Gmach dawnego ratusza od frontu | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Adres |
ul. Uniczowska 36, |
Typ budynku |
dawny gmach urzędu gminy Podlesie |
Kondygnacje |
3+1 |
Powierzchnia użytkowa |
637,0 m² |
Ukończenie budowy |
1912 |
Położenie na mapie Katowic | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa śląskiego | |
50°10′38,4″N 18°57′58,7″E/50,177333 18,966306 |
Ratusz gminy Podlesie – budynek dawnego urzędu gminy Podlesie, znajdujący się przy ulicy Uniczowskiej w Katowicach, na obszarze dzielnicy Podlesie.
Powstał on w 1912 roku i swoje funkcje jako gmach urzędu gminy Podlesie pełnił do 1975 roku, kiedy to wraz miastem Kostuchna Podlesie włączono do Katowic. Obecnie swoją siedzibę ma tu m.in. filia Miejskiej Biblioteki Publicznej w Katowicach, Rada i Zarząd Dzielnicy nr 22 Podlesie oraz zespół folklorystyczny Podlesianki, który urządził w budynku izbę tradycji. Gmach jest wpisany do gminnej ewidencji zabytków miasta Katowice, a także objęty jest ochroną konserwatorską.
Historia
Gmach Urzędu Gminy Podlesie powstał w 1912 roku. W okresie przedwojennym określano go jako Amstgebäude lub Verwaltungsgebäude (niem. budynek urzędowy)[1]. Rok później, w 1913 roku na budynku został uruchomiony działający do dziś zegar[2]. Dnia 14 listopada 1926 roku naczelnikiem gminy Podlesie został Robert Jarczyk, który doprowadził m.in. do rozbudowy budynku Urzędu Gminy[3]. W dniu 18 sierpnia 1929 roku w Podlesiu odbyły się centralne dożynki Polski, na które przybył m.in. ówczesny prezydent Polski Ignacy Mościcki. Przed gmachem ratusza gości witał ówczesny sekretarz gminy Józef Holecki[4].
W latach 1939–1945 działał tu niemiecki zarząd gminy, zaś w latach 1945–1954 w gmachu działał zarząd gminy Podlesie. Po reformie administracyjnej znoszącej gminy działał tu zarząd Gromady Podlesie[1]. W 1973 roku Podlesie wraz z Zarzeczem włączono do miasta Kostuchna, które w 1975 roku włączone zostało w granice Katowic[5]. Do tego też czasu gmach pełnił swoją pierwotną funkcję[1].
W 1984 roku został powołany zespół folklorystyczny Podlesianki, mający swoją siedzibę w gmachu dawnego ratusza. W latach 90. XX wieku pojawił się pomysł założenia w siedzibie zespołu izby pamięci, w którym zaczęto gromadzić stare eksponaty, w tym meble i sprzęty gospodarstwa domowego[6]. Na fasadzie budynku w 1988 roku umieszczono tablicę pamiątkową upamiętniającą 750-lecie Podlesia Śląskiego, zaś obok mieści się tablica poświęcona Robertowi Jarczykowi – posłowi na Sejm II Rzeczypospolitej i naczelnikowi gminy Podlesie w latach 1926–1938[7].
Rada Miasta Katowice w dniu 31 stycznia 2005 roku uchwaliła miejscowy plan zagospodarowana przestrzennego dla południowych dzielnic Katowic, obejmując gmach dawnego ratusza ochroną konserwatorską[8]. W 2010 roku przeprowadzono modernizację gmachu. W ramach prac wartych około 3,5 mln złotych przeprowadzono remont, przebudowę i dobudowę obiektu wraz z termomodernizacją budynku[9]. W 2012 roku za budynkiem dawnego ratusza oddano do użytku plac zabaw dla dzieci[2]. W ramach katowickiego budżetu obywatelskiego za 2016 roku zrealizowano projekt podtrzymywania tradycji regionalnych oraz wzmocnienia więzi międzypokoleniowej o wartości około 19 tys. złotych[10].
Charakterystyka
Budynek dawnego ratusza gminy Podlesie położony jest w Katowicach przy ulicy Uniczowskiej 36, na obszarze dzielnicy Podlesie[11]. Budynek został wybudowany w 1912 roku[1]. Powierzchnia zabudowy gmachu wynosi 249,0 m², zaś powierzchnia użytkowa 637,0 m²[8]. Posiada on 3 kondygnacje nadziemne i jedną podziemną[8]. Na elewacji znajduje się ratuszowy zegar[2], powstały w fabryce Carla Weissa w Głogowie w 1913 roku. Jest on objęty stałą obserwacją techniczną przez zarządcę budynku[11]. Za gmachem dawnego ratusza znajduje się plac zabaw[2].
W budynku dawnego ratusza mieści się kilka placówek i instytucji publicznych. Swoją siedzibę ma tutaj Filia nr 28 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Katowicach, w której prócz wypożyczalni dla dzieci i dorosłych organizowane są m.in. lekcje biblioteczne, zajęcia edukacyjno-artystyczne dla dzieci czy też warsztaty dla dorosłych[12]. W gmachu swoją placówkę ma tu również Rada i Zarząd Dzielnicy nr 22 Podlesie[13]. Na ostatnim piętrze gmachu siedzibę ma regionalny zespół folklorystyczny Podlesianki. W gmachu urządzono salę historyczną, w której członkinie zespołu Podlesianki zgromadziły historyczne meble oraz sprzęty gospodarstwa domowego[2]. W sali tej prowadzone są lekcje edukacji regionalnej dla uczniów pobliskich szkół[6]. Gmach jest zarządzany przez Komunalny Zakład Gospodarki Mieszkaniowej w Katowicach[2].
Budynek dawnego ratusza wpisany jest do gminnej ewidencji zabytków – kartę opracowało Biuro Konserwatora Zabytków Urzędu Miasta Katowice w grudniu 2012 roku[14]. Dodatkowo jest on objęty ochroną konserwatorska na podstawie przepisów miejscowego planu zagospodarowana przestrzennego[8].
Przypisy
- 1 2 3 4 Bulsa 2018 ↓, s. 223.
- 1 2 3 4 5 6 Daria Siudyka: Nowy plac zabaw w Katowicach-Podlesiu. kzgm.katowice.pl, 2012-05-21. [dostęp 2021-09-15]. (pol.).
- ↑ Gierlotka 2005 ↓, s. 111.
- ↑ Gierlotka 2005 ↓, s. 115.
- ↑ Gierlotka 2005 ↓, s. 162.
- 1 2 Miejski Dom Kultury „Południe” w Katowicach: O “Podlesiankach”. www.mdkpoludnie.com. [dostęp 2021-09-15]. (pol.).
- ↑ Bulsa 2018 ↓, s. 224.
- 1 2 3 4 Urząd Miasta Katowice: Miejski System Zarządzania-Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. Gminna Ewidencja Zabytów. emapa.katowice.eu. [dostęp 2021-09-14]. (pol.).
- ↑ Załacznik nr 5. Lista zmodernizaowanych obiektów. www.katowice.energiaisrodowisko.pl. [dostęp 2021-09-15]. (pol.).
- ↑ Wydział Komunikacji Społecznej Urzędu Miasta Katowice: „PO NASZEMU” – Podtrzymywanie tradycji regionalnych, wzmocnienie więzi międzypokoleniowej. bo.katowice.eu. [dostęp 2021-09-15]. (pol.).
- 1 2 Daria Siudyka: Setne urodziny zabytkowego zegara w Katowicach-Podlesiu!. kzgm.katowice.pl, 2013-11-20. [dostęp 2021-09-15]. (pol.).
- ↑ Miejska Biblioteka Publiczna w Katowicach: Filia nr 28. mbp.katowice.pl, 2014-03-25. [dostęp 2021-09-15]. (pol.).
- ↑ Urząd Miasta Katowice: JEDNOSTKI POMOCNICZE. Rada Jednostki Pomocniczej nr 22 Podlesie. bip.katowice.eu. [dostęp 2021-09-15]. (pol.).
- ↑ Urząd Miasta Katowice: GMINNA EWIDENCJA ZABYTKÓW. Wyszukiwanie Zabytku Nieruchomego. bip.katowice.eu. [dostęp 2021-09-14]. (pol.).
Bibliografia
- Michał Bulsa, Ulice i place Katowic, wyd. trzecie, Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka, 2018, ISBN 978-83-63780-28-9 (pol.).
- Stefan Gierlotka, Uniczowy. Kalendarium historii południowych dzielnic Katowic: Kostuchna, Ochojec, Piotrowice, Podlesie, Zarzecze, Katowice: „Śląsk”. Wydawnictwo Naukowe, 2005, ISBN 83-7164-471-X (pol.).