Pustułka amerykańska
Falco sparverius[1]
Linnaeus, 1758
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

sokołowe

Rodzina

sokołowate

Podrodzina

sokoły

Plemię

Falconini

Rodzaj

Falco

Gatunek

pustułka amerykańska

Podgatunki

zobacz opis w tekście

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Zasięg występowania
Mapa występowania

     letnie lęgowiska

     występuje przez cały rok

     zimowiska

Pustułka amerykańska[3] (Falco sparverius) – gatunek ptaka drapieżnego z rodziny sokołowatych (Falconidae). Zamieszkuje Amerykę Północną (poza jej północną częścią) i Amerykę Południową (poza Amazonią). Ptaki z północy zasięgu (Kanada, północne USA) na zimę migrują na południe.

Podgatunki i zasięg występowania

Wyróżniono kilkanaście podgatunków F. sparverius[4][5]:

  • Falco sparverius sparverius Linnaeus, 1758 – Alaska i Kanada przez USA do zachodniego Meksyku.
  • Falco sparverius paulus (Howe & L. King, 1902) – południowo-wschodnie USA.
  • Falco sparverius peninsularis Mearns, 1892 – północno-zachodni Meksyk.
  • Falco sparverius tropicalis (Griscom, 1930) – południowy Meksyk do północnego Hondurasu.
  • Falco sparverius nicaraguensis T. R. Howell, 1965 – północno-zachodni Honduras, Nikaragua.
  • Falco sparverius sparverioides Vigors, 1827 – Bahamy, Kuba.
  • Falco sparverius dominicensis J. F. Gmelin, 1788 – Hispaniola.
  • Falco sparverius caribaearum J. F. Gmelin, 1788 – Portoryko do Grenady (Karaiby).
  • Falco sparverius brevipennis (Berlepsch, 1892) – Aruba, Curaçao, Bonaire (Antyle Holenderskie).
  • Falco sparverius isabellinus Swainson, 1838 – wschodnia Wenezuela, Gujana, północna Brazylia.
  • Falco sparverius ochraceus (Cory, 1915) – wschodnia Kolumbia, północno-zachodnia Wenezuela.
  • Falco sparverius caucae (Chapman, 1915) – zachodnia Kolumbia.
  • Falco sparverius aequatorialis Mearns, 1892 – północny Ekwador.
  • Falco sparverius peruvianus (Cory, 1915) – południowo-zachodni Ekwador, Peru, północne Chile.
  • Falco sparverius cinnamominus Swainson, 1838 – południowo-wschodnie Peru do Paragwaju, południowo-wschodnia Brazylia (Rio Grande do Sul) do Ziemi Ognistej.
  • Falco sparverius fernandensis (Chapman, 1915) – wyspy Alejandro Selkirk i Juan Fernández (Chile).
  • Falco sparverius cearae (Cory, 1915) – południowa Brazylia.

Morfologia

Długość ciała: 22–31 cm, rozpiętość skrzydeł 51–61 cm[6]. Masa ciała 80–165 g[6].

Samiec ma wierzch ciała rdzawy, kuper w czarne prążki, skrzydła niebieskoszare, lotki czarne z białymi plamkami; ogon zakończony białymi oraz czarnymi paskami. Czoło i brwi niebieskoszare, gardło i maska białe, z dwiema czarnymi plamami; na potylicy również widoczne dwie czarne plamy. Spód ciała cynamonowy, z czarnymi plamkami. Samica ma rdzawe skrzydła, a na grzbiecie, ogonie oraz spodzie ciała czarne prążki.

Środowisko

Różne rodzaje biotopów od pustyń po łąki, górskie łąki[6], pola uprawne, obrzeża lasów i polany, występuje nawet w miastach[7]. Często widywana wzdłuż dróg na drutach linii wysokiego napięcia, na otwartych terenach z niewysoką roślinnością i niewielką liczbą drzew[6].

Jajo pustułki amerykańskiej

Rozród

Gniazda zakłada w szczelinach drzew, zwłaszcza dziuplach wykutych przez dzięcioły, w zagłębieniach w klifach, na słupach telefonicznych i ogrodzeniowych, budynkach, w budkach lęgowych, rzadko w starych gniazdach innych ptaków drapieżnych lub krukowatych. To samo miejsce lęgowe może być wykorzystywane w kolejnych latach. W lęgu 4–6 jaj, rzadko 2–7 (2–4 w Indiach Zachodnich i niższych szerokościach geograficznych). Jaja są białe do bladobrązowych, gęsto upstrzone jasnobrązowymi, czerwonawobrązowymi lub szarymi plamami. Okres inkubacji trwa 29–30 dni, a wysiaduje głównie samica. Pisklęta uzyskują zdolność lotu po około 28–31 dniach od wyklucia[7][8][9].

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje pustułkę amerykańską za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku[2]. Liczebność światowej populacji lęgowej szacuje się na 9,2 milionów osobników[9]. Trend liczebności populacji uznaje się obecnie za stabilny[2], choć np. populacja w USA i Kanadzie spadła w latach 1966–2017 łącznie o 51%[9].

Przypisy

  1. ↑ Falco sparverius, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. 1 2 3 Falco sparverius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Falconini Leach, 1820 (Wersja: 2019-04-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-09-02].
  4. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Seriemas, falcons. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-09-02]. (ang.).
  5. ↑ American Kestrel (Falco sparverius). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-05)]. (ang.).
  6. 1 2 3 4 American Kestrel Identification. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2020-09-02]. (ang.).
  7. 1 2 American Kestrel. [w:] Audobon Guide to North American Birds [on-line]. National Audubon Society. [dostęp 2020-09-02]. (ang.).
  8. ↑ Species account: American Kestrel Falco sparverius. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. The Peregrine Fund. [dostęp 2020-09-02]. (ang.).
  9. 1 2 3 American Kestrel Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2020-09-02]. (ang.).

Bibliografia

  • Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.