Ratusz w Jarosławiu
Symbol zabytku nr rej. A-211 z 17 września 1969 r.[1]
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Miejscowość

Jarosław

Adres

Rynek 1

Typ budynku

ratusz

Styl architektoniczny

neorenesans

Kondygnacje

4

Ukończenie budowy

k. XV w.[1]

Ważniejsze przebudowy

1625, 1782, 1852, 1895–1896, 1900, 1909

Położenie na mapie Jarosławia
Mapa konturowa Jarosławia, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Ratusz w Jarosławiu”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Ratusz w Jarosławiu”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Ratusz w Jarosławiu”
Położenie na mapie powiatu jarosławskiego
Mapa konturowa powiatu jarosławskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Ratusz w Jarosławiu”
Ziemia50°01′07,5″N 22°41′00,6″E/50,018750 22,683500

Ratusz w Jarosławiu – zabytkowy neorenesansowy budynek znajdujący się pośrodku Rynku w Jarosławiu.

Historia

Ratusz ok. 1880 r.

Pierwsza wzmianka o ratuszu w Jarosławiu pochodzi z końca XV w. – był on prawdopodobnie drewniany, gotycki, spłonął podczas pożaru w 1600 r. Na jego miejscu wzniesiono nowy, murowany ratusz, który w 1625 r. po kolejnym pożarze został odbudowany w stylu późnorenesansowym[2] lub barokowym[3]. Był wzniesiony na planie kwadratu z podcieniami[2].

W 1782 r. Austriacy wyburzyli jedno[3] piętro, w latach 1782–1852 w ratuszu znajdowały się magazyny wojskowe[4]. W 1852 r. budowlę odkupiło miasto, według projektu Antoniego Lamasche[3] odnowiono ją i nadano jej cechy neogotyku angielskiego[4][2], a w latach 1895–1896[4] według projektu Franciszka Dolińskiego[3] dobudowano rozebrane piętro oraz górną część wieży, całemu obiektowi nadając charakter neorenesansowy[2].

W 1900 roku od strony wschodniej do budynku dobudowano areszt, a w 1909 r. dobudowane zostało skrzydło zachodnie[5]. Autorem projektu elewacji był Teodor Talowski[3]. Od zakończenia II wojny światowej w ratuszu ponownie mieści się siedziba Urzędu Miasta[4].

Badania architektoniczne wykazały, że najstarsza część obecnie istniejącego budynku pochodzi z XVII w.[4]

Architektura

Budynek na planie prostokąta z zaokrąglonymi narożami, wzniesiony z cegły. Czterokondygnacyjny (ostatnią kondygnacją jest mezzanino) i częściowo podpiwniczony. Gotyckie piwnice nakryte są sklepieniami kolebkowymi i kolebkowymi z lunetami. Układ wnętrz dwuipółtraktowy[3].

Elewacje frontowa (południowa) oraz północna są ośmioosiowe, zdobione pasowym boniowaniem. Wejście główne znajduje się w elewacji frontowej, w płytkim ryzalicie[3].

Elewacja zachodnia jest pięcioosiowa, z wejściem ujętym w kolumnowy portal i balkonem na drugim piętrze. Elewacja wschodnia trzyosiowa[3], z parterową dobudówką przykrytą schowanym za attyką dachem pulpitowym[6].

Dach ratusza jest czterospadowy, z wieżą zegarową krytą hełmem[3]. Zegar do niej został wykonany w pracowni Richarda Liebinga w Wiedniu, w 1896 r.[2]

Powierzchnia użytkowa budynku wynosi 3 200 m², kubatura liczy 10 040 m³[3].

Przypisy

  1. 1 2 Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2023-04-22].
  2. 1 2 3 4 5 Ratusz [online], turystyka.jaroslaw.pl [dostęp 2023-04-27] (pol.).
  3. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Halina Jurjewicz, Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa, tzw. biała – Ratusz [online], zabytek.pl, październik 1996 [dostęp 2023-04-27].
  4. 1 2 3 4 5 Janusz Dąbrowski, Marek Doktor, Anna Szeliga, Atrakcje turystyczne partnerskich miast Orange (Francja) i Jarosławia (Polska), „Geoturystyka”, 1 (2010), s. 15–17.
  5. ↑ Dla Turystów » Atrakcje turystyczne » Zabytki » Ratusz [online], www.jaroslaw.pl [dostęp 2023-05-10].
  6. ↑ ratusz [online], zabytek.pl [dostęp 2023-05-10] (pol.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.