:] infobus.pl [on-line]. [dostęp 2012-03-10]. (pol.).
- ↑ Frank-Hartmut Jäger: IFA-Phänomen und Robur in Zittau. Die Geschichte der Feuerlöschfahrzeuge auf Granit, Garant und LO. Verlag Technik, Berlin 2001 (= Feuerwehr-Archiv), ISBN 3-341-01322-9.
- ↑ Dobiesław Wieliński: Dwie fazy rozwoju. [dostęp 2016-07-26]. (pol.).