Cor pulmonale chronicum |
Przewlekłe serce płucne (przewlekły zespół płucno-sercowy, łac. cor pulmonale chronicum, ang. chronic pulmonary heart disease) – choroba polegająca na przewlekłym wzroście ciśnienia krwi w krążeniu płucnym wskutek chorób układu oddechowego, co doprowadza do przerostu prawej komory serca i rozwoju niewydolności krążenia[1].
Etiologia
Czynnikiem etiologicznym może być każda przewlekła choroba płuc. Najczęściej jest nią rozedma, która jest powikłaniem długotrwałych chorób oskrzeli (astma oskrzelowa, przewlekłe zapalenie oskrzeli). Inne przyczyny obejmują:
- zwłóknienie płuc jako powikłanie:
- gruźlicy
- rozstrzenia oskrzeli
- napromieniowania klatki piersiowej
- zmiany w obrębie klatki piersiowej:
- kifoskolioza
- zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
- wrodzone zniekształcenia klatki piersiowej
- zwłóknienie opłucnej
- otyłość z hipowentylacją pęcherzykową
- jatrogenne (powikłanie po torakotomii)
- nowotwory
- mukowiscydozę
- sarkoidozę
- wrodzoną torbielowatość płuc
- układowe choroby tkanki łącznej[1]
Patogeneza
Przewlekłe zmniejszenie powierzchni oddechowej płuc doprowadza do hipoksji, która powoduje skurcz tętniczek w krążeniu małym (objawia się sinicą). Jednocześnie dochodzi do hiperkapnii, u chorych z ekstremalnym sercem płucnym na jej skutek może dojść do uszkodzenia mózgu i śpiączki. Mechanizmem kompensującym jest w tym przypadku hiperwentylacja. Innym stanem spotykanym w przewlekłym sercu płucnym jest policytemia z hiperwolemią, która wywołuje nadciśnienie płucne, które z kolei doprowadza do przerostu prawej komory serca i niewydolności prawokomorowej[1].
Objawy i przebieg
Objawy zgłaszane przez chorego to głównie duszność i kaszel z odpluwaniem krwisto-śluzowej plwociny.
Objawy przedmiotowe
- sinica (początkowo obwodowych części ciała, w zaawansowanych przypadkach uogólniona)
- tachypnoë i tachykardia
- niska ruchomość klatki piersiowej i płuc
- poszerzenie żył szyjnych
- brak powiększenia sylwetki serca
- nadmiernie jawny odgłos opukowy nad płucami
- wzmożona akcentacja II tonu nad tętnicą płucną
- hepatomegalia
- obrzęki
- rzadko wodobrzusze
- szmer skurczowy i rytm cwałowy nad dolną krawędzią mostka
Obraz radiologiczny
- objawy choroby podstawowej
- cechy przerostu prawej komory
- poszerzenie cienia wnęk
EKG
- szpiczasty załamek P w odprowadzeniach II i III (P pulmonale)
- głęboki i szeroki załamek S w odprowadzeniu I
- wysoki załamek R w odprowadzeniu V1
- wysoki załamek S w odprowadzeniach V1 – V6
Badania dodatkowe
- liczba czerwonych krwinek powyżej 5,500,000/mm3
- podwyższony poziom hemoglobiny
- niski OB
- duża lepkość krwi
- hiperkapnia i hipoksja
- wysokie ciśnienie żylne
- niska pojemność życiowa płuc[1].
Leczenie
Leczenie polega na podawaniu:
- wziewnych środków bronchodylatacyjnych (adrenalina, izoproterenol)
- leków wykrztuśnych
- tlenu (tlenoterapia)
- w przypadku niewydolności krążenia diuretyków i leków nasercowych
- przy hiperkapnii korzystne jest stosowanie acetazolamidu.
Chory musi unikać narażenia na czynniki drażniące płuca, dym tytoniowy (obowiązuje bezwzględny zakaz palenia) i infekcje układu oddechowego[1].
Rokowanie
Rokowanie jest niepomyślne. Objawy niewydolności oddechowej lub serca i ostre infekcje układu oddechowego pogarszają rokowanie[1].
Klasyfikacja ICD10
kod ICD10 | nazwa choroby |
---|---|
ICD-10: I27.1 | Choroba serca w przebiegu kifoskoliozy |
ICD-10: I27.9 | Zespół sercowo-płucny, nieokreślony |