Robert B. Goldschmidt
Ilustracja
Robert Goldschmidt
w czasie I Solvay Conference (1911)
Data urodzenia

1877

Data i miejsce śmierci

1935
Bruksela

Miejsce spoczynku

Brussels Cemetery

Zawód, zajęcie

fizyk, chemik, bankier

Narodowość

belgijskia

Tytuł naukowy

dr chemii

Robert B. Goldschmidt (ur. 1877, zm. w 1935 w Brukseli) – belgijski chemik i fizyk, bankier, wynalazca.

Był doktorem chemii, zafascynowanym wieloma przełomowymi teoriami i wynalazkami, dokonywanymi na przełomie XIX i XX  wieku – problemami budowy materii i jej przemian, związanych z emisją lub pobieraniem energii (np. teoria kwantów, promieniotwórczość, podstawy termodynamiki, termodynamika chemiczna) oraz możliwościami zastosowań wiedzy w praktyce (np. radiotechnika, technika balonowa, mikrofilmowanie). Zmarł w Brukseli w wieku 58 lat. Został pochowany na Brussels Cemetery[1].

Kongresy Solvaya

Robert Goldschmidt odegrał ważną rolę w procesie powstawania dzisiejszej termodynamiki chemicznej – nauki interdyscyplinarnej, mieszczącej się na pograniczu fizyki (termodynamika) i chemii. Na początku XX wieku wybitni przedstawiciele obu dziedzin nauki starali się znaleźć jeden spójny model układów, zawierających cząstki elementarne, w których – w szczególnych warunkach – mogą powstawać atomy i cząsteczki związków chemicznych. Tak zdefiniowanym układem termodynamicznym jest każdy układ fizyczny, w którym zachodzą zderzenia między cząstkami elementarnymi, atomami lub cząsteczkami, w czasie których następuje wymiana energii i materii, przy czym powstają nowe struktury (np. ewolucja Wszechświata i gwiazd, ewolucja biologiczna, reakcje chemiczne, zachodzące w probówce laboratoryjnej lub w instalacji przemysłowej)[2].

Robert Goldschmidt był jednym z organizatorów konferencji poświęconej tym interdyscyplinarnym problemom, która odbyła się w Brukseli w roku 1911[3][2]. Została ona zorganizowana z inicjatywy Ernesta Solvaya, belgijskiego chemika i przemysłowca, przedstawiciela technologii chemicznej (zobacz np. metoda Solvaya). Pierwsze spotkania organizacyjne odbywały się w domu Goldschmidta[2]. Do udziału w konferencji zaproszono wybitnych naukowców, przede wszystkim fizyków i chemików. W tworzeniu listy zaproszonych brał udział Walther Nernst (Nagroda Nobla z chemii w 1920)[2]. W październiku 1911 roku do Brukseli przyjechali niemal wszyscy spośród zaproszonych – sześciu naukowców z Niemiec, dwóch z Anglii, sześciu z Francji, dwóch z Austrii, dwóch z Holandii i jeden z Danii. Funkcję przewodniczącego Konferencji „Radiation Theory and the Quant” (teoria promieniowania i kwanty) powierzono Hendrikowi Lorentzowi (Nagroda Nobla z fizyki w 1902), a funkcję sekretarzy naukowych pełnili Maurice de Broglie, Frederick Lindemann i Robert Goldschmidt[2]. Poza wymienionymi osobami uczestnikami konferencji byli m.in.[2][3][4]:

Historyczne spotkania uczestników trwały od 29 października do 4 listopada (od niedzieli do soboty), a konferencja od 30 października do 3 listopada[2]. Jednym z jej trwałych efektów było założenie Międzynarodowego Instytutu Fizyki (International Solvay Institutes for Physics and Chemistry), który m.in. organizował kolejne „Kongresy Solvaya”, na inne tematy z dziedziny fizyki i chemii[3], np. „La structure de la matière” (struktura materii) w roku 1913 lub „Les particules élémentaires” (cząstki elementarne) w roku 1948. Robert Goldschmidt uczestniczył również w tych wydarzeniach (zob. zdjęcia).

Uczestnicy Kongresów Solvaya z lat 1911, 1913 i 1948
Uczestnicy I Solvay Conference (1911) Siedzą (od lewej): W. Nernst, M. Brillouin, E. Solvay, H. Lorentz, E. Warburg, J. Perrin, W. Wien, M. Skłodowska-Curie, H. Poincaré; Stoją (od lewej): Robert Goldschmidt, M. Planck, H. Rubens, A. Sommerfeld, F. Lindemann, M. de Broglie, M. Knudsen, F. Hasenöhrl, G. Hostelet, E. Herzen, J.H. Jeans, E. Rutherford, H. Kamerlingh Onnes, A. Einstein, P. Langevin
Uczestnicy II Solvay Conference (1913) Robert Goldschmidt obok Marii Skłodowskiej-Curie i Arnolda Sommerfelda (ostatni rząd, środek)
Uczestnicy Solvay Conference w 1948 roku (Bruksela) Siedzą (od lewej): Cockcroft, Tonnelat, Schroedinger, Richardson, Bohr, Pauli, Bragg, Meitner, Dirac, Kramers, DeDonder, Heitler, Verschaffelt; w drugim rzędzie: Scherrer, Stahel, Kelin, Blackett, Dee, Blcoh, Frisch, Peierls, Bhabha, Oppenheimer, Occhialini, Powell, Casimir, deHemptinne; w trzecim rzędzie: Kipfer, Auger, Perrin, Serber, Rosenfeld, Ferretti, Moller, Leprince-Ringuet; w czwartym rzędzie: Balasse, Flamache, Grove, Goche, Demeur, Ferrera, Vanisacker, VanHove, Teller, Goldschmidt, Marton, Dilworth, Prigogine, Geheniau, Henriot, Vanstyvendael

Radiotechnika i Unia Nauk Radiowych

Alternator Alexandersona w radiostacji Varberg w Grimeton (Szwecja)
Pałac Sprawiedliwości w Brukseli
Sterowce początku XX w. (Paryż)
Sterowiec „La France” w hangarze (1885)
Sterowiec No.6 Santos-Dumonta (1901)
Biblioteczny czytnik mikrofilmów (1962)

Robert Goldschmidt należał do współpracowników Ernsta Alexandersona[5] – twórcy alternatora wielkiej częstotliwości i mocy (zob. alternator Alexandersona), który w początkowym okresie rozwoju radiotechniki był częścią nadajników radiowych o dużej mocy (zob. radiostacja Varberg w Grimeton, Szwecja).

Pierwszą belgijską radiostację zbudował w Brukseli, w Pałacu Sprawiedliwości (fr. Palais de justice de Bruxelles). W roku 1907 przeprowadzono próby transmisji do Tervuren, cytadeli w Namur i obserwatorium w Liège. Dzięki ich powodzeniu Robert Goldschmidt i Raymond Braillard uzyskali zgodę króla, Alberta I, na zainstalowanie urządzeń w części Pałacu Królewskiego w Laeken (aneks do części głównej). W roku 1913 uruchomili analogiczne urządzenia w Léopoldville (połączenie radiowe z Belgii z Kongiem Belgijskim)[6][7][8], a w marcu 1914 odbył się premierowy koncert, nadawany ze studia w Laeken, poświęcony królowej Belgów, Elżbiecie Bawarskiej. Goldschmidt i Braillard planowali nadawanie programów regularnie, w każdą sobotę. Realizację zamierzeń uniemożliwiła inwazja niemiecka na Belgię – 19 sierpnia 1914 Niemcy wysadzili dynamitem wyposażenie stacji w Laeken. Współcześnie za narodziny Radia Belgii uważa się uruchomienie nowej stacji radiowej w 1923 roku, jednak Goldschmidt i Braillard są uznawani za prekursorów powszechnie dostępnego radia[9][1].

Zmierzając do upowszechnienie łączności radiowej w skali międzynarodowej Goldschmidt stwierdził potrzebę szerokiego międzynarodowego porozumienia w tej sprawie – utworzenia międzynarodowej organizacji, inicjującej i koordynującej prace naukowe w dziedzinie nauk radiowych (dotyczących pól i fal elektromagnetycznych). W październiku 1913 r. w pałacu królewskim w Laken odbyło się spotkanie dziewięciu przedstawicieli siedmiu państw. Powołano międzynarodową komisję, Commission provisoire internationale de télégraphie sans fil scientifique, której honorowym przewodniczącym został Albert I; w kwietniu następnego roku zmieniono jej nazwę na Commission internationale de télégraphie sans fil scientifique; uzgodniono pierwszy międzynarodowy program badawczy, realizowany w trzech komitetach narodowych – belgijskim, francuskim i angielskim. W 1919 r. komisja weszła w skład utworzonego po wojnie International Research Council (później – Międzynarodowa Rada Nauki, ICSU)[10][11].

W roku 1922 odbyło się w Brukseli pierwsze Zgromadzenie Generalne Międzynarodowej Unii Nauk Radiowych (fr. Union Radio-Scientifique Internationale, URSI). Kolejne Zgromadzenia odbywają się w różnych miastach co 3 lata[10][11]. Robert Goldschmidt pełnił funkcję Sekretarza Generalnego URSI od 1919 r. do roku śmierci (1935)[11].

W roku 1961 Sekretariat Generalny URSI wyraził pamięć o jego zasługach publikując Goldschmidt Memorial Lecture – pierwszą z serii prac dedykowanych osobom, których zaangażowanie i osiągnięcia przyczyniły się do wzrostu prestiżu organizacji[12].

Inne dokonania

Robert Goldschmidt angażował się również w propagowanie innych wynalazków epoki i wskazywanie możliwości ich zastosowań w praktyce[1].

Wraz z Paulem Otletem, twórcą bibliografii, zajmował się zagadnieniem archiwizowania zbiorów bibliotecznych w formie mikrofilmów. Wspólnie opracowali m.in. książki:

  • Sur une forme nouvelle du livre; le livre microphotographique (1906)[13]
  • La Conseration et la Diffusion Internationale de la Pensée (1925)[14]

Mikrofilmy, wykonywane z użyciem materiałów światłoczułych o wysokiej rozdzielczości i kontrastowości, były w następnych dziesięcioleciach powszechnie wykorzystywane (do czasu opracowania technik digitalizacji zbiorów).

Robert Goldschmidt brał też udział w pierwszych etapach rozwoju w Belgii techniki balonowej. Pierwszy belgijski sterowiec „Belgique I” (4200 m³) zbudowano w Paryżu, w firmie Louisa Godarda (1909–1910)[15][16], twórcy pierwszych balonów na gorące powietrze, w których zastosowano palnik olejowy[17][18]. „Belgique I” została wyposażona w silniki produkcji belgijskiej. W kolejnych latach Goldschmidt i Solvay dokonali istotnych zmian konstrukcyjnych, tworząc wersje „Belgique II” i „Belgique III” i podarowali statek królowi Albertowi[19][20]. Problemy dotyczące żeglugi powietrznej przedstawił Goldschmidt w książce Navigation aérienne; les aéromobiles ..., opublikowanej w roku 1911[21].

Przypisy

  1. 1 2 3 David Conway: Robert Goldschmidt. 1999-05-09. [dostęp 2012-12-16]. (ang.).
  2. 1 2 3 4 5 6 7 Jagdish Mehra, Helmut Rechenberg: The Historical Development of Quantum Theory. books.google.pl. s. 126, 128, 144. [dostęp 2012-12-16]. (ang.).
  3. 1 2 3 Gérard P. Michon, Ph.D.: Two Legendary Solvay Conferences. www.numericana.com, 2012-08-29. [dostęp 2012-12-16]. (ang.).
  4. ↑ Aleksander Sztejnberg i Józef Hurek (Instytut Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Opolskiego): Skłodowska-Curie, Maria (1867–1934). [w:] Biogram (zob. rok 1911) [on-line]. www.inp.uni.opole.pl. [dostęp 2016-02-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-01-13)]. (pol.).
  5. ↑ Alternator, Arc and Spark. The first Wireless Transmitters. [w:] The G0UTY Homepage [on-line]. home.freeuk.net. [dostęp 2012-12-16]. (ang.).
  6. ↑ 1913. [w:] 100 Ans de Radio. Chronologie Avant 1922 [on-line]. 100ansderadio.free.fr. [dostęp 2012-12-16]. (fr.).
  7. ↑ Bruno Gassín: Robert B. Goldschmidt. [w:] Radio Tesla. A los que Hicieron Posible la Radio [on-line]. scibalofilms.blogspot.com, 2009. [dostęp 2012-12-16]. (hiszp.).
  8. ↑ Robert Goldschmidt, Raymond Braillard: La télégraphie sans fil au Congo belge. [w:] Opis bibliograficzny. w Searchworks.stanford.edu [on-line]. Bruxelles, Hayez, 1920. [dostęp 2012-12-16]. (fr.).
  9. ↑ 1914. [w:] 100 Ans de Radio. Chronologie Avant 1922 [on-line]. 100ansderadio.free.fr. [dostęp 2012-12-16].
  10. 1 2 URSI Mission Statement. [w:] Strona internetowa International Union of Radio Science (fr. Union Radio-Scientifique Internationale) [on-line]. www.ursi.org. [dostęp 2012-11-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-13)]. (ang.).
  11. 1 2 3 Polski Komitet Narodowy URSI. [w:] Międzynarodowa Unia Nauk Radiowych [on-line]. ursi.wel.wat.edu.pl. [dostęp 2012-11-06]. (pol.).
  12. ↑ R.B. Goldschmidt, International Scientific Radio Union. General Assembly: Goldschmidt Memorial Lecture. Secretary General of URSI, 1961. [dostęp 2012-12-16]. (ang.).
  13. ↑ Robert Goldschmidt, Paul Otlet: Sur une forme nouvelle du livre; le livre microphotographique (nowa forma książki; mikrophotografie księg. [w:] Inform. bibliogr. o kiążce [on-line]. Bruxelles, Institut international de bibliographie. Publication, 1906. [dostęp 2012-12-18]. (fr.).
  14. ↑ Robert B. Goldschmidt, Paul Otlet: La Conservation et la diffusion internationale de la pensée: Le livre microphotique ; Communication au sujet de travaux techniques. [w:] Inform. bibliogr. o książce [on-line]. Inst. Internat. de Bibliogr., 1925. [dostęp 2012-12-18].
  15. ↑ Robert Recks: Godard, Louis F. (1829–1893). [w:] Who's Who of Ballooning [on-line]. www.ballooninghistory.com. [dostęp 2012-12-18]. (ang.).
  16. ↑ Tethered balloons around the world in 19th century. [w:] Aerophile [on-line]. www.aerophile.com. [dostęp 2016-02-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-08)]. (ang.).
  17. ↑ Hot-air balloons history. The actual hot-air balloons. [w:] Ballooning Barcelona, Av. Francesc Cambó [on-line]. www.ballooning.es. [dostęp 2012-12-18]. (ang.).
  18. ↑ The History of Ballooning, Contemporary air balloon. [w:] Strona internetowa Ballooning Centre / Lithuania [on-line]. www.oreivystescentras.lt. [dostęp 2012-12-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-05)]. (ang.).
  19. ↑ Belgique I (archiwalna fotografia sterowca). [w:] Rosebud's WWI and Early Aviation Image Archive [on-line]. www.earlyaeroplanes.com. [dostęp 2012-12-16]. (ang.).
  20. ↑ Daniel Brackx: Airship "Belgique". www.belgian-wings.be. [dostęp 2012-12-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-08)].
  21. ↑ Robert Goldschmidt: Navigation aérienne; les aéromobiles .... [w:] Inform. bibliogr. o kiążce [on-line]. Paris, H. Dunod & E. Pinat, 1911. [dostęp 2012-12-18]. (fr.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.