Psalm responsoryjny (łac. psalmus responsorius) – element liturgiczny Mszy Świętej, a dokładniej Liturgii Słowa w Kościele rzymskokatolickim. Po Soborze Watykańskim II, oprócz graduału, stanowi jedną z form wykonania śpiewu po pierwszym czytaniu. Tekst pochodzi najczęściej z Księgi Psalmów. Wykonywany jest z miejsca proklamowania słowa Bożego, przez jednego psałterzystę, czyli specjalnie przygotowanego kantora. Psalm powinien być zaśpiewany, choć można go wyrecytować. Unika się recytowania szczególnie w niedzielę i święta.
Istnieją dwa sposoby wykonywania Psalmu – responsorialny (w którym wierni odpowiadają krótkim refrenem zwanym responsem) i ciągły. Pierwszy z nich występujący w odmianach a capite (odpowiedź następuje po jednym lub dwóch wersetach psalmu) i a latere (wierni dopowiadają tylko część responsu, uzupełniając wiersz, na przykład słowem Alleluja). W sposobie ciągłym psałterzysta śpiewa cały psalm. W tym wypadku dopuszcza się wykonanie przez całe zgromadzenie, gdy znane są teksty liturgiczne (na przykład we wspólnocie zakonnej). Musi być jednak zachowana forma psalmu. Zabronione jest zastępowanie psalmu pieśnią.
W polskim wydaniu lekcjonarza psalmy zostały zamieszczone w formie responsoryjnej a capite, z jedenastozgłoskowymi refrenami według pomysłu Jerzego Kosko.
Zobacz też
Linki zewnętrzne
- Dzieło Biblijne - Śpiewy między czytaniami - psalm responsoryjny. [dostęp 2019-04-20].