Przewiercień długolistny
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

selerowce

Rodzina

selerowate

Rodzaj

przewiercień

Gatunek

przewiercień długolistny

Nazwa systematyczna
Bupleurum longifolium L.
Sp. pl. 1:237. 1753[3]
Synonimy
  • Bupleurum aureum Fisch[4].

Przewiercień długolistny[5] (Bupleurum longifolium L.) – gatunek rośliny z rodziny selerowatych.

Zasięg występowania

Rośnie dziko w Europie Południowej i Środkowej oraz w Azji (Syberia, Kazachstan, Kirgistan, Mongolia, Chiny)[4]. W Polsce jest rzadki. Występuje głównie na Wyżynie Małopolskiej i Pomorzu Wschodnim. W górach jest rzadki, znany z nielicznych tylko stanowisk w Karpatach i Sudetach. W Karpatach w ostatnich latach potwierdzono jego występowanie tylko na kilku stanowiskach: Lackowa w Beskidzie Niskim, Rabia Skała w Bieszczadach, Wąwóz Szopczański, podnóże Trzy Korony i po wschodniej stronie przełęczy Szopka w Pieninach oraz Dolina Długa i Czerwone Żlebki w Tatrach[6].

Morfologia

Kwiatostan
Owoce
Łodyga
Do 1 m wysokości.
Liście
Zróżnicowane na liście różyczkowe i łodygowe. Liście różyczkowe eliptycznie lub podłużnie jajowate, z długim, oskrzydlonym ogonkiem. Liście łodygowe siedzące, z szerokimi uszkami obejmującymi łodygę, jajowate lub jajowatopodługowate. Oba rodzaje liści posiadają siateczkowatą nerwację[6].
Kwiaty
Drobne, zebrane w baldach złożony z 3-5 pokrywami. Baldaszek o średnicy 1-2,5 cm z 5-8 pokrywkami[6].
Owoc
Rozłupnia złożona z dwóch rozłupek, każda z nich posiada 5 żeberek[6].

Biologia i ekologia

Roślina dwuletnia lub bylina, hemikryptofit. Rośnie u podnóży skał, na piargach, skalistych i trawiastych zboczach i półkach skalnych, na obrzeżach lasów i zarośli, w traworoślach, murawach kserotermicznych i murawach naskalnych. Kwitnie w sierpniu i wrześniu. Liczba chromosomów 2n = 16[6]. Gatunek charakterystyczny związku Calamagrostion, zespołu Bupleuro-Calamagrostietum arundinaceae i zespołu Festucetum carpaticae[7].

Zagrożenia i ochrona

Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006) pośród gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V)[8]. W wydaniu z 2016 roku otrzymała kategorię EN (zagrożony)[9].

Od 2014 r. roślina podlega w Polsce ochronie gatunkowej[10].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).
  3. ↑ The Plant List. [dostęp 2017-03-05].
  4. 1 2 Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-05].
  5. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  6. 1 2 3 4 5 Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
  7. ↑ Władysław Matuszkiewicz, Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059.
  8. ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  9. ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
  10. ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin Dz.U. z 2014 r. poz. 1409.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.