Przywóz
Přívoz
Część miasta Ostrawy
Ilustracja
Kościół rzymskokatolicki pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny
Herb
Herb
Państwo

 Czechy

Kraj

 morawsko-śląski

Powiat

Ostrawa-miasto

Miasto

Ostrawa

W granicach Ostrawy

1924

Powierzchnia

5,6073 km²

Wysokość

190-220 m n.p.m.

Populacja (2001)
• liczba ludności


4691

• gęstość

836,6 os./km²

Kod pocztowy

702 00

Położenie na mapie Ostrawy
Mapa konturowa Ostrawy, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „PrzywózPřívoz”
Położenie na mapie Czech
Mapa konturowa Czech, po prawej znajduje się punkt z opisem „PrzywózPřívoz”
Położenie na mapie kraju morawsko-śląskiego
Mapa konturowa kraju morawsko-śląskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „PrzywózPřívoz”
Ziemia49°51′10″N 18°16′12″E/49,852778 18,270000

Przywóz (cz. Přívoz, niem. Prziwos, ok. 1920 i od 1939 do 1945 Oderfurt) – jedna z 37 części miasta statutarnego Ostrawy, stolicy kraju morawsko-śląskiego, we wschodnich Czechach. Jest to także jedna z 39 gmin katastralnych w jego granicach, która ma powierzchnię 560,73 ha[1]. Populacja w 2001 wynosiła 4691 osób[2], zaś w 2010 odnotowano 618 adresy[3].

Położona jest u ujścia Ostrawicy do Odry, w granicach historycznych Moraw. Z Morawską Ostrawą współtworzy miejski obwód Morawska Ostrawa i Przywóz. Przed przyłączeniem do Morawskiej Ostrawy w 1924, Przywóz był samodzielną gminą i miasteczkiem.

Demografia[2]

Rok 1869 1880 1890 1900 1910 1921 1930 1950 1961 1970 1980 1991 2001
Liczba ludności 2452 3698 5250 10873 16462 17351 18544 16452 12931 8415 5759 4280 4691

Historia

Historia osady sięga początków XIV wieku. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1377 jako Prsiewoz[4]. Nazwa pochodzi od słowa prom (cz. Přívoz). Przywóz leżał na dawnym trakcie z Opawy do Cieszyna, a podróżnicy pokonywali rzekę właśnie promem. W 1555 wieś zakupiło miasto Morawska Ostrawa; biskup ołomuniecki zwolnił ją z feudalnych zależności na rzecz miasta, co trwało aż do 1848 roku.

Uprzemysłowienie rejonu Ostrawy w drugiej połowie XIX wieku również miało duży wpływ na Przywóz, ekonomiczny i demograficzny. 1 maja 1847 otwarto przebiegający przez Przywóz odcinek Kolei Północnej, z czego skorzystał właściciel huty w Witkowicach – Salomon Rothschild odprowadzając stąd do niej nitkę transportową. Następnie tę linię kolejową odkupiło państwo, które w 1864 wybudowało linię do Michałkowic a w 1870 przedłużyło ją do Dąbrowy i Orłowej czyniąc Przywóz bardzo ważnym węzłem kolejowym obsługującym Zagłębie Ostrawsko-Karwińskie. Od 1851 wydobywano tu węgiel kamienny w kopalni Franciszek. W 1900 roku Przywóz uzyskał prawa miejskie. W 1909 uruchomiono tu koksownię wraz z elektrownią. Powstało kilka kolonii robotniczych: przy kopalni Franciszek (1870–1926), przy koksowni (1906–1926), koło Odry (1910–1912), zaś dla pracowników kolei powstały liczne domy czynszowe. Budownictwo było spontaniczne, lecz podlegało planowi zagospodarowania opracowanego przez wiedeńskiego architekta imieniem Camillo Sitte. Współpracował on również przy projekcie neobarokowego ratusza wybudowanego w latach 1896–1897 (dzisiejsze archiwum miejskie) i neogotyckiego kościoła parafialnego pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny, który jest dziś najważniejszym zabytkiem Przywozu.

Według austriackiego spisu ludności z 1900 w 533 budynkach mieszkalnych w Przywozie w powiecie Morawska Ostrawa na obszarze 587 hektarów mieszkało 10873 osób. co dawało gęstość zaludnienia równą 1852,3 os./km², z tego 10062 (92,5%) mieszkańców było katolikami, 295 (2,7%) ewangelikami, 508 (4,7%) wyznawcami judaizmu a 8 innej religii lub wyznania, 5304 (48,8%) było niemiecko-, 3441 (31,6%) czeskojęzycznymi a 1913 (17,6%) posługiwało się innymi językami (głównie polskim)[5].

Przed 1920 miejscowi Niemcy zasiadający w miejskim urzędzie przeforsowali nową nazwę – Oderfurt, którą zniesiono po przejęciu miasta przez Czechosłowację. W 1924 miasto przyłączono do Morawskiej Ostrawy.

W 1926 urodził się tu Wiesław Adam Berger.

Przypisy

  1. ↑ Informace o katastrálním území Přívoz. [dostęp 2010-10-13]. (cz.).
  2. 1 2 Český statistický úřad: Historický lexikon obcí ČR 1869 – 2005 – 1. díl. 20 sierpnia 2008. s. 736-737. [dostęp 2010-10-13]. (cz.).
  3. ↑ Adresy v České republice. 2010-10-13. [dostęp 2010-10-13]. (cz.).
  4. ↑ Hosák et al. 1980, 330-331.
  5. ↑ Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, X. Mähren. Wien: 1906. (niem.).

Bibliografia

  • Ladislav Hosák, Rudolf Šrámek: Místní jména na Moravě a ve Slezsku II, M-Ž. Praha: Academia, 1980.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.