Raszid al-Ghannuszi

Raszid al-Ghannuszi w 2017 roku
Data i miejsce urodzenia	22 czerwca 1941 Al-Hamma, Kabis
Przewodniczący Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych
Okres	od 13 listopada 2019 do 25 lipca 2021
Przynależność polityczna	Partia Odrodzenia
Poprzednik	Abdelfattah Mourou[1]
Następca	wakat

Raszid al-Ghannuszi (arab. ‏راشد الغنوشي‎; ur. 22 czerwca 1941 w Al-Hammie) – tunezyjski polityk, umiarkowany działacz islamistyczny, założyciel Partii Odrodzenia i przewodniczący parlamentu w latach 2019–2021.

Wczesne życie i edukacja

Urodził się 22 czerwca 1941 roku w Al-Hammie, w wilajecie Kabis. Kształcił się w Damaszku i na Sorbonie^[2]. Uzyskał wykształcenie teologiczne i agronomistyczne^[3].

Wczesna działalność opozycyjna

Raszid Gannuszi przemawiający na wiecu islamistycznym przed 1982 rokiem

W 1981 roku założył Ruch Orientacji Muzułmańskiej^[2]. Za swoją działalność polityczną był więziony w latach 1981–1984 i 1987–1988^[2]. Kształcił się w Damaszku i na Sorbonie^[2]. W więzieniu napisał książkę "Wolności publiczne w państwie muzułmańskim"^[2]. W latach 1988–1989 jego ruch został przekształcony w partię polityczną Ruch Odrodzenia^[2], znaną też jako Partia Odrodzenia^[3].

Emigracja

Początkowo Partia Odrodzenia była tolerowana przez prezydenta Tunezji Zajn al-Abidina ibn Alego, sprawującego rządy autorytarne^[3]. Gdy Partia Odrodzenia zdobyła 17% głosów w wyborach generalnych w Tunezji w 1989 roku, zarządzono delegalizację islamskiego ruchu, a jego przywódców zaczęto aresztować^[3]. W związku z tym Gannuszi udał się na emigrację najpierw do Algierii, a później do Wielkiej Brytanii^[2].

W 1991 roku w Tunezji skazano go zaocznie na karę dożywotniego więzienia^[3]. Wyrok został powtórzony w 1999 roku^[2].

Powrót do Tunezji

W czasie arabskiej wiosny, w związku z trwającymi od grudnia 2010 roku w Tunezji zamieszkami antyrządowymi przeciw bezrobociu i złym warunkom życia, władze ogłosiły 14 stycznia 2011 roku wprowadzenie stanu wyjątkowego^[3]. Tego samego dnia dotychczasowy prezydent kraju Zajn al-Abidin ibn Ali, sprawujący to stanowisko od 23 lat, rozwiązał rząd i opuścił kraj, udając się do Arabii Saudyjskiej^[3]. Rząd tymczasowy wprowadził amnestię, którą objęty został między innymi Raszid al-Ghannuszi^[3].

W styczniu 2011 roku powrócił z emigracji^[3]. Agencja Reutera doniosła, że gdy wylądował w Tunisie tysiące ludzi zgromadziło się na międzynarodowym lotnisku, żeby go powitać. Skandowano Allah Akbar! i zaintonowano hymn narodowy^[3].

Al-Ghannuszi wrócił do czynnej polityki i pozostał przewodniczącym Partii Odrodzenia^[4]. W wyborach generalnych w 2011 roku jego partia zdobyła 37,04% głosów, zdobywając najwięcej miejsc w parlamencie, co umożliwiło jej utworzenie rządu^[4]. W 2014 roku rząd uchwalił nową konstytucję i oddał władzę bezpartyjnemu premierowi Mahdiemu Dżumie^[5]. W wyborach generalnych w 2014 roku Partia Odrodzenia zajęła drugie miejsce, ustępując ugrupowaniu Wezwanie Tunezji^[6].

W wyborach generalnych w 2019 roku Partii Odrodzenia ponownie zyskała najwięcej miejsc w parlamencie, a 13 listopada Al-Ghannuszi został wybrany na przewodniczącego parlamentu^[7]. W czasie pełnienia przez niego urzędu, w jego partii miał miejsce rozłam^[8]. Wzywany do ustąpienia ze stanowiska przez swoje środowisko zareagował rozwiązaniem komitetu wykonawczego partii^[8]. W związku z tym 25 września z partii wystąpiło 113 działaczy, w tym były minister zdrowia Abd al-Latif al-Makki i były minister praw człowieka Samir Dilu^[8].

25 lipca 2021 roku parlament został zawieszony decyzją prezydenta Kajsa Su’ajjida w związku protestami i zamieszkami, będącymi odpowiedzią na kryzys finansowy i słabą reakcję rządu na pandemię COVID-19^[9]. Raszid al-Ghannuszi w wywiadzie dla Agence France-Presse oskarżył prezydenta o zapędy autorytarne, nazwał jego decyzję krokiem wstecz dla Tunezji i wezwał obywateli do pokojowej walki^[8].

Poglądy

Deklaruje się jako zwolennik umiarkowanego islamu i otwarcie sprzeciwia się ekstremizmowi^[3]. Opowiada się za demokracją muzułmańską opartą na szurze, równouprawnieniem kobiet, gospodarką rynkową i islamem jako pełnym projektem cywilizacyjnym, różnym od chrześcijaństwa^[2]. Początkowo był zaangażowany w ruchy salafickie i opowiadał się przeciwko okcydentalizacji Tunezji^[2].

Przypisy