Przegroda oczodołowa

Orbital septum

Septum orbitale

Tarczki oka. Niepodpisane włókna rozpościerające się za nimi stanowią część przegrody oczodołowej

Przegroda oczodołowa (łac. septum orbitale) – w anatomii człowieka delikatna warstwa tkanki łącznej zbitej o utkaniu regularnym, rozpościerająca się pod mięśniem okrężnym oka. Zaczyna się na kostnym brzegu oczodołu jako przedłużenie jego okostnej, po czym zstępuje na powierzchnię powieki, łącząc się z odpowiednią tarczką i (w wypadku powieki górnej) również powierzchowną część mięśnia dźwigacza powieki górnej. Największą grubość osiąga po bokach, gdzie leży z przodu więzadła powiekowego bocznego i do tyłu od więzadła powiekowego przyśrodkowego wraz z woreczkiem łzowym. Troczek mięśnia skośnego górnego znajduje się jeszcze głębiej. Przegrodę przeszywają liczne naczynia oraz nerwy: łzowe, nadbloczkowe, podbloczkowe i nadoczodołowe oraz wiązki włókien mięśnia dźwigacza powieki górnej. Przegroda oczodołowa nie jest sztywną i nieruchomą blaszką, lecz bierze udział we wszystkich ruchach powiek. Jej główne zadanie polega na odseparowaniu od przodu ciała tłuszczowego oczodołu i tym samym osłonie elementów leżących wewnątrz.

Uwagi kliniczne

W podeszłym wieku przegroda czasami ulega zwiotczeniu, przez co ciało tłuszczowe może przebić się do przodu. Zabieg chirurgiczny korygujący taką przepuklinę to blepharoplastyka.

Jako dość sztywne ograniczenie jamy oczodołu, przegroda oczodołowa ma znaczenie przy zabiegach chirurgicznych związanych z zespołem ciasnoty oczodołu (Orbital Compartment Syndrome). Krwiak, przestrzeń powietrzna lub obrzęk spowodowane stanem patologicznym gałki ocznej mogą przyczyniać się do zwiększenia ciśnienia wewnątrzgałkowego i ucisku na naczynia krwionośne i nerwy, co może skutkować w dość krótkim czasie nawet całkowitą ślepotą. Jeden ze sposobów interwencji przy cięższych przypadkach polega na odbarczeniu oczodołu poprzez przecięcie przegrody wzdłuż miejsca jej przytwierdzenia. Może być to dokonane poprzez poszerzenie nacięcia powstałego po kantotomii lub bezpośredni dostęp od przodu przez skórę powieki.

Bibliografia

• Susan Standring: Gray's Anatomy. Elsevier, 2005, s. 683. ISBN 0-443-07168-3.
• Adam Bochenek, Michał Reicher: Anatomia Człowieka. T. V. Warszawa: PZWL, 1989, s. 559-560. ISBN 83-200-1230-9.
• Vanessa Lima. Orbital Compartment Syndrome: The Ophthalmic Surgical Emergency. „Survey of Ophthalmology”. 54 (4), s. 441-449, July-August 2009. Elsevier. DOI: 10.1016/j.survophthal.2009.04.005. PMID: 19539832. 
• dr Tomáše Doležala: Plastyczna operacja powiek (Blepharoplastyka). 13.5.2009. [dostęp 2009-10-01]. (pol.).