| Rhabditophora[1] | |
| Ehlers, 1985[2] | |
 Cephaloflexa araucariana (Tricladida: Geoplanidae) | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| (bez rangi) | pierwouste |
| (bez rangi) | Spiralia |
| (bez rangi) | Rouphozoa |
| Typ | |
| Podtyp |
Rhabditophora |
Rhabditophora – klad płazińców klasyfikowany w zależności od systemu w randze podtypu lub gromady. Obejmuje większość (ok. 25 000) współcześnie żyjących gatunków płazińców w tym większość form dawniej zaliczanych do wirków oraz wszystkie znane gatunki pasożytnicze. Cechą charakterystyczną grupy jest obecność rabditów. Przedstawiciele Rhabditophora występują w środowiskach wodnych (zarówno morskich jak i słodkowodnych) oraz lądowych.
Apomorfie
Rhabditophora stanowią grupę zróżnicowaną anatomicznie i ekologicznie w związku z czym poszczególne linie filogenetyczne wykazują nieraz bardzo odmienne cechy budowy ciała. Tym niemniej istnieje pogląd, że dwie cechy morfologiczne stanowią autapomorfię Rhabditifora. Pierwszą z nich miałaby być obecność rabditów, pałeczkowatych ziarnistości występujących w komórkach nabłonkowych i parenchymie służących min. do obrony przed drapieżnikami.
Ta postulowane apomorfia uległa prawdopodobnie wtórnemu uwstecznieniu u form pasożytniczych z grupy Neodermata (tasiemców i przywr), u których doszło do wykształcenia syncytialnego nabłonka zabezpieczającego przed obroną immunologiczną żywiciela i ułatwiającego wchłanianie substancji odżywczych.
Drugą postulowaną apomorfią kladu miałby być specyficzny układ cementujących gruczołów (ang. duo-glandular system)[3]. Gruczoły tego typu składają się z trzech rodzajów komórek - komórki gruczołowej cementującej, komórki gruczołowej uwalniającej i komórki spajającej. komórki gruczołowe uwalniają odpowiednio substancję cementującą lub rozpuszczającą przez kanaliki, które posiadają wspólne ujście uformowane przez komórkę spajającą. System ten jest bardzo wydajny i umożliwia szybkie i sprawne przyczepianie i uwalnianie się od podłoża. Formy pasożytnicze wykorzystują ten system w tkankach żywiciela.
Plezjomorfie
Zakłada się, że szereg cech morfologicznych, takich jak główne lateralne pnie nerwowe, entolecytalne komórki jajowe, czy bruzdkowanie spiralne stanowią cechy pierwotne dla całego typu płazińców. W obrębie Rhabditofora najbardziej bazalne klady zachowały niektóre z tych cech. W toku ewolucji grupy dochodziło jednak kilkukrotnie i niezależnie do zmiany tych stanów[4].
Filogeneza
Grupą siostrzaną dla Rhabditophora miałyby być Catenulida. W obrębie podtypu wyróżnia się rozmaite klady o nieustalonych rangach taksonomicznych. Aktualna filogeneza wewnątrz Rhabditophora jest oparta na analizach genów rybosomalnego DNA i cytochromu b[5] oraz transkryptomów[4]:
| Platyhelminthes |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bibliografia
- Zoologia: bezkręgowce. T. 1. Red. nauk. Czesław Błaszak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. ISBN 978-83-01-16108-8.
Przypisy
- ↑ Rhabditophora, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ World Register of Marine Species. [dostęp 2014-04-26]. (ang.).
- ↑ Birgit Lengerer, Robert Pjeta, Julia Wunderer, Marcelo Rodrigues, Roberto Arbore, Lukas Schärer et al.. Biological adhesion of the flatworm Macrostomum lignano relies on a duo-gland system and is mediated by a cell type-specific intermediate filament protein. „Frontiers in Zoology”. 11 (12), 2013. DOI: 10.1186/1742-9994-11-12. (ang.).
- 1 2 Bernhard Egger, Francois Lapraz, Bartłomiej Tomiczek, Steven Muller, Christophe Dessimoz, Johannes Girstmair, Nives Skunca et al.. A Transcriptomic-Phylogenomic Analysis of the Evolutionary Relationships of Flatworms. „Current Biology”. 25, s. 1347–1353, 2015. DOI: 10.1016/j.cub.2015.03.034. (ang.).
- ↑ Christopher E. Laumer andGonzalo Giribet. Inclusive taxon sampling suggests a single, stepwise origin of ectolecithality in Platyhelminthes. „Biological Journal of the Linnean Society”. 111 (3), s. 570–588, 2014. DOI: 10.1111/bij.12236. (ang.).